Στέφανος Κασιμάτης ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ Ο δρόμος της σταθερότητας περνά από το Κέντρο ΠΟΛΙΤΙΚΗ 11:35 Τσίου; Τσίου; ΕΤΙΚΕΤΕΣ:ΦAΛHPEYΣ Με την οικειότητα που καλώς ή κακώς αισθάνομαι έπειτα από πέντε χρόνια στη στήλη, εξηγούμαι εξαρχής: δεν έχω να πω τίποτε το πρωτότυπο. Τα αποτελέσματα (όπως διαμορφώνονται καθώς πλησιάζουμε τα μεσάνυχτα και γράφονται τούτες οι γραμμές) απλώς επιβεβαιώνουν τη νέα πραγματικότητα. Αυτήν που προσπαθώ να περιγράφω από τη στήλη με τα όποια μέσα και τις δυνατότητες που διαθέτω, αυτήν που όλοι μας προσπαθούμε να καταλάβουμε ― την πραγματικότητα που προέκυψε μετά την κρίση. Οι αντανακλάσεις της στις πολιτικές ισορροπίες, όπως τις κατέγραψαν οι χθεσινές ευρωεκλογές, έδειξαν ότι η κατάσταση παραμένει η ίδια. Πρώτα απ’ όλα, όμως, ας θυμηθούμε ποια ήταν η δυνατότητα της χθεσινής ψήφου. Ψηφίσαμε για τις ευρωεκλογές. Συνεπώς, όποια και αν είναι η διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος, από τεχνικής πλευράς κυβέρνηση δεν μπορεί να αλλάξει. Το μέγεθος της διαφοράς μόνον ψυχολογική σημασία έχει ― χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ψυχολογική υπεροχή δεν παίζει ρόλο μακροπρόθεσμα. Οσοι δεν είχαν υπόψη τις συγκεκριμένες δυνατότητες της χθεσινής ψήφου πρέπει να ανήκουν (λογικά, για το καλό όλων μας...) στις κατηγορίες εκείνων των συνανθρώπων μας από τους οποίους ο νόμος είτε έχει στερήσει το δικαίωμα ψήφου είτε δεν τους το αναγνωρίζει. Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι, εφόσον το άθροισμα των δύο κυβερνητικών κομμάτων είναι ανώτερο του ποσοστού των Τσιπριστών-Λαφαζανιστών, η κυβερνητική σταθερότητα δεν απειλείται από εξωγενείς παράγοντες. Σε μια εκλογική διαδικασία χαλαρή, ως προς τη δυνατότητα της ψήφου, τα τρία κόμματα που σχημάτισαν κυβέρνηση συνεργασίας τον Ιούνιο του 2012 (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ) έχασαν συνολικά περί τις 15 μονάδες. Πώς μπορεί να πανηγυρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ (Τ-Λ/Λ-Τ) όταν δεν έχει κατορθώσει να κερδίσει ούτε μία; Ετσι θα κάνει την περιλάλητη «ανατροπή»; Τα υπόλοιπα στοιχεία δεν αλλάζουν δραματικά την εικόνα. Η εξάλειψη της ΔΗΜΑΡ ήταν προδιαγεγραμμένη ― το μόνο χρήσιμο πλέον που θα μπορούσε να πει κάποιος είναι η κλασική συμβουλή: «Ο τελευταίος να κλείσει την πόρτα». Η παραμονή του ΚΚΕ με ένα πάντα υπολογίσιμο μονοψήφιο ποσοστό είναι από τα μυστήρια της περιώνυμης ελληνικής πραγματικότητας: κάτι αντίστοιχο στην πολιτική ζωή του φαινομένου των παλαιοημερολογιτών στη θρησκευτική. Η αισθητή φθορά των ΑΝΕΛ ήταν επίσης αναμενόμενη: η ποιότητα των ηγετικών προσωπικοτήτων του κόμματος εγγυάται ότι η ύπαρξή του ήταν ένα τραγικό αστείο, που διαρκεί πολύ. Οσο για το ποσοστό της Χρυσής Αυγής, ας μην αποτελεί έκπληξη. Το τέλος της πελατειακής πολυσυλλεκτικότητας χειραφέτησε δυνάμεις τόσο της ριζοσπαστικής άκρας Αριστεράς όσο και της Ακροδεξιάς. Αυτοί, δυστυχώς, ήλθαν για να μείνουν ― ας το συνηθίσουμε, αν θέλουμε να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του αποτελέσματος ήταν οπωσδήποτε η αντοχή που έδειξε το ΠΑΣΟΚ, παρά την ικανοποιητική εμφάνιση του «Ποταμιού». Το τελευταίο απευθυνόταν γενικώς στον «πολιτισμένο» κόσμο του ΠΑΣΟΚ, αυτούς που θα λέγαμε «Κεντροαριστερά», αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα λέγαμε «πασοκαρία». (Η κύρια μάζα των τελευταίων έχει, άλλωστε, προ πολλού μετακομίσει στου Τσίπρα και εκεί σκοπεύει να μείνει, όπως φαίνεται από το χθεσινό αποτέλεσμα...) Το τελικό ποσοστό του «Ποταμιού» ήταν μεν ικανοποιητικό, αλλά δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο, όσο το στίγμα του μένει απροσδιόριστο. Το πιθανότερο, ωστόσο, είναι ότι άθροισε δυνάμεις που υποστηρίζουν τη συνεργασία όσων επιθυμούν λύσεις μέσα στο δεδομένο πλαίσιο και όχι «ανατροπή», δηλαδή σοσιαλιστικά πειράματα και τριτοκοσμικές περιπέτειες. Το αποτέλεσμα της κάλπης έχει τέτοια μορφή, ώστε από αύριο οι περισσότεροι από τους παίκτες στο παιγνίδι θα μπορούν να δίνουν την ερμηνεία που τους βολεύει. Εντούτοις, το κέντρο των πολιτικών εξελίξεων θα είναι στον χώρο μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ: τον χώρο του Κέντρου. Θα μας απασχολήσουν, δεν αμφιβάλλω, και οι τριβές στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, όπου οι ισορροπίες Τσιπριστών και Λαφαζανιστών θα δοκιμαστούν από την εξάντληση της δυναμικής. Αλλά οι δημιουργικές δυνατότητες για τη διαμόρφωση του καινούργιου θα βρίσκονται στον χώρο όπου Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά συμπίπτουν. Παρά τη διασπορά τους, οι δυνάμεις που συνεργάζονται με κοινό σκοπό την πολιτική σταθερότητα άντεξαν. Επιπλέον, δε, η δύσκολη νίκη του Γιώργου Καμίνη στην Αθήνα και η ευκολότερη νίκη του Γιάννη Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη δείχνουν ότι ο δρόμος της σταθερότητας περνά μέσα από το κέντρο του πολιτικού φάσματος· ιδίως, δε, εφόσον υπάρχουν πρόσωπα ικανά να ενσαρκώσουν την επιλογή της λογικής, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των δύο επανεκλεγέντων δημάρχων. Έντυπη

 ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ

Ο δρόμος της σταθερότητας περνά από το Κέντρο

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 11:35

• 

Τσίου;

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:ΦAΛHPEYΣ

Με την οικειότητα που καλώς ή κακώς αισθάνομαι έπειτα από πέντε χρόνια στη στήλη, εξηγούμαι εξαρχής: δεν έχω να πω τίποτε το πρωτότυπο. Τα αποτελέσματα (όπως διαμορφώνονται καθώς πλησιάζουμε τα μεσάνυχτα και γράφονται τούτες οι γραμμές) απλώς επιβεβαιώνουν τη νέα πραγματικότητα. Αυτήν που προσπαθώ να περιγράφω από τη στήλη με τα όποια μέσα και τις δυνατότητες που διαθέτω, αυτήν που όλοι μας προσπαθούμε να καταλάβουμε ― την πραγματικότητα που προέκυψε μετά την κρίση. Οι αντανακλάσεις της στις πολιτικές ισορροπίες, όπως τις κατέγραψαν οι χθεσινές ευρωεκλογές, έδειξαν ότι η κατάσταση παραμένει η ίδια.

Πρώτα απ’ όλα, όμως, ας θυμηθούμε ποια ήταν η δυνατότητα της χθεσινής ψήφου. Ψηφίσαμε για τις ευρωεκλογές. Συνεπώς, όποια και αν είναι η διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος, από τεχνικής πλευράς κυβέρνηση δεν μπορεί να αλλάξει. Το μέγεθος της διαφοράς μόνον ψυχολογική σημασία έχει ― χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ψυχολογική υπεροχή δεν παίζει ρόλο μακροπρόθεσμα. Οσοι δεν είχαν υπόψη τις συγκεκριμένες δυνατότητες της χθεσινής ψήφου πρέπει να ανήκουν (λογικά, για το καλό όλων μας...) στις κατηγορίες εκείνων των συνανθρώπων μας από τους οποίους ο νόμος είτε έχει στερήσει το δικαίωμα ψήφου είτε δεν τους το αναγνωρίζει.

Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι, εφόσον το άθροισμα των δύο κυβερνητικών κομμάτων είναι ανώτερο του ποσοστού των Τσιπριστών-Λαφαζανιστών, η κυβερνητική σταθερότητα δεν απειλείται από εξωγενείς παράγοντες. Σε μια εκλογική διαδικασία χαλαρή, ως προς τη δυνατότητα της ψήφου, τα τρία κόμματα που σχημάτισαν κυβέρνηση συνεργασίας τον Ιούνιο του 2012 (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ) έχασαν συνολικά περί τις 15 μονάδες. Πώς μπορεί να πανηγυρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ (Τ-Λ/Λ-Τ) όταν δεν έχει κατορθώσει να κερδίσει ούτε μία; Ετσι θα κάνει την περιλάλητη «ανατροπή»;

Τα υπόλοιπα στοιχεία δεν αλλάζουν δραματικά την εικόνα. Η εξάλειψη της ΔΗΜΑΡ ήταν προδιαγεγραμμένη ― το μόνο χρήσιμο πλέον που θα μπορούσε να πει κάποιος είναι η κλασική συμβουλή: «Ο τελευταίος να κλείσει την πόρτα». Η παραμονή του ΚΚΕ με ένα πάντα υπολογίσιμο μονοψήφιο ποσοστό είναι από τα μυστήρια της περιώνυμης ελληνικής πραγματικότητας: κάτι αντίστοιχο στην πολιτική ζωή του φαινομένου των παλαιοημερολογιτών στη θρησκευτική. Η αισθητή φθορά των ΑΝΕΛ ήταν επίσης αναμενόμενη: η ποιότητα των ηγετικών προσωπικοτήτων του κόμματος εγγυάται ότι η ύπαρξή του ήταν ένα τραγικό αστείο, που διαρκεί πολύ. Οσο για το ποσοστό της Χρυσής Αυγής, ας μην αποτελεί έκπληξη. Το τέλος της πελατειακής πολυσυλλεκτικότητας χειραφέτησε δυνάμεις τόσο της ριζοσπαστικής άκρας Αριστεράς όσο και της Ακροδεξιάς. Αυτοί, δυστυχώς, ήλθαν για να μείνουν ― ας το συνηθίσουμε, αν θέλουμε να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του αποτελέσματος ήταν οπωσδήποτε η αντοχή που έδειξε το ΠΑΣΟΚ, παρά την ικανοποιητική εμφάνιση του «Ποταμιού». Το τελευταίο απευθυνόταν γενικώς στον «πολιτισμένο» κόσμο του ΠΑΣΟΚ, αυτούς που θα λέγαμε «Κεντροαριστερά», αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα λέγαμε «πασοκαρία». (Η κύρια μάζα των τελευταίων έχει, άλλωστε, προ πολλού μετακομίσει στου Τσίπρα και εκεί σκοπεύει να μείνει, όπως φαίνεται από το χθεσινό αποτέλεσμα...) Το τελικό ποσοστό του «Ποταμιού» ήταν μεν ικανοποιητικό, αλλά δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο, όσο το στίγμα του μένει απροσδιόριστο. Το πιθανότερο, ωστόσο, είναι ότι άθροισε δυνάμεις που υποστηρίζουν τη συνεργασία όσων επιθυμούν λύσεις μέσα στο δεδομένο πλαίσιο και όχι «ανατροπή», δηλαδή σοσιαλιστικά πειράματα και τριτοκοσμικές περιπέτειες.

Το αποτέλεσμα της κάλπης έχει τέτοια μορφή, ώστε από αύριο οι περισσότεροι από τους παίκτες στο παιγνίδι θα μπορούν να δίνουν την ερμηνεία που τους βολεύει. Εντούτοις, το κέντρο των πολιτικών εξελίξεων θα είναι στον χώρο μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ: τον χώρο του Κέντρου. Θα μας απασχολήσουν, δεν αμφιβάλλω, και οι τριβές στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, όπου οι ισορροπίες Τσιπριστών και Λαφαζανιστών θα δοκιμαστούν από την εξάντληση της δυναμικής. Αλλά οι δημιουργικές δυνατότητες για τη διαμόρφωση του καινούργιου θα βρίσκονται στον χώρο όπου Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά συμπίπτουν. Παρά τη διασπορά τους, οι δυνάμεις που συνεργάζονται με κοινό σκοπό την πολιτική σταθερότητα άντεξαν. Επιπλέον, δε, η δύσκολη νίκη του Γιώργου Καμίνη στην Αθήνα και η ευκολότερη νίκη του Γιάννη Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη δείχνουν ότι ο δρόμος της σταθερότητας περνά μέσα από το κέντρο του πολιτικού φάσματος· ιδίως, δε, εφόσον υπάρχουν πρόσωπα ικανά να ενσαρκώσουν την επιλογή της λογικής, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των δύο επανεκλεγέντων δημάρχων.

Έντυπη