Η ΙΤΑΛΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ ΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1943
Πέτρος Πετράτος
Κλείνουμε σήμερα 63 ακριβώς χρόνια από την ιταλογερμανική σύγκρουση του Σεπτεμβρίου του 1943 στην Κεφαλλονιά – μια σύγκρουση όμως που δεν ήταν απλά και μόνο ιταλο-γερμανική αλλά ιταλοσλοβενοελληνο-γερμανική, όπως θα αποδείξουμε παρακάτω. Πριν από 63 ακριβώς χρόνια, το Σεπτέμβριο του 1943,και για 15 περίπου μέρες το νησί μας έγινε κέντρο εντονότατων πολιτικο-ιδεολογικών αντιπαραθέσεων μεταξύ Ιταλών, Σλοβένων, Γερμανών και Ελλήνων/Κεφαλλονιτών, μετατράπηκε σε θέατρο σφοδρότατων πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ δύο μετώπων, του ιταλοσλοβενοελληνικού και του γερμανικού, και εξελίχθηκε σε στίβο πραγμάτωσης των υπέροχων αξιών του ηρωισμού, της συναδέλφωσης και του ανθρωπισμού αλλά και των απάνθρωπων στοιχείων της βίας και της κτηνωδίας. Αλλά ας ανατρέξουμε σύντομα στα γεγονότα εκείνης της εποχής. Στις 30 Απριλίου του 1941 η φασιστική Ιταλία κατελάμβανε την Κεφαλλονιά και σύντομα τη μετέτρεπε σε ισχυρό οχυρό του Άξονα, τοποθετώντας εκεί τη μεραρχία Αcqui 11700 ανδρών με βαρύ οπλισμό (επάκτια πυροβόλα, οχυρωματικά έργα κ.λπ.) και ικανές ναυτικές δυνάμεις. Οι κατακτητές χωρίς καθυστέρηση εφάρμοσαν την ιταλοποίηση της διοίκησης και τη φασιστικοποίηση της εκπαίδευσης αλλά και γενικότερα της κοινωνικής ζωής, ενώ ταυτόχρονα στράφηκαν στην οικονομική απομύζηση του νησιού. Σκοπός τους ήταν η ενσωμάτωση της Κεφαλλονιάς και των άλλων ιόνιων νησιών στο ιταλικό κράτος. Ωστόσο, αμέσως μόλις άρχισε η ιταλική κατοχή, άρχισαν και οι ενέργειες για τη συγκρότηση αντιστασιακών οργανώσεων από την πλευρά των πατριωτικών, δημοκρατικών, σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών στοιχείων του νησιού. Μετά από σοβαρές προσπάθειες και με την καθοριστική παρέμβαση του στελέχους του ΚΚΕ δασκάλου Δημήτρη Πολλάτου (Μίκια) διαμορφώθηκε το καλοκαίρι του 1943 το Μέτωπο της Εθνικής Αντίστασης σε ενωτική βάση. Μέχρι τότε, βέβαια, οι δύο ΕΑΜικές οργανώσεις, παρά την οργανωτική τους διάσταση, συνέβαλαν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση βασικών προβλημάτων του λαού, όπως ήταν η διαφώτισή του μέσα από παράνομα έντυπα και η επιβίωσή του, καθοδηγώντας οι οργανώσεις αυτές τον αγροτικό πληθυσμό ενάντια στη συγκέντρωση και παράδοση στους κατακτητές της παραγωγής τους και στηρίζοντας τους εργατοϋπαλλήλους των πόλεων με τα συσσίτια. Παράλληλα, καταπληκτική ήταν η δράση των νέων. Ιδιαίτερα, το μαθητικό κίνημα, κυρίως με την καθοδήγηση του ΕΑΜ Νέων και στη συνέχεια της ΕΠΟΝ, συσπείρωσε την πλειοψηφία των μαθητών στα Γυμνάσια Αργοστολιού, Ληξουριού και Κεραμιών και αντιτάχθηκε σθεναρά στη φασιστικοποίηση της εκπαίδευσης μέσα από μαζικές αποχές και άλλες παράτολμες ενέργειες. Σημαντικότατο, εξάλλου, αντιστασιακό επίτευγμα των ενοποιημένων ήδη ΕΑΜικών οργανώσεων υπήρξε η αποκατάσταση μόνιμων επαφών με τον αντιφασιστικό πυρήνα της μεραρχίας Acqui. Από νωρίτερα, ένας αξιοπρόσεκτος αριθμός Ιταλών αξιωματικών, στρατιωτών και ναυτών με δημοκρατική–αντιφασιστική ιδεολογία επιζητούσε σύνδεση με τους Κεφαλλονίτες αντιφασίστες. (Αναφέρουμε ενδεικτικά τους λοχαγούς πυροβολικού Pampaloni και Αpollonio, τον υπολοχαγό Αmbrosini, τον ταγματάρχη Αltavilla, το συνταγματάρχη Romagnoli το διοικητή της Καραμπινερίας λοχαγό Gasco κ.ά.). Μαζί με αυτούς δεν πρέπει να ξεχνάμε – κάτι που γίνεται συχνά –τους Σλοβένους. Από το Μάρτιο του 1943 υπηρετούσε, ενσωματωμένος στη μεραρχία Acqui, ένας λόχος 160 Σλοβένων,προορισμένος για βοηθητικές εργασίες, οδικές κατασκευές κ.λπ., γι’ αυτό και ήταν άοπλος. Οι Σλοβένοι σχεδόν στο σύνολό τους ήταν αντιφασίστες (σημαντική μορφή ο Srecko Likar) και δεν άργησαν να έρθουν σε επαφή με τους Ιταλούς και Κεφαλλονίτες αντιφασίστες. Αυτή, λοιπόν, η επιτυχία του Κεφαλλονίτικου ΕΑΜικού αντιστασιακού κινήματος, η σύνδεσή του δηλαδή με τα δημοκρατικά, αντιφασιστικά ιταλικά και σλοβένικα στοιχεία, θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην επικείμενη ιταλογερμανική σύρραξη. Η νικηφόρα απόβαση των Αγγλοαμερικανών Συμμάχων στη Σικελία και Ν. Ιταλία τον Ιούλιο του 1943 οδήγησε στην κατάρρευση του καθεστώτος του Μουσολίνι. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου (στις 3 μυστικά και στις 8 επίσημα ) η νέα ιταλική κυβέρνηση του στρατάρχη Badoglio υπέγραψε συνθηκολόγηση με τους Συμμάχους, καλώντας τα ιταλικά στρατεύματα να σταματήσουν κάθε εχθρική ενέργεια εναντίον των Αγγλοαμερικανών, αλλά να αντιδράσουν σε τυχόν επιθέσεις οποιασδήποτε άλλης προέλευσης. Εννοούσε προφανώς τους μέχρι τότε συμμάχους της Ιταλίας Γερμανούς. Ο Badoglio, όμως, θα κηρύξει τον πόλεμο εναντίον του Χίτλερ τον Οκτώβριο του 1943, μετά δηλαδή από την ιταλογερμανική σύγκρουση στην Κεφαλλονιά, με αποτέλεσμα οι άνδρες της Acqui να θεωρηθούν από τους Γερμανούς στασιαστές και προδότες του Άξονα και όχι αιχμάλωτοι πολέμου. Η είδηση, πάντως, της συνθηκολόγησης προκάλεσε στην Κεφαλλονιά εκδηλώσεις ενθουσιασμού από την πλευρά κατακτητών και κατακτημένων και ξετυλίχθηκαν στους δρόμους των πόλεων και των χωριών σκηνές συναδέλφωσης Ιταλών, Σλοβένων και Κεφαλλονιτών. Και ενώ οι Γερμανοί, προβλέποντας τις εξελίξεις, δυνάμωναν τη στρατιωτική τους παρουσία στο νησί, το ΕΑΜ (εκπροσωπούμενο από τους Αγησίλαο Μηλιαρέση, Γεράσιμο Λαζαράτο και Χαράλαμπο Γεωργόπουλο) και οι Ιταλοί αντιφασίστες συμφωνούσαν σ’ ένα κοινό ελληνοϊταλικό σχέδιο δράσης ενόψει της διαφαινόμενης σύγκρουσης με τους Γερμανούς. Σε κάποια από τις συσκέψεις τους συμμετείχε και ο εκπρόσωπος του Συμμαχικού Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής Ανδρέας Γαλιατσάτος. Στο μεταξύ, κάτω από τη λαϊκή πίεση η ιταλική Διοίκηση αναγκάσθηκε να αποφυλακίσει τους Κεφαλλονίτες πολιτικούς κρατούμενους των φυλακών του Αργοστολιού. Μες στο ιταλικό στράτευμα έχουν διαμορφωθεί αυτές τις μέρες δύο απόψεις: 1) παράδοση των όπλων στους Γερμανούς με την προσδοκία της αποστολής τους στην πατρίδα τους – ήδη ο διοικητής της μεραρχίας στρατηγός Gandin,στέλεχος του ιταλικού φασιστικού κόμματος, είχε αρχίσει τις διαπραγματεύσεις και 2) μη παράδοση των όπλων, αντίσταση κατά των Γερμανών με στήριξη στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Τελικά θα επικρατήσει η δεύτερη άποψη, που θα εκφραστεί μέσα από δημοψήφισμα-σφυγμομέτρηση μεταξύ των ανδρών της ιταλικής μεραρχίας. Στις 14 Σεπτεμβρίου ο Gandin αναγκάζεται να δηλώσει στους Γερμανούς ότι αρνείται την παράδοση των όπλων και τους καλεί να εγκαταλείψουν το νησί. Η άρνηση των Γερμανών οδηγεί αναπόφευκτα στη σύγκρουση, αν και οι πρώτες μεταξύ των αντιπάλων συμπλοκές είχαν ξεκινήσει από την προηγούμενη μέρα, 13 Σεπτεμβρίου, καθώς γερμανικές φορτηγίδες, που έμπαιναν στο λιμάνι του Αργοστολιού, δέχθηκαν τους κανονιοβολισμούς από το πυροβολικό του λοχαγού Pampaloniι, ενώ η συνδυασμένη δράση ΕΠΟΝιτών, (με επικεφαλής τον Γεράσιμο Στεφανίτση), και Ιταλών πυροβολητών και ναυτών υποχρέωσε τη γερμανική διοίκηση του Αργοστολιού σε παράδοση. Οι Γερμανοί, μετά τις πρώτες και σοβαρές απώλειές τους, ενισχύονται από τα Γιάννενα με επίλεκτες δυνάμεις, ενώ στις 16 Σεπτεμβρίου στη νέα συνάντηση του εκπροσώπου του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αντισυνταγματάρχη Θεμιστοκλή Καββαδία με τον Gandin συντονίζονταν οι επόμενες κινήσεις του ελληνοϊταλικού αντιφασιστικού μετώπου, στο οποίο συμμετείχαν και οι Σλοβένοι. Η τελική φάση της σύγκρουσης διαδραματίζεται το τριήμερο 20-22 Σεπτεμβρίου. Τη γερμανική πολεμική δράση καλύπτουν ισχυρές αεροπορικές δυνάμεις με συνεχείς βομβαρδισμούς. Αντίθετα, οι ιταλικές δυνάμεις, αν και ισχυρότερες, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, καθώς δεν είχαν καθόλου αεροπορική κάλυψη ούτε από την πλευρά των Συμμάχων ούτε από την κυβέρνησή τους. Έτσι, το ηθικό τους δεν άργησε να καμφθεί. Αρχίζουν, λοιπόν, και παραδίδονται, αλλά οι Γερμανοί έχουν εντολή από τον ίδιο τον Χίτλερ να τους εκτελούν ως στασιαστές και προδότες του Άξονα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο Gandin υπογράφει την παράδοση της αποδεκατισμένης μεραρχίας του, ενώ οι Γερμανοί θα συνεχίσουν και για τις επόμενες δυο μέρες τις εκτελέσεις. Μετά τη λήξη της σύγκρουσης οι Γερμανοί υποχρέωσαν τους επιζήσαντες να επιλέξουν ανάμεσα στα εξής: ή να πολεμήσουν στο πλευρό τους, ή να μεταφερθούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ή να καταταγούν σε τάγματα εργασίας. Οι περισσότεροι διάλεξαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά 3000 από αυτούς μαζί με 43 Σλοβένους χάθηκαν στη θάλασσα, καθώς τα πλοία που τους μετέφεραν ανατινάχθηκαν από νάρκες. Περίπου 1000 Ιταλοί και 158 Σλοβένοι παρέμειναν στο νησί κάτω από τις διαταγές των νέων κατακτητών. Όσοι Ιταλοί διέφυγαν τη σύλληψη ή την εκτέλεση προστατεύτηκαν αποφασιστικά από τους Κεφαλλονίτες. Το ΕΑΜ, μια μέρα ήδη πριν από την παράδοση της ιταλικής μεραρχίας, καλούσε τα μέλη του αλλά και το λαό του νησιού να διασώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους Ιταλούς και να περισυλλέξουν το άφθονο σκόρπιο ιταλικό πολεμικό υλικό. Όσον αφορά στο πρώτο, οι Κεφαλλονίτες, και πέρα από την ΕΑΜική προτροπή, ανταποκρίθηκαν στο ανθρωπιστικό τους χρέος: Παρά τις αυστηρότατες γερμανικές απαγορευτικές διαταγές, διέσωσαν σε σπίτια και έκρυψαν σε ορεινά κρησφύγετα πολλούς Ιταλούς, περιέθαλψαν τραυματίες και έθαψαν αρκετούς νεκρούς. Ήταν μια συμπεριφορά, ήταν μια πράξη που τίμησε και τιμά τον Κεφαλλονίτη και εκτιμήθηκε και εκτιμάται από τους Ιταλούς. Από αυτούς που διασώθηκαν οι περισσότεροι μετακινήθηκαν προς την ηπειρωτική Ελλάδα και κατατάχθηκαν στον ΕΛΑΣ, εκτός από ελάχιστους που εντάχθηκαν στον ΕΔΕΣ. Στον ΕΛΑΣ επίσης κατέφυγαν και δύο Σλοβένοι, που διέφυγαν από την Κεφαλλονιά. Ένα μικρότερο μέρος των Ιταλών διασωθέντων παρέμεινε στο νησί μας και αγωνίστηκε δίπλα στους αντάρτες του ΕΛΑΣ κατά των Γερμανών. Αλλά και το πολεμικό υλικό που συγκεντρώθηκε ήταν πολύτιμο, γιατί με αυτό εξοπλίστηκαν οι σχηματισμοί του ΕΛΑΣ Κεφαλλονιάς-Ιθάκης, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του προωθήθηκε στον ΕΛΑΣ της δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Ο απολογισμός της ιταλογερμανικής σύγκρουσης σε ανθρώπινες ζωές ήταν,σύμφωνα με τους επικρατέστερους υπολογισμούς: - Ιταλοί: 1315 νεκροί στα πεδία των μαχών 5189 εκτελεσμένοι από τους Γερμανούς 3000 περίπου χαμένοι στη θάλασσα. - Σλοβένοι: 25 νεκροί 43 χαμένοι στη θάλασσα. - Κεφαλλονίτες: 200 περίπου νεκροί, οι 50 από το ΕΑΜ, που έπεσαν στα πεδία των μαχών και οι 150 από τον άμαχο πληθυσμό. - Γερμανοί: 700 περίπου νεκροί και πολλοί τραυματίες. Από τις 22 Σεπτεμβρίου του 1943 ξεκίνησε στο νησί μας η γερμανική κατοχή. Ο νέος κατακτητής θα είναι πιο σκληρός από τον προηγούμενο, αλλά και η δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ θα είναι πιο αποφασιστική, γι’ αυτό και πιο αιματηρή. Οι Γερμανοί θα εγκαταλείψουν την Κεφαλλονιά μετά από ένα χρόνο κατοχής, στις 11 Σεπτεμβρίου του 1944. Να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι εκείνες τις μέρες της αποχώρησής τους οι Γερμανοί είχαν ετοιμάσει την ανατίναξη του λιμανιού του Αργοστολιού, κάτι όμως που αποφεύχθηκε χάρη στην έγκαιρη αποτρεπτική επέμβαση, που σχεδιάστηκε από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ (με υπεύθυνο τον Βαγγέλη Στράκο) και πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα 3 Σλοβένων (Darko Rusjan, Anton Krzisnik και Jule Ogric) και 3 Ιταλών (Εzio Brandoli, Filippo Rusconi, Carlo Duse και Vittorio Di Carlo), αιχμαλώτων, τους οποίους οι Γερμανοί είχαν χρησιμοποιήσει στα έργα της ναρκοθέτησης. Η ιταλογερμανική σύγκρουση του Σεπτεμβρίου του 1943 στην Κεφαλλονιά συνιστά γεγονός μοναδικό και ανεπανάληπτο. Η πολυπλοκότητα και ιδιαιτερότητά του συναποτελούν και συναπαρτίζουν τον κύριο χαρακτήρα του. Συγκεκριμένα: - Είναι γεγονός πολιτικό, καθώς οι ενέργειες και των δύο μετώπων, που συγκρούστηκαν, είχαν πολιτικά χαρακτηριστικά. Το ιταλοσλοβενοελληνικό μέτωπο αγωνίστηκε κατά του γερμανικού ναζισμού, συμπλέοντας με το συμμαχικό αγώνα. Η αντιφασιστική ιταλική πλευρά προέβαλε ισχυρά επιχειρήματα, για να αποκρούσει την άποψη της παράδοσης των όπλων στους Γερμανούς και πρότεινε τη συνεργασία με το Κεφαλλονίτικο ΕΑΜικό κίνημα. Το τελευταίο, συνεπές στον αντιφασιστικό του αγώνα και στις συμμαχικές του υποχρεώσεις, προχώρησε ανεπιφύλακτα στη συνεργασία με τους μέχρι τη στιγμή εκείνη κατακτητές του. Άλλωστε, η αντιφασιστική θέση και πρακτική του της ιταλοελληνικής σύμπραξης είχε την έγκριση του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. Αντίθετα, η γερμανική πλευρά ζητούσε τη συντριβή των αντιφασιστών Ιταλών και Κεφαλλονιτών. Μερίδα της ιταλικής μεραρχίας Acqui και κυρίως η ηγεσία της, συναινώντας στην παράδοση των όπλων, αντικειμενικά υλοποιούσαν το γερμανικό στόχο, την ολοκληρωτική δηλαδή χιτλερική κυριαρχία στην Κεφαλλονιά έξω και μακριά από τους «προδότες» Ιταλούς. - Είναι γεγονός αντιστασιακό. Το ΕΑΜ της Κεφαλλονιάς, λίγο πριν αλλά κυρίως μετά την κατάρρευση του μουσολινικού καθεστώτος, βρισκόταν σε μόνιμη επαφή με τον αντιφασιστικό πυρήνα της ιταλικής μεραρχίας, ο οποίος επιθυμούσε την έξοδο της Ιταλίας από τον Άξονα και την προσχώρησή της στη συμμαχική πλευρά. Μια μερίδα, βέβαια, των Ιταλών στρατιωτικών και κυρίως η ηγεσία της Αcqui παρέμεναν πιστές στο φασισμό, γεγονός που δυσκόλευε τις κινήσεις του ιταλικού αντιφασιστικού πυρήνα. Συγκροτήθηκε, πάντως, κοινό ιταλοελληνικό αντιφασιστικό μέτωπο με τη συμμετοχή και των Σλοβένων, που επεδίωκε την αταλάντευτη αντίσταση εναντίον των νέων τώρα επίδοξων κυρίαρχων, των Γερμανών. Τούτο το μέτωπο διοργάνωσε κινητοποιήσεις του λαού της Κεφαλλονιάς, που απαιτούσαν να δοθούν όπλα στους Κεφαλλονίτες και στους Σλοβένους ενόψει της επικείμενης σύγκρουσης, να αποφυλακιστούν οι πολιτικοί κρατούμενοι, να τηρηθεί σταθερά και αποφασιστικά αρνητική στάση στις γερμανικές απαιτήσεις. - Είναι γεγονός πολεμικό. Οι στρατιωτικές αρχές και των δύο αντίπαλων πλευρών πήραν αποφάσεις, έθεσαν στόχους, κατέστρωσαν σχέδια και προχώρησαν σε πολεμικές ενέργειες και επιχειρήσεις. Έτσι λοιπόν, καταγράφηκαν λυσσαλέες μάχες με εκατοντάδες νεκρούς κυρίως από την πλευρά του ιταλοσλοβενοελληνικού μετώπου και ιδιαίτερα μεταξύ των Ιταλών, σημειώθηκαν ανελέητοι γερμανικοί βομβαρδισμοί με ανθρώπινες απώλειες και σοβαρές υλικές καταστροφές για το νησί της Κεφαλλονιάς και πραγματοποιήθηκαν από τους νικητές Γερμανούς ανεπίτρεπτες αθρόες εκτελέσεις Ιταλών αιχμαλώτων. Επιπλέον, τούτο το πολιτικο-αντιστασιακο-πολεμικό γεγονός της ιταλογερμανικής σύγκρουσης στην Κεφαλλονιά το Σεπτέμβριο του 1943 έχει να παρουσιάσει τις παρακάτω ιδιαιτερότητες: - Δημοψήφισμα. Για πρώτη και μοναδική φορά στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία ολόκληρη μεραρχία με εντολή του διοικητή της αποφασίζει για τη «μοίρα» της. Παρέχεται δηλαδή το δικαίωμα στους Ιταλούς στρατιωτικούς όλων των βαθμίδων να ψηφίσουν αν επιθυμούν πόλεμο κατά των Γερμανών, ή συμμαχία με τους Γερμανούς, ή παράδοση των όπλων. Να σημειωθεί εδώ ότι οι Ιταλοί πολίτες περισσότερο από είκοσι χρόνια τώρα είχαν να ψηφίσουν. - Μοναξιά. Σε αυτόν τον αγώνα τους υπέρ της τιμής τους και κατά των Γερμανών ναζιστών οι Ιταλοί έμειναν αβοήθητοι από τους Συμμάχους, παρά την υπόσχεση των τελευταίων για βοήθεια, αλλά και από την κυβέρνηση του Badoglio. Αν και στην άλλη άκρη του Ιονίου, στη Σικελία και Νότια Ιταλία, κοντά δηλαδή στην Κεφαλλονιά, βρίσκονταν ισχυρότατες συμμαχικές δυνάμεις, καμμιά βοήθεια δε στάλθηκε. Μπλόκαραν, μάλιστα, οι Άγγλοι δύο ιταλικά πολεμικά, που με δική τους πρωτοβουλία απέπλευσαν από το Μπρίντεζι σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να βοηθήσουν τους συμπατριώτες τους στην Κεφαλλονιά. Αυτή η συμμαχική στάση δικαιολογείται από κάποιους με το επιχείρημα ότι το Ιόνιο και τα Βαλκάνια υπάγονταν επιχειρησιακά στο Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, το οποίο ωστόσο γνώριζε την κατάσταση. Δεν αποκλείεται να προτιμούσαν οι σύμμαχοι Αγγλοαμερικανοί την παράδοση όλων των ιταλικών δυνάμεων, που βρίσκονταν σε ελληνικό έδαφος, στους Γερμανούς, για να μην ενισχυθούν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ και άρα ο αγώνας του ελληνικού λαού για απελευθέρωση. Επομένως, το κοινό ιταλοσλοβενοελληνικό μέτωπο πολέμησε αποκλειστικά μόνο του, βασιζόμενο στις δικές του και μόνο δυνάμεις. - Σφαγή. Η νικήτρια γερμανική πλευρά έδρασε απάνθρωπα, καθώς δε σεβάστηκε τους Ιταλούς, που παραδίδονταν ή αιχμαλωτίζονταν, και τους εκτελούσε «εν ψυχρώ» ατομικά ή ομαδικά. Και υπογραμμίζεται τούτο το φρικιαστικό έγκλημα, γιατί όλες αυτές οι εκτελέσεις δεν έγιναν από τα Ες-Ες ή την Γκεστάπο – κάτι άλλωστε συχνό για τα γερμανικά δεδομένα – αλλά από τις δυνάμεις της Βέρμαχτ, μετά από τη διαταγή του Χίτλερ να μην κρατούνται Ιταλοί αιχμάλωτοι… - Αξιοθαύμαστη συμπαράσταση. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης ένοπλα τμήματα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ συμπολέμησαν με τις ιταλικές δυνάμεις. Το μεγαλείο, όμως, του Κεφαλλονίτικου λαού εκδηλώθηκε κατά τη διάρκεια των εκτελέσεων αλλά και . μετά την παράδοση της ιταλικής μεραρχίας. Σύσσωμος ο λαός του νησιού μας ανταποκρίθηκε στην έκκληση του ΕΑΜ για ανεπιφύλακτη συμπαράσταση στους ηττημένους Ιταλούς, παρέχοντας με κίνδυνο της ζωής του και της περιουσίας του ασφαλές καταφύγιο στους πρώην κατακτητές του και τώρα συναγωνιστές του στον κοινό αντιφασιστικό αγώνα. - Σιωπή. Για είκοσι περίπου χρόνια μετά την ιταλογερμανική σύγκρουση αυτό το γεγονός το σκέπαζε βαριά σιωπή. Παρά τις αναμνήσεις και τις προσωπικές μαρτυρίες των επιζησάντων Ιταλών, που είδαν το φως της δημοσιότητας, η επίσημη ιταλική ιστοριογραφία έδειξε ένοχη σιωπή, καθώς καμιά έρευνα από ιστορικούς ή από επίσημα ιστορικά κέντρα δεν πραγματοποιήθηκε για τις πραγματικές συνθήκες της σύρραξης και της συνακόλουθης ανήκουστης σφαγής. Αντίθετα, 28 επιζήσαντες Ιταλοί αξιωματικοί κατηγορήθηκαν από γονείς κάποιων πεσόντων για συνωμοσία και στάση κατά του στρατηγού Gandin και ως υπεύθυνοι για την ιταλογερμανική σύρραξη, οι οποίοι όμως αθωώθηκαν μόλις το 1957. Άργησε πολύ το ιταλικό κράτος , για να καταλήξει αν τα γεγονότα στην Κεφαλλονιά το Σεπτέμβριο του 1943 συνιστούσαν άδοξη ήττα, ή ηρωική αντίσταση. Αλλά μέσα από παρόμοιες δικαστικές διαδικασίες στη Ρώμη απαλλάχθηκε το 1960 ομάδα υψηλόβαθμων Γερμανών, που κατηγορήθηκαν για δολοφονίες αιχμαλώτων της μεραρχίας Acqui. Αλληλέγγυα στην ιταλική σιωπή στάθηκε και εκείνη του Ομοσπονδιακού τότε Δυτικογερμανικού Κράτους, το οποίο προσπάθησε να σβήσει τα τεκμήρια του εγκλήματος των στρατιωτών της Βέρμαχτ στην Κεφαλλονιά το Σεπτέμβριο του 1943. Εξάλλου, τα νέα μεταπολεμικά δεδομένα απαιτούσαν καλές διακρατικές σχέσεις μεταξύ Ιταλίας και Ομοσπονδιακής Γερμανίας… Η αλήθεια θυσιαζόταν στο βωμό των πολιτικών σκοπιμοτήτων. Τελικά, πριν από έξι χρόνια ο Γερμανός εισαγγελέας Ulrich Maass, η υπηρεσία του οποίου ασχολείται με υποθέσεις σχετικές με την καταδίωξη ναζιστών εγκληματιών, ξεκίνησε έρευνα για τη σφαγή στην Κεφαλλονιά, με την κατηγορία της «ανθρωποκτονίας εκ προμελέτης». Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, το πολυσήμαντο γεγονός της ιταλογερμανικής σύγκρουσης του 1943 στην Κεφαλλονιά – πολυσήμαντο όχι μόνο για την τοπική ή την εθνική μας ιστορία αλλά και για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια – έχει ακόμη λευκές σελίδες. Η ιστορική έρευνα πρέπει να συνεχιστεί, ώστε να φωτιστούν όλες οι παράμετροι αυτού του γεγονότος. Όλοι μας, Κεφαλλονίτες και Έλληνες γενικότερα, Ιταλοί, Σλοβένοι, Γερμανοί, όλοι οι πολίτες τούτης της γης έχουμε ανάγκη να γνωρίσουμε τι, πώς και γιατί ακριβώς έγινε ό,τι έγινε το Σεπτέμβριο του 1943 στο ιονιοπελαγίτικο νησί της Κεφαλλονιάς. Μόνο η τεκμηριωμένη ιστορική γνώση, πιστεύουμε, φρονιματίζει τον άνθρωπο. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελευθεράτος Λευτέρης, Οδοιπορικό μνήμης στην Κεφαλλονιά της Αντίστασης, έκδοση του Κέντρου Μελέτης της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης, Αθήνα 1998, και κυρίως οι σσ. 203-292. Ελευθεράτος Λευτέρης, Το φάλτσο μαντολίνο του λοχαγού, μετφρ. Λουκία Καλαφάτη-Πετράτου, εκδ. Τεκμήριο, Αθήνα 2002, και κυρίως οι σσ. 101-169. Ζιάγκος Νίκος, Αγγλικός ιμπεριαλισμός και Εθνική Αντίσταση 1940-45 (Ήπειρος, Δυτική Ρούμελη, Επτάνησα), τόμ. Β΄, Αθήνα 1978, σσ. 324-370. Καράγιωργας Γιώργος, «Η Τραγωδία της Κεφαλληνίας», εφημερίδα Έθνος, 15 Δεκεμβρίου 1952 – 10 Ιανουαρίου 1953. Likar Srecko, O ανεξάρτητος αντιστασιακός λόχος των Σλοβένων «Primorje» 1943-45, (Επιτομή από τον Elio Sfiligoi), μετφρ. Μαρία-Φαλί Ζαπάντη, (Από το συλλογικό έργο Αγώνας στις πλαγιές του Ολύμπου ), έκδοση Δήμου Isola, 2002 (φωτοτυπημένη έκδοση). Λουκάτος Σπύρος, Τα χρόνια της Ιταλικής και Γερμανικής Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στην Κεφαλλονιά και στην Ιθάκη, τόμοι 3, και κυρίως ο Β΄ τόμος: Η ιταλογερμανική σύρραξη στην Κεφαλλονιά και η συμβολή των Εθνικοαπελευθερωτικών Οργανώσεων στην εκδήλωση και διεξαγωγή της, 8-24 Σεπτέμβρη 1943, εκδ. Αλκυών, Αθήνα 1997,β΄ έκδοση. Pampaloni Amos, «Η τραγική μοίρα της ιταλικής μεραρχίας Acqui», περιοδικό Ιόνιος Ηχώ, τεύχη 179-184, Ιούνιος.-Νοέμβριος. 1961. chminck-Gustavus Christoph, Οι ηττημένοι της Κεφαλλονιάς, εκδ. Σμίλη, Αθήνα 1994. Sfiligoi Elio, Η διάσωση του λιμανιού και της πόλης του Αργοστολιού από την καταστροφή, μετφρ. Μαρία-Φαλί Ζαπάντη, 2004 (φωτοτυπημένη έκδοση). Φωκάς-Κοσμετάτος Κ[οσμάς], Η γερμανο-ιταλική σύρραξις εν Κεφαλληνία 1943 (Επιμέλεια Γεράσιμου Αποστολάτου), εκδ. Ορίζων, Αθήνα χ.χ. Επίσης οι μυθιστορηματικές αφηγήσεις:
Βεντούρι Μαρτσέλο, Λευκή σημαία στην Κεφαλλονιά, μετφρ. Νίκη Καλαμάρα-Φιλιππουπολίτη, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2000, β΄ έκδοση.
Γαλάτης Δημήτρης, Σφαγή, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2005.
Γεράκη Μοιράννα, Είμαστε αδέρφια (Siamo Fratelli), Αθήνα 1998.
Ντε Μπερνιέρ Λουί, Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι, μετφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 1995.
Σακκάτος Βαγγέλης, Μεραρχία «Άκουι», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1993.
Τραυλού-Μεσσάρη Ανδρεάς, Της τυφλής ανεμοθύελλας, Αθήνα 1992.
Monday 23 November 2009
Sunday 22 November 2009
apo serres blogs
H MΟΥΣΑ ΕΝΟΣ ΕΠΟΥΣ : ΣΟΦΙΑ ΒΕΜΠΟ
Posted: October 28, 2009, 12:16am EDT
Σοφία Βέμπο: Η τραγουδίστρια της Νίκης By www.N-A.gr
του Ιγνάτιου
Αιολική Γη
«ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΣ»
Η Σοφία Βέμπο γεννήθηκε στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης το 1910. Το πραγματικό της όνομα ήταν Έφη Μπέμπο, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή βρέθηκε στην Τσαριτσάνη, όπου ο πατέρας της δούλευε ως καπνεργάτης, και κατόπιν στο Βόλο.
Ξεκίνησε την καλλιτεχνική της πορεία σε ζαχαροπλαστείο της Θεσσαλονίκης τη δεκαετία του ’30. Το χειμώνα του 1933 προσελήφθη από το θεατρικό επιχειρηματία Φώτη Σαμαρτζή στο θέατρο “Κεντρικόν” προκειμένου να συμμετάσχει στην επιθεώρηση “Παπαγάλος 1933″. Άρχισε να ηχογραφεί στη δισκογραφική εταιρεία “Κολούμπια” ερωτικά τραγούδια της εποχής και γρήγορα καταξιώθηκε λόγω της ιδιαίτερης μπάσας φωνής της. Συμμετέχει επίσης σε ελληνικές ταινίες όπως η “Προσφυγοπούλα” το 1938.
Η έκρηξη στην καριέρα της ήρθε με την κήρυξη του πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940. Με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, όλα τα μουσικά θέατρα της Αθήνας και αργότερα πολλά απ’ τα θέατρα και της πρόζας ανεβάζουν πολεμικές επιθεωρήσεις. Το ελληνικό θέατρο επιστρατεύτηκε στην υπηρεσία της μαχόμενης πατρίδας. Οι πρώτες παρωδίες ξεκινάνε από τις σκηνές των θεάτρων, τραγουδημένες από τα πρώτα ονόματα καλλιτεχνών εκείνης της εποχής. Στον αγώνα μπαίνουν και θίασοι πρόζας, όπως της μεγάλης Μαρίκας Κοτοπούλη και του Κώστα Μουσούρη, ανεβάζοντας πολεμικές σάτιρες. Τότε όλες οι επιθεωρήσεις προσαρμόζουν το θέμα τους στην πολεμική επικαιρότητα και τα τραγούδια επανεγράφονται με πατριωτικούς στίχους. Η Βέμπο τραγουδά σατιρικά και πολεμικά τραγούδια και η φωνή της γίνεται η εθνική φωνή που εμψυχώνει τους Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο και συγκλονίζει το πανελλήνιο.
Στο θέατρο «Μοντιάλ», που παίζει την «Πολεμική Επιθεώρηση», η Σοφία Βέμπο τραγουδά τις πολεμικές παρωδίες «Στον πόλεμο βγαίν’ ο Ιταλός» και «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του». Η φωνή της γεμάτη παλμό και ειρωνεία συγκλονίζει το πανελλήνιο και ξευτελίζει τον «φοβερό» Μουσολίνι. Ο τρανός Douche της φασιστικής Ιταλίας, με τα οκτώ εκατομμύρια λόγχες, γίνεται με το τραγούδι της Βέμπο ένα γελοίο ανδρείκελο στα μάτια των Ελλήνων. Κι εδώ έγκειται η προσφορά της στον ελληνοϊταλικό πόλεμο.
Η σάτυρα λοιπόν στάθηκε το πρώτο μεγάλο όπλο του Έλληνα κατά της φασιστικής Ιταλίας. Τα τραγούδια γραμμοφωνούνται αμέσως και φτάνουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Στέλνονται σ’ όλες τις στρατιωτικές μονάδες και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί τα μεταδίδουν συνεχώς. Οι Έλληνες φαντάροι μάχονται τραγουδώντας. Την ίδια εποχή σε μία συμβολική πράξη προσφέρει στο Ελληνικό Ναυτικό 2000 χρυσές λίρες.
Αργότερα, η γερμανική κατοχή απαγορεύει στη Βέμπο, εξ’ αιτίας της καλλιτεχνικής πατριωτικής της δραστηριότητας, να τραγουδάει. Κι έτσι καταφεύγει στη Μέση Ανατολή, για να συνεχίσει εκεί την καριέρα και τη δράση της. Με το τέλος του πολέμου, η Βέμπο, ξαναγυρίζει στην Αθήνα και τραγουδώντας ασταμάτητα χαρίζει αξέχαστες στιγμές στο ελληνικό τραγούδι.
Ήταν κορυφαία Ελληνίδα ερμηνεύτρια και ηθοποιός της οποίας η καλλιτεχνική πορεία εκτείνεται από το Μεσοπόλεμο έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και τη δεκαετία του ’50. Χαρακτηρίστηκε “Τραγουδίστρια της Νίκης” εξ αιτίας των εθνικών τραγουδιών που ερμήνευσε κατά τη διάρκεια του Ελληνο-ιταλικού πολέμου του 1940.
Να σημειωθεί πως, εκτός από τα τραγούδια για τον Πόλεμο της Αλβανίας, οι δημιουργοί του ελαφρού τραγουδιού έγραψαν και μερικά που αναφέρονται σε συγκεκριμένα γεγονότα, μετακατοχικά, όπως για παράδειγμα, η κατοχή από τους «προστάτες» μας Εγγλέζους και το «ρίξιμο» της Ελλάδας από τους συμμάχους στη μοιρασιά, η Κατοχή, οι μαυραγορίτες, η κατοχική πείνα, ο Εμφύλιος, το Παιδομάζωμα, κλπ.
Αναμφισβήτητα, το ελαφρό τραγούδι -όπως εξ’ άλλου και το λαϊκό- καθώς επίσης και το μουσικό θέατρο, έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο, την δύσκολη για την Πατρίδα μας εκείνη περίοδο.
Το 1949 απόκτησε δική της θεατρική στέγη στο Μεταξουργείο ,το “Θέατρον Βέμπο“. Μετά από μακροχρόνιο δεσμό με το Μίμη Τραϊφόρο παντρεύτηκαν τελικά το 1957, ένας δεσμός πολυκύμαντος που διήρκεσε μέχρι το θάνατό της και υπήρξε καταλυτικός για την μεγάλη ερμηνεύτρια. Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 αραιώνει τις θεατρικές εμφανίσεις της, τις οποίες σταματά οριστικά στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Τη βραδιά του “Πολυτεχνείου” η Βέμπο ανοίγει το σπίτι της και κρύβει φοιτητές τους οποίους αρνείται να παραδώσει όταν η ασφάλεια χτυπά την πόρτα της. Τελικά πεθαίνει στις 11 Μαρτίου του 1978 και η κηδεία της μετατρέπεται σε ένα πάνδημο συλλαλητήριο. Η “Τραγουδίστρια της Νίκης” αποθεώνεται εκείνη τη μέρα από τον ελληνικό λαό που τη θεωρούσε ηρωίδα του. Από την πατρίδα τιμήθηκε με πλήθος παράσημα και διακρίσεις για την συμβολή της.
ΤΙ ΕΙΠΕ
«Τα πολεμικά μου τραγούδια δεν είναι κοινά, καθημερινά τραγούδια. Είναι κραυγές λευτεριάς, σπίθες υπερηφάνειας. Δεν τραγουδάω εγώ σ’ αυτά, τραγουδάει η ψυχή της Πατρίδας, η ψυχή της ράτσας, η ψυχή του αδούλωτου λαού μας. Είναι τραγούδια που η δόξα τούς έχει βάλει μουσική σε στίχους, που τους έχει γράψει η λεβεντιά η Ελληνική. Με τα τραγούδια μου αυτά, θαρρώ πως αφήνω στις καινούργιες γενιές μια κληρονομιά Ελληνικού θάρρους, Ελληνικής λεβεντιάς και Ελληνικής …αποκοτιάς» -1974
«Μα σ’ εκείνο τον πόλεμο όλοι έδωσαν τη ζωή τους. Τα πόδια τους, τα μάτια τους, τα χέρια τους, την υγειά τους. Εγώ τι έδωσα; Τη φωνή μου, που καλή ή κακή, την έχω ακόμα ακέραιη και ζωντανή. Δεν μου χρωστάει λοιπόν τίποτα ούτε το ελαφρό τραγούδι, ούτε η Ελλάδα. Εγώ τους χρωστάω τα πάντα, γιατί αυτά με κάνανε Βέμπο».
-
00:49
ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 με αριθμούς
» Ιωάννης Μεταξάς: Ο Εθνικός Κυβερνήτης -
H MΟΥΣΑ ΕΝΟΣ ΕΠΟΥΣ : ΣΟΦΙΑ ΒΕΜΠΟ
» Ιωάννης Μεταξάς: Ο Εθνικός Κυβερνήτης -
TA « ΟΧΙ « ΘΕΛΟΥΝ «ΜΕΤΑΞΑΔΕΣ»
» Ιωάννης Μεταξάς: Ο Εθνικός Κυβερνήτης -
ΝΥΝ ΥΠΕΡ ΠΑΝΤΩΝ Ο ΑΓΩΝ - Ετσι ειπώθηκε το ιστορικόν ΟΧΙ
» Ιωάννης Μεταξάς: Ο Εθνικός Κυβερνήτης -
H ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ "ΟΧΙ" ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ
» Ιωάννης Μεταξάς: Ο Εθνικός Κυβερνήτης28η Οκτωβρίου 1940: Ποιός είπε το ΟΧΙ; Οκτωβρίου 28, 2009 at 2:18 πμ | In 28η Οκτωβρίου 1940, ΕΛΛΑΣ, ΕΠΕΤΕΙΟΙ, ΙΣΤΟΡΙΑ | Leave a Comment
Tags: 21 μόνιμα οχυρά, Alors c’ est la guerre, στρατηγός, στρατηγική, το ημερολόγιο του Ιωάννου Μεταξά, τορπιλλισμός της Έλλης, υπουργικό Συμβούλιο, Αγγλία, Βαλκανικά κράτη, Γενικό Στρατηγείο, Ε.Ο.Ν, Επομένως έχουμε πόλεμο, Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, Θάρρος, Ιταλός πρέσβης, Ιταλική απειλή, Ιωάννα Φωκά, Ιωάννης Μεταξάς, Μπέλες, Μουσολίνι, Πάλαιρετ, Ποιός είπε το ΟΧΙ, Πολεμικόν Συμβούλιον, Τουρκία, Χίτλερ, αιφνιδιασμός, αντιστασιακή δράση, βρετανική κυβέρνηση, γραμμή Μεταξά, δυνάμεις του Άξονα, επιστράτευση, εγγονή του Ιωάννη Μεταξά, ελληνισμός, κατοχή, ο ηρωισμός των Ελλήνων
Από τον Μάρτιο του 1939 είχε αποφασίσει να πει το «OXI».
Της Ιωάννας Φωκά
«Ποιός είπε το "ΟΧΙ" ;»Μα φυσικά ο ελληνικός λαός πολεμώντας με ηρωισμό και αυτοθυσία. Είπε το δικό του «όχι» ο κάθε Ελληνας και Ελληνίδα. Το «όχι» όμως προς τον Γκράτσι το είπε ο Ιωάννης Μεταξάς όταν ο Ιταλός πρέσβης τον επισκέφθηκε στην οικία του στις τρεις παρά δέκα τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου. Το είπε με την ηρωική φράση:
«Alors c’ est la guerre» – «Επομένως έχουμε πόλεμο» – που ήταν το αποτέλεσμα και το αποκορύφωμα τεσσάρων ετών σοφής προετοιμασίας, του στρατού και των οπλισμών, του λαού και της ηθικής προπαρασκευής του, των διπλωματικών ενεργειών και συμφώνων, που ο Ιωάννης Μεταξάς είχε χειρισθεί μόνος του ως υπουργός των Εξωτερικών καθ’ όλη την τετραετία. Υπέγραψε σύμφωνα με τα βαλκανικά κράτη και την Τουρκία. Και με την Αγγλία, ήταν μεν σύμμαχος αλλά υπό τους όρους που ο ίδιος ο Μεταξάς της έθετε, για την καλύτερη ασφάλεια της Ελλάδος.
Στο ημερολόγιό του ο Ιωάννης Μεταξάς περιγράφει και όλες τις άλλες διπλωματικές ενέργειες και συνομιλίες του με τον Ιταλό πρέσβη (παράλληλα και στο βιβλίο του Γκράτσι) που μεσολάβησαν μέχρι την πρωινή επίσκεψη της 28ης, προκειμένου να διατηρήσει ένα ήπιο κλίμα με τους Ιταλούς και να μην τους προκαλέσει, ακόμα και να τους παραπλανήσει, ενώ συγχρόνως πυρετωδώς προετοίμαζε το έθνος.
Η «γραμμή Μεταξά», που αναφέρεται σε όλα τα στρατιωτικά συγγράμματα του κόσμου με τα 21 μόνιμα οχυρά της σε μήκος 200 χιλιομέτρων συνόρων από το Μπέλες μέχρι τον Νέστο και τα εκατοντάδες ημιμόνιμα, δεν κατασκευάστηκε σε μία νύχτα. Καιρός να πούμε την αλήθεια στον δοξασμένο ελληνικό λαό και να μην τον υποτιμάμε με ψέματα για έργα που εκείνος κατασκεύασε.
Οσο για την απόφαση του Ιωάννη Μεταξά, για την στάση της Ελλάδος κατά των δύο δυνάμεων του Αξονα, ούτε αυτή του την υπαγόρευσε ο ελληνικός λαός, όπως μερικοί ισχυρίζονται. Την απόφαση αυτή, που ήταν καθαρά προσωπική του και με ευθύνη απέναντι στην ιστορία της Ελλάδος, στις παραδόσεις της και στον όρκο του του αξιωματικού, την πήρε μόνος του 18 μήνες προ του τορπιλλισμού της «Ελλης».
Στο ημερολόγιό του ο Ιωάννης Μεταξάς γράφει: «12 – 19 Μαρτίου 1939… Τι εβδομάδα! – Τώρα όμως θα κινηθή ο Μουσολίνι; Μπορεί να μην κινηθή; Και τι έχουμε να υποστούμε εμείς; Ανησυχίες μου φοβερές απόψε. 18 Μαρτίου. Φοβερά απόφασίς μου εν περιπτώσει Ιταλικής απειλής. 20 Μαρτίου. Ησυχωτέρα κατάστασις. – Αλλά υπερήφανος δι’ απόφασίν μου».
Από εκείνη την στιγμή και έπειτα περιμένει εναγωνίως την στάση της Ιταλίας με τη βεβαιότητα ότι έρχεται και η σειρά της Ελλάδος να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Αξονα.Στο κείμενό του της 30ής Οκτωβρίου 1940, στις ανακοινώσεις του προς τους ιδιοκτήτας και αρχισυντάκτας του αθηναϊκού Τύπου στο Γενικό Στρατηγείο, συνοψίζει όλη την αλήθεια για την φοβερή του απόφαση. Η «Καθημερινή» είχε δημοσιεύσει παλαιότερα αυτό το κείμενο που θα έπρεπε να υπάρχει αυτούσιο στα σχολικά αναγνώσματα ιστορίας. Οσο για το ερώτημα γιατί ο Μεταξάς καθυστέρησε την επιστράτευση, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι ήταν στρατηγός και ότι οι αποφάσεις του είχαν άμεση σχέση με την τέχνη του. Ο αιφνιδιασμός ήταν ένα βασικό όπλο των Ελλήνων εναντίον των Ιταλών, που τελικά πέτυχε. Η καθυστέρηση κάθε ημέρας στην επιστράτευση είχε ως αποτέλεσμα την οικονομία των στρατιωτικών δυνάμεων και δαπανών, απαραίτητο στοιχείο στρατηγικής για να αντέξουν στην μακρόχρονη σύρραξη. Αυτοί ήσαν οι λόγοι και ήταν και πάλι δικές του οι αποφάσεις.
Οι νίκες απέδειξαν την σωστή στρατηγική και τη σταθερή απόφασή του να πολεμήσει με κάθε τρόπο τον Αξονα. Στις 4 Ιανουαρίου 1941, σημειώνει και πάλι στο ημερολόγιό του: «Πολεμικόν Συμβούλιον… να υποταχθώμεν εις Χίτλερ; – Καλλίτερα να πεθάνωμεν… Συνεννόησις δις με Πάλαιρετ. 2α … Αμφιβάλλει διά στάση Σέρβων… Στου Θεού το χέρι! Ολα γυρίζουν στο κεφάλι μου αλλά ατάραχος! Από Αγγλους εγκατάλειψις, από Γερμανούς επίθεσις. Ο χειμώνας απειλητικός. Θάρρος, θάρρος ας πέσωμεν σαν άνδρες». 25 μέρες αργότερα πεθαίνει.
Αυτό το θάρρος δεν υπαγορεύεται από τον λαό στον αρχηγό, μάλλον ο αρχηγός οδηγεί και εμπνέει τον λαό.Ηταν το ίδιο θάρρος και ελληνική αξιοπρέπεια που είχε δείξει σε όλη του τη ζωή, στις οικογενειακές συμφορές, στα πεδία των μαχών, στην πολιτική του σταδιοδρομία, ακολουθώντας τον δρόμο της ειλικρίνειας και της τιμιότητος απέναντι σε όλους, είτε την δέχονταν και αντιλαμβάνονταν την σπουδαιότητά της, είτε την απέρριπταν. Με το ίδιο μετά γνώσεως θάρρος αντιμετώπισε στις 14 και 15, και 17 Ιανουαρίου την αγγλική επιμονή μεταφοράς ελαχίστων στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη. Στις 18 Ιανουαρίου συντάσσει σχετικό κείμενο προς την βρετανική κυβέρνηση. Είναι το τελευταίο. Η έντονή του αντιπαράθεση με τους Αγγλους και η γερμανική προπαγάνδα είναι οι αιτίες των φημών περί δολοφονίας και όχι η από φυσικού θανάτου αποδημία του. Το ιατρικό ανακοινωθέν υπογράφεται από 12 Ελληνες ιατρούς την 29η Ιανουαρίου 1941.
Για τον ηρωισμό των Ελλήνων μίλησε και ο ίδιος ο Μεταξάς απευθυνόμενος στο υπουργικό Συμβούλιο στις 7 Ιανουαρίου του 41: «Εμείς δεν δημιουργήσαμε τας ηθικάς δυνάμεις τας οποίας αναπτύσσει σήμερον ο Ελληνισμός. Αύται ήσαν μέσα του αλλά ήταν εν μέρει εις λήθαργον. Εμείς τας αφυπνίσαμε, τας συντονίσαμε και τας ωθήσαμε προς τα εμπρός. Το θαύμα που επιτελείται είναι έργο του ελληνικού λαού».
Στο θαύμα πρέπει να συμπεριληφθεί άλλη μία παρεξηγημένη ιστορία, που είναι το έργο που επιτελέστηκε από την Ε.Ο.Ν, την Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, προ, κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και στην κατοχή με αντιστασιακή δράση.
Η μέχρι σήμερα ιστοριογραφία για τον Ιωάννη Μεταξά είναι σπασμωδική, ελάχιστη, φτωχή σχετικά με το έργο του, κακόβουλη και υστερόβουλη. Πολιτικά πάθη την οδηγούν και όχι ιστορική επιστήμη βασισμένη σε ντοκουμέντα. Ακόμα και τα ντοκουμέντα τακτικά κρίνονται κατά την ανάγκη του συγγραφέα. Η συνέχεια είναι έργο και ευθύνη των νέων ιστορικών. Εγώ τρέφω απέραντο σεβασμό και θαυμασμό στον άνθρωπο και στο έργο του, όπως άλλωστε όλοι όσοι διάβασαν το ημερολόγιό του ή έζησαν κοντά του.
Η κ. Ιωάννα Φωκά είναι εγγονή του Ιωάννη Μεταξά.
Πηγή: Παλαιό δημοσίευμα της Καθημερινής
Friday 13 November 2009
Πολιτισμός | 13.11.2009
Χριστιανικές βαναυσότητες σε άγαλμα του κύκλωπα Πολύφημου
Η μεγάλη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung στις 9 του μηνός, ανήμερα της πτώσης του Τείχους, τι δημοσίευσε στην πρώτη σελίδα του πολιτιστικού της ένθετου μεταξύ άλλων; Κάτι άσχετο με την πτώση του Τείχους. Ένα ποίημα του ταλαντούχου και βραβευμένου και σχετικά νέου ποιητή Durs Grünbein με τίτλο:
«Ο κορμός του Πολυφήμου» 
Durs Grünbein
Αυτή η τούφα τρίχες στο στήθος ήταν για τους σκαπανείς η απόδειξη.
Το μαρμάρινο αγκωνάρι που βγήκε στο φως της μέρας, έτσι τεράστιο,
με κάτι το θηριώδες και θλιμμένο, σαν άγαρμπος παλικαράς,
μπορούσε να είναι μόνον ένας: το αγριόμουτρο των αρχαίων μύθων,
εκείνη η πεσκαντρίτσα που δεν την προστάτεψε και πολύ ο Ποσειδώνας.
Κολοβωμένος σαν κούτσουρο έφθασε στο μουσείο,
σαν παραμορφωμένος από το πελέκι.
Μα τι του είχανε κάνει αυτού του τέρατος
που στη συνέχεια βαλσαμωμένο σαν βρέφος πραγματικό
έγινε έκθεμα σε συλλογές με σπανιότητες;
Του είχανε συντρίψει το μέτωπο, εκεί που φύτρωνε το μεγάλο μάτι;
Είχαν εκτονωθεί για δεύτερη φορά πάνω σ’ αυτό το είδωλο το ελληνικό,
όπως πιο πριν το ασκέρι του Οδυσσέα; - Όποιος κομμάτιαζε τα έργα
του διαβόλου χρεωνόταν μια καλή χριστιανική πράξη. Και το μόνο
που απέμεινε από τον κύκλωπα είναι ένα μπούστο, έτσι από το φόβο μήπως
τους ματιάσει.
Κώστας Γαβράς Τι δηλοί ο μύθος;
Τι θέλει να μας πει αυτό το ποίημα; Κάτι μας λέει για τη φθορά και για την κακοποίηση του πρωτόγονου και για το μοιραία τυχαίο στην ιστορία. Είναι μάλιστα αφιερωμένο στον Αυστριακό κλασσικό αρχαιολόγο Bernard Andreae. Κάπου στο εργαστήριό του θα είδε ο ποιητής το τεμαχισμένο άγαλμα του κύκλωπα Πολυφήμου που κατά τον μύθο ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του τον μέθυσαν και τον τύφλωσαν με έναν πυρωμένο πάσσαλο για να ξεφύγουν. Και μετά το αρχαίο άγαλμα το κομμάτιασαν με μανία και το πέταξαν κάποιοι αγράμματοι, βάρβαροι Χριστιανοί, πεπεισμένοι αναμφίβολα ότι κάνουν έργο θεάρεστο. Και οι Γερμανοί είναι πολιτισμένο και χριστιανικό έθνος, αλλά μη φαντασθείτε ότι θα τολμούσε κανείς να ζητήσει τη διαγραφή του ασεβούς στίχου για τις χριστιανικές βαναυσότητες. Η ιστορική αλήθεια είναι σεβαστή ακόμα και όταν είναι δυσάρεστη. Γίνεται ακόμα και στίχος. Μόνο στην Αθήνα συγχύστηκαν τόσο με το φιλμάκι του Κώστα Γαβρά που υπενθυμίζει τις καταστροφές που είχαν επιφέρει οι Χριστιανοί στον Παρθενώνα.
Σπύρος Μοσκόβου
Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου
antigrafikon from DW.
Subscribe to:
Posts (Atom)