Μετά το Πάσχα η συζήτηση για ρύθμιση του χρέους

Αμέσως μετά το Πάσχα θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά στις παρεμβάσεις ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους.

Η υλοποίηση του σχεδίου των Ευρωπαίων για περαιτέρω αποκλιμάκωση των επιτοκίων στα υφιστάμενα δάνεια από την Ευρωζώνη σε συνδυασμό με τη μετακύλιση των λήξεων στα 50 χρόνια υπολογίζεται ότι θα περιορίσει το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους κατά 5 δισ. ευρώ.

Η τυπική επιβεβαίωση του πρωτογενούς πλεονάσματος από τη Eurostat στις 23 Απριλίου θα σηματοδοτήσει την επίσημη έναρξη των συζητήσεων σε κοινοτικό επίπεδο για την ελάφρυνση του χρέους. Σε πρώτη φάση, οι εμπειρογνώμονες της Ευρωζώνης θα προβούν, στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας του Eurogroup, σε μια λεπτομερή καταγραφή της κατάστασης όπως έχει διαμορφωθεί μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης, την εκπλήρωση της υποχρέωσης για το πλεόνασμα και κυρίως των προοπτικών για την ανάπτυξη της οικονομίας υπό το φως της θετικής σταδιακής επιστροφής στις αγορές.

Οι συζητήσεις αυτές θα κορυφωθούν στις συνεδριάσεις του Μαΐου, αλλά κυρίως του Ιουνίου, με τις τελικές αποφάσεις να λαμβάνονται το φθινόπωρο. Μάλιστα, η Ευρωζώνη προσανατολίζεται στο Eurogroup της 5ης Μαΐου να προχωρήσει στην υιοθέτηση δήλωσης στήριξης προς την κυβέρνηση εν όψει των ευρωεκλογών. Σε αυτό στο οποίο συμφωνούν οι εταίροι είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει ονομαστικό «κούρεμα» των δανείων, όμως με άλλες αποφάσεις θα διευκολυνθεί η εξυπηρέτησή του. Πρόκειται για την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων των διμερών δανείων (53 δισ. ευρώ) του πρώτου προγράμματος διάσωσης και ενδεχομένως του δεύτερου μνημονίου κατά 50 μονάδες βάσης και κυρίως την επιμήκυνση στα 50 χρόνια, από 30 σήμερα, του χρόνου αποπληρωμής των δανείων. Εκτιμάται ότι τα δύο αυτά μέτρα θα μειώσουν το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους στα περίπου 5 δισ. ευρώ ετησίως ή 2,5% του ΑΕΠ.

Εμμεσο κούρεμα
Στην ουσία θα είναι ένα έμμεσο «κούρεμα», γιατί η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός θα συρρικνώσουν σε βάθος χρόνου το χρέος. Ωστόσο, καθοριστικός παράγοντας θα είναι η στάση που θα κρατήσουν οι εταίροι, πολλοί εκ των οποίων έως πρόσφατα υποστήριζαν ότι χωρίς ονομαστικό «κούρεμα» το χρέος δεν είναι βιώσιμο. Η απάντηση που δίνεται και κερδίζει έδαφος στις κοινοτικές πρωτεύουσες είναι ότι θα υπάρξει ανάπτυξη γιατί η επίτευξη συμφωνίας για την ελάφρυνση χρέους θα στείλει σαφέστατο μήνυμα στις αγορές και στους υποψήφιους επενδυτές για την οριστική παραμονή της χώρας μας στο ευρώ. Παράλληλα, οι παράγοντες της Ευρωζώνης εξετάζουν την υιοθέτηση μιας πιο μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη λύση του χρέους που συνδέεται με την πορεία ολοκλήρωσης της εξόδου της Ελλάδας στις αγορές.

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, που περιορίζεται κατ' αρχάς στην επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων και στην περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, προωθείται μια φόρμουλα η οποία δεν υιοθετεί μεν άμεσες παρεμβάσεις, αλλά διατηρεί το χρέος στην τρέχουσα δυναμική του. Οπως εκτιμούν στην Κομισιόν, μια παρόμοια λύση θα επικεντρώνεται στις «εγγυήσεις» των κρατών-μελών που κατέχουν ελληνικό χρέος με αντάλλαγμα τη διασφάλιση των διαρθρωτικών αλλαγών που κρίνονται αναγκαίες στην οικονομία. Στο τραπέζι θα μπει και ο προσδιορισμός του «καθαρού» χρέους.

Στο οικονομικό επιτελείο έχουν προσδιορίσει βάσει μεθόδων του ΟΟΣΑ το κομμάτι του χρέους που καλύπτεται από περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου αλλά και από μελλοντικές απαιτήσεις που έχει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως στα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου συμπεριλαμβάνεται η αξία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών που ανακεφαλαιοποιήθηκαν (άνω των 25 δισ. ευρώ), ενώ από την ΕΕ αναμένουμε μεταξύ άλλων την επιστροφή κερδών του Ευρωσυστήματος (ΕΚΤ και εθνικές κεντρικές τράπεζες) από ελληνικά ομόλογα ύψους 9 δισ. ευρώ. Αν λοιπόν υπολογιστεί το «εγγυημένο» χρέος, που συνολικά ανέρχεται στα 59 δισ. ευρώ, τότε προκύπτει ότι το «καθαρό» χρέος της Ελλάδας διαμορφώνεται στο 141% του ΑΕΠ τη στιγμή που το δημόσιο χρέος στα τέλη του 2013 διαμορφώθηκε στα 314,9 δισ. ευρώ ή το 174% του ΑΕΠ.

Εκτιμάται λοιπόν πως ο προσδιορισμός του «καθαρού» χρέους θα διευκολύνει τη συζήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Βαγγέλης Δεμίρης              ethnos