Ενέπνευσε τη σύγχρονη κρυπτεία των χρυσαυγιτών

Πολύ πριν κάνει θόρυβο με τα αντικομμουνιστικά «φάλτσα» του ο πρώην γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Παναγιώτης Μπαλτάκος είχε δώσει ένα δείγμα των αντιλήψεών του, μέσα από το μικρό αλλά «περιεκτικό» συγγραφικό έργο του.

Τα δύο πονήματα του Παναγιώτη Μπαλτάκου «Το τέλος του Εφιάλτη» και «Ερμοκοπίδες». Μάλιστα για το πρώτο, στην εφημερίδα της Χρυσής Αυγής είχε γραφτεί υμνητική κριτική, χαρακτηρίζοντάς το «κορυφαίο στο είδος».

Τα δύο βιβλία που εξέδωσε την περασμένη δεκαετία, αποτελούν δείγμα άκρως αποκαλυπτικό για τη φιλοσοφία του, τις απόψεις του για τη ζωή, για την πειθαρχία και τον τρόπο διακυβέρνησης. Αντικείμενο της έμπνευσής του η περίφημη Κρυπτεία που κυριαρχούσε στην πόλη της Σπάρτης κατά την αρχαιότητα.

Πρόκειται για μια μυστική παραστρατιωτική οργάνωση, η οποία ακολουθούσε σκληρή εκπαίδευση και τελούσε τις νύχτες ατομικές ή μαζικές δολοφονίες ειλώτων, των πιο δυνατών και ανυπότακτων στο πνεύμα. Ενα ισχυρό κοινό σημείο αναφοράς με τα «ιδεώδη» της Χρυσής Αυγής, έτσι όπως τα απέδωσε και ο συνομιλητής του κ. Μπαλτάκου στο επίμαχο βίντεο, Ηλίας Κασιδιάρης, ο οποίος έξι χρόνια νωρίτερα, σε εκδήλωση της οργάνωσης στις Θερμοπύλες διατράνωνε: «...Αναμένουμε τη στιγμή της μεγάλης αντεπίθεσης, βαδίζοντας στα χνάρια της αρχαίας Κρυπτείας που έπληττε αθόρυβα μέσα στο απόλυτο σκότος και τη σιωπή τους εσωτερικούς εχθρούς της πόλεως». Τα χρόνια που ακολούθησαν, μετανάστες και πάσης φύσεως διαφωνούντες με το «δόγμα» της Χρυσής Αυγής, βίωσαν εφιαλτικά τη σύγχρονη κρυπτεία...

Τα δύο ιστορικά μυθιστορήματα που έχει εκδώσει ο κ. Μπαλτάκος αντλούν τη θεματολογία τους από την κλασική αρχαιότητα την εποχή της παντοδυναμίας Αθήνας και Σπάρτης. Μερικοί κάνουν λόγο για προσωπική εμμονή του συγγραφέα, πάντως σε κάθε περίπτωση η Κρυπτεία αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο στη λογοτεχνική εξιστόρηση των γεγονότων και προβάλλεται ως βασικός άξονας για τα κατορθώματα των Σπαρτιατών. Ο πρώην γ.γ. της κυβέρνησης έλκει άλλωστε την καταγωγή του από τη λακωνική γη. Τα δύο πονήματά του είναι «Το τέλος του Εφιάλτη» (εκδόσεις Libro 2004) και «Ερμοκοπίδες» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα 2006).

Σημείωσαν επιτυχία
Οταν κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά αποτέλεσαν πολιτικό-κοινωνικό γεγονός, στην παρουσίασή τους μετείχαν προβεβλημένες προσωπικότητες του δημοσίου βίου, σημείωσαν εκδοτική επιτυχία ενώ απέσπασαν και... θετικές κριτικές εκείνη την εποχή. Ολα αυτά βέβαια αρκετά χρόνια πριν τις αποκαλύψεις για τις συνομιλίες του κ. Μπαλτάκου με τη Χρυσή Αυγή και το βίντεο όπου φαίνεται να λοιδορεί τόσο τον πρωθυπουργό όσο και στελέχη της κυβέρνησης.

Στο βιβλίο «Το τέλος του Εφιάλτη» η πλοκή στρέφεται γύρω από την τύχη που είχε ο άνθρωπος ο οποίος πρόδωσε τους Σπαρτιάτες στις Θερμοπύλες και οδήγησε τους Πέρσες πίσω από τους Λακεδαιμόνιους του Λεωνίδα. Το μυθιστόρημα λοιπόν αφηγείται την εκτέλεση του Εφιάλτη δέκα χρόνια μετά τη μάχη, από Σπαρτιάτες της Κρυπτείας.

Το ίδιο κλίμα κυριαρχεί και στο επόμενο βιβλίο του, «Ερμοκοπίδες», όπου περιγράφεται η δράση της κρυπτείας μέσα στην Αθήνα λίγο πριν την εκστρατεία στη Σικελία και ενώ η πόλη ήταν υπό τη σκιά του σκανδάλου από την καταστροφή των κεφαλών του Ερμή. Τα αποσπάσματα των βιβλίων του είναι ενδεικτικά του ενθουσιασμού με τον οποίο ο συγγραφέας αντιμετωπίζει το θέμα ? αναφέρει μάλιστα ότι η Κρυπτεία έφερνε τους συμμετέχοντες σε... έκσταση, ανώτερη και της αναπαραγωγικής πράξης!

«(Μόλις πλησιάζουμε τον εχθρό) το σώμα ολόκληρο δονείται από κύματα χαράς. Είναι μια κατάσταση ευεξίας ασύγκριτης. Δεν υπάρχει στη φύση ουσία ικανή να φέρει τέτοιο αποτέλεσμα. Ούτε διεγερτική, σαν το κρασί, ούτε παραισθησιογόνα, σαν αυτή που χρησιμοποιεί η Πυθία. Ο οργανισμός παράγει μόνος του την ουσία που είναι απαραίτητη για να φθάσουμε σε έκσταση. Με μία προϋπόθεση όμως. Πρέπει να κινδυνέψεις. Κίνδυνος, μουσική, συντροφικότητα, αυταπάρνηση οδηγούν στη μόνη έκσταση που εμείς δεχόμαστε να δοκιμάσουμε».

«...Είναι σύντομη αλλά είναι όλη δική μας. Μπροστά στην έκσταση αυτή η αντίστοιχη της αναπαραγωγικής πράξης έχει χαρακτήρα νηπιακό. Γι' αυτό ο πολεμιστής δίνει μικρή σημασία στην πράξη αυτή. Είναι ήδη πλήρης - Η θέα και η οσμή του αίματος επηρεάζουν;», ρωτά ο συνομιλητής. «Το αίμα είναι σπονδή για την πόλη. Γι΄ αυτή ρέει. Ο πολεμιστής μεθά με τον κίνδυνο, όχι με το αίμα. Ο κίνδυνος είναι απαραίτητος για τον ίδιο, για τη δική του ευεξία, ενώ το αίμα είναι αναγκαίο για την πόλη. Η νίκη της πόλης απαιτεί διαδικασία αιματηρή».

Με εμφανή τον θαυμασμό του στον σπαρτιάτικο τρόπο ζωής ο συγγραφέας εξυμνεί την πολεμική τους αρετή και γλαφυρά αποδίδει τον τρόπο προσέγγισης των θυμάτων της Κρυπτείας. «Κανείς δεν ήταν ποτέ έτοιμος να αντιμετωπίσει τους ελιγμούς μας. Διεισδύαμε με μια κίνηση ελικοειδή, όπως το μαχαίρι που το στρίβεις δεξιά κι αριστερά για να αυξήσεις το μέγεθος της εσωτερικής πληγής».

Σε ένα άλλο σημείο ο ήρωας εξομολογείται ότι η Κρυπτεία αλλοιώνει τον χαρακτήρα και σε κάνει να βλέπεις συνωμοσίες. Περιγράφει δε και τις διαδικασίες εκπαίδευσης: «Γινόταν, ωστόσο, τακτική συντήρηση στην ορεινή διαβίωση σε όσους υπηρετούσαν στην "Κρυπτεία". Για μία εβδομάδα, κάθε δύο μήνες, από την ηλικία των είκοσι έως την ηλικία των τριάντα ετών, φεύγαμε από την ενωμοτία μας και πηγαίναμε στον Ταΰγετο γι' αυτήν τη συντήρηση. Ημασταν άριστα εκπαιδευμένοι. Γι' αυτό δεν δίσταζα να τους στείλω σε ένα πεδίο δύσβατο, με χιόνι, κρύο και λάσπη. Ηταν συνηθισμένοι. Ούτε η νυχτερινή πορεία τούς ήταν άγνωστη. "Η νύχτα είναι φίλος και αδελφός" μας έλεγαν». «...Οι μισές πορείες στον Ταΰγετο γίνονταν νύχτα, ανεξάρτητα πάντοτε από τις καιρικές συνθήκες. Κοιμόμασταν στην ύπαιθρο, μέσα σε θάμνους ή χαμόκλαδα, αν δεν βρίσκαμε κοίλωμα βράχου ή σπηλιά. Η βροχή δεν αποτελούσε πρόβλημα. Χειμώνα-καλοκαίρι κολυμπούσαμε στον Ευρώτα. Μπορούσαμε να αποκοιμηθούμε βρεγμένοι και το πρωί, όταν ξεκινούσαμε την πορεία, τα ενδύματα στέγνωναν πάνω μας».

Τα εύσημα από τη ΧΑ.

Αυτή η ιδιαίτερη αναφορά στην εκπαίδευση των Σπαρτιατών φαίνεται ότι ενθουσίασε τα στελέχη της Χρυσής Αυγής. Στις σελίδες βιβλιοκριτικής της ομότιτλης με το κόμμα εφημερίδας, όταν κυκλοφόρησε «Το τέλος του Εφιάλτη» είχε γραφτεί υμνητική κριτική χαρακτηρίζοντάς το ως «κορυφαίο στο είδος που κυριολεκτικά συγκλονίζει από τις πρώτες κιόλας σελίδες». O συντάκτης του άρθρου με τα αρχικά Ν.Λ. γράφει χαρακτηριστικά: «Ενας από τους λόγους που προκαλεί εντύπωση είναι ότι ο συγγραφέας του είναι Ελληνας, πράγμα ασυνήθιστο για τα δεδομένα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς η ελίτ της προτιμάει να ασχολείται με τη συγγραφή ρομάντζων και γλυκανάλατων μυθιστορημάτων με κίναιδους, λεσβίες και λοιπές «ευαίσθητες» υπάρξεις». Και συνεχίζει: «Ο Ελλην συγγραφέας Π.Δ. Μπαλτάκος κάνει αυτό που θα έπρεπε να κάνουν όλοι όσοι ασχολούνται με την αρχαία Ελλάδα», ενώ «καταρρίπτει την άθλια φήμη, που κατά καιρούς διέδωσαν εγχώριοι και ξένοι κομπλεξικοί, που θέλει τους αρχαίους προγόνους μας να κινούνται μεταξύ ομοφυλοφιλίας και οργίου».

Η φιλοσοφία της μυστικής οργάνωσης
Οι μέθοδοι κυριαρχίας, οι απόκρυφες διαδικασίες και η αρχαία κατασκοπεία

Μέσα από την αφήγηση των πρωταγωνιστών και τη σπαρτιατική φιλοσοφία ζωής, ο αναγνώστης μπορεί να υποθέσει ότι ανάλογο πνεύμα και τρόπος σκέψης εκφράζει και τον ίδιο τον συγγραφέα όσον αφορά τον τρόπο διοίκησης και τις μεθόδους κυριαρχίας.

Αργοί αλλά αποφασιστικοί

«Να είστε αργοί στη λήψη των αποφάσεων, πολυσυλλεκτικοί στη συσσώρευση απόψεων, αλλά γρήγοροι και αποφασιστικοί όταν η απόφασή σας έχει ληφθεί. Μη βιάζεστε να λάβετε μια απόφαση, βιαστείτε όμως να την εφαρμόσετε. Οσο αργοί είστε στη λήψη της, τόσο γρήγοροι να είστε στην εφαρμογή της. Γιατί είναι πια απόφαση σωστή. Εκτός από μία περίπτωση. Αν οι κατώτεροί σας υποδεικνύουν λύσεις χωρίς να ερωτηθούν, απομακρύνετέ τους άμεσα και αγνοήστε τους. Αν ενεργούν μ' αυτόν τον τρόπο, είναι ξεκάθαρο πως δεν θέλουν να συμβουλεύσουν, θέλουν να διοικήσουν. Αν εκφράσουν γνώμη χωρίς να ερωτηθούν και επιμένουν για την αποδοχή της, στερήστε τους τον λόγο. Θέλουν να σας υποκαταστήσουν, όχι να σας βοηθήσουν. Εσείς θα ρωτάτε εξαντλητικά και αυτοί θα απαντούν αναλυτικά. Οποιαδήποτε απόκλιση από αυτόν τον κανόνα, είτε απ' τον ανώτερο είτε απ' τους κατωτέρους του, οδηγεί σε λανθασμένες και επικίνδυνες αποφάσεις».

Εκτός από το πρότυπο διοίκησης που περιγράφεται παραπάνω, συχνά αναφέρεται και ο τρόπος λειτουργίας της οργάνωσης: «Η Κρυπτεία ακολουθούσε πάντοτε διαδικασίες αφανείς και απόκρυφες. Δεν παραδεχόμασταν καν την ύπαρξη της συγκεκριμένης μονάδας του στρατού μας. Φήμες και διαδόσεις μόνον υπήρχαν γι' αυτή. Ποτέ παραδοχή»... Και αλλού: «Επιβιώνουμε επειδή κυριαρχούμε. Κυριαρχούμε επειδή δεν αλλάζουμε». Τα βιβλία του κ. Μπαλτάκου γνώρισαν εκδοτική επιτυχία καθώς το «Τέλος του Εφιάλτη» έφτασε στη 12η έκδοση.

Ο έρωτας με μια εταίρα

Εν τω μεταξύ κυκλοφορούν και οι «Ερμοκοπίδες». Αξονας αναφοράς η αντιπαράθεση Δημοκρατικών και Ολιγαρχικών στην αρχαία Αθήνα την εποχή της ιερόσυλης κοπής των κεφαλών του Ερμή. Στην πόλη βέβαια δρούσαν κατάσκοποι της Σπάρτης και ο καμβάς της ιστορίας εκτυλίσσεται με τον έρωτα ενός εξ αυτών για μια εταίρα από την Κόρινθο. Οπως αναφέρεται ενδεικτικά στο βιβλίο: «Πώς μπορεί μια Αθηναία εταίρα να ερωτευθεί έναν Σπαρτιάτη και πώς αυτός θα αντιδράσει στον έρωτα που εμπνέει μια γυναίκα; Τι στάση θα κρατήσει ο "όμοιός" του που υποχρεώνεται να παρακολουθήσει αυτό το πρωτόγνωρο για εκείνον θέαμα; Ποια είναι η μεταφυσική ενατένιση του Σπαρτιάτη πολεμιστή και ποιος ο σκοπός του στη ζωή; Ποια η γνώμη του για την αγάπη και τον έρωτα, τη μοναξιά και τον θάνατο, τον "χρυσό αριθμό" και την αριθμοσοφία που εξηγεί τα μυστικά του Παρθενώνα; Ποιοι είναι οι περίφημοι Ερμοκοπίδες; Ποια αστρολογικά δεδομένα τους οδήγησαν στην πράξη τους; Σε τι αποσκοπούσαν; Γιατί η σπαρτιατική κρυπτεία, αυτή η αρχαία οργάνωση κατασκοπείας, παρακολουθούσε από κοντά όλη την ενέργεια;».

Ο απολογισμός των ηρώων

Το τέλος της μυθοπλασίας στρέφεται στον διάλογο-απολογισμό που κάνουν δύο ήρωες, ο Αγις και ο Αγησίλαος «ζευγάρι στον πόλεμο και πάντα στη ζωή». Ηλικιωμένοι πλέον κάνουν απολογισμό των χρόνων που πέρασαν και κρίνουν τον σπαρτιατικό τρόπο ζωής: «Ο δρόμος που μας δόθηκε δεν οδηγεί στο τέρμα... Βιώσαμε, αλλά δε νιώσαμε, Αγησίλαε... Είμαστε κοινωνικά αγρίμια, Αγησίλαε. Δε μ' ενοχλεί το τέλος, μ' ενοχλεί η ταπείνωση και πάνω από όλα η λήθη».

Περίπου μια οκταετία πέρασε από την εποχή των πρώτων εκδόσεων και προφανώς ουδείς εκ των πολιτικών που παρέστησαν στην παρουσίαση θα φανταζόταν ποτέ ότι ο συγγραφέας μερικά χρόνια μετέπειτα ως γενικός γραμματέας της κυβέρνησης θα εξέθετε τον εαυτό του και τα μέλη της. Η έννοια της Κρυπτείας, ως αδιαφανής διαδικασία και μοχλός κατασκοπείας στην αρχαία Σπάρτη, με τις πρόσφατες εξελίξεις αποκτά μια νέα διάσταση, όχι ιστορική αλλά αντίθετα επιτρέπει πολιτικούς συνειρμούς εν έτει 2014.

Πάντοτε φταίνε οι «άλλοι»

Στο «Τέλος του Εφιάλτη» οι ήρωες λένε ότι η δική τους πορεία στη ζωή είναι γραμμένη με αίμα. Κι όμως κάπου στις τελευταίες σελίδες ο Σπαρτιάτης (και ίσως ο συγγραφέας) διερωτάται: «Γιατί λοιπόν πόλεμος; Ποιος ο λόγος; Ελληνες εναντίον Ελλήνων κάτω από το σαρκαστικό βλέμμα των Περσών. Ηταν παράλογο».

Λίγες σειρές παρακάτω βέβαια έρχεται η απάντηση. Και στη μυθοπλασία και στην πραγματική Ιστορία και στη σύγχρονη πολιτική σκηνή πάντοτε φταίνε «οι άλλοι». «Η αλαζονεία των Αθηναίων οδηγούσε και αυτούς και εμάς και την Ελλάδα ολόκληρη στον όλεθρο. Δεν φοβόμουν βέβαια ότι θα ηττηθούμε. Δεν γινόταν αυτό. Δεν αρκούσε όμως να κερδίσουμε τον πόλεμο. Αυτό θα το καταφέρναμε αργά ή γρήγορα. Με απασχολούσε η ειρήνη. Πώς θα κερδίζαμε την ειρήνη που θα επακολουθούσε; Ποια θα ήταν η ισχύς μας τότε; Πόσοι ?όμοιοι? θα είχαν απομείνει; Πόσα χρήματα στο δημόσιο ταμείο; Πόσα ήθη και έθιμα θα αλλοιώνονταν; Αυτό με απασχολούσε».

Και λίγο πριν την αυλαία του βιβλίου ο ήρωας διατυπώνει την τελική του σκέψη: «Τώρα πια έπρεπε να αποκτήσουν τη γνώση που ήταν απαραίτητη για να μη λοξοδρομήσουν. Να μην ακολουθήσουν δηλαδή τον δρόμο της Ευδαιμονίας. Γι' αυτό στη διήγησή μου ήμουν σαφής: σεβασμός στον νόμο, υπακοή στους ανωτέρους, εσωτερική πειθαρχία, εγκράτεια στις ηδονές, επιφυλακτικότητα στις απολαύσεις, αποφυγή του πλούτου, αποδοχή του πόνου, επιδίωξη του κόπου, υπέρβαση του φόβου, αναζήτηση του κινδύνου, συντροφικότητα και μετριοφροσύνη. Αυτός είναι ο δρόμος. Ο δρόμος της Αρετής. Δώδεκα παραδοχές. Ο δικός μας δρόμος για τη Γνώση»...

Γιώργος Αποστολίδης
gapostolidis@pegasus.gr