Η τεράστια πρόκληση του μεταναστευτικού
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η εξελισσόμενη μεταναστευτική/ προσφυγική κρίση αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για την Ευρώπη και μια σοβαρή δυνητική απειλή για τη χώρα μας. Τυχόν συνεχιζόμενη αδυναμία μείωσης των προσφυγικών ροών θα καταστήσει σύντομα το πρόβλημα μη διαχειρίσιμο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο εγκλωβισμός ολοένα και μεγαλύτερου αριθμού οικονομικών μεταναστών σε ελληνικό έδαφος λόγω κλεισίματος των χερσαίων συνόρων σε χώρες τελικού προορισμού και διέλευσης θα δημιουργήσει τεράστιο ζήτημα στην Ελλάδα, που εκ των πραγμάτων δεν δύναται να κλείσει τα θαλάσσια σύνορά της. Βεβαίως, για την εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης και τον σχεδιασμό της καταλληλότερης στρατηγικής απαιτούνται αριθμητικά δεδομένα για το παρόν και εκτιμήσεις για το μέλλον. Οι κυοφορούμενες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για τη διαχείριση της κρίσης προσφέρουν ευκαιρίες, αλλά εγκυμονούν και κινδύνους για τα εθνικά συμφέροντα. Η ενίσχυση της παρουσίας του Frontex στο Αιγαίο για τη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων αποτελούσε πάγια ελληνική θέση και πρέπει να υποστηριχθεί με ζέση. Για όσους όμως βαυκαλίζονται με ιδέες περί κοινών περιπολιών, θα μπορούσαμε να (αντι)προτείνουμε περιπολίες σε απόσταση μισού ναυτικού μιλίου από τις τουρκικές ακτές, καθώς, αν προωθηθούν στα ανοικτά οι πλαστικές λέμβοι, η ανάσχεση καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής και επικίνδυνη για τους επιβάτες.
Θετικά θα πρέπει να τοποθετηθεί η Ελλάδα και στην πρόταση για δημιουργία ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής. Ξενίζει, βεβαίως, η επιμονή στην ανάπτυξη χωρίς την υποχρεωτική συναίνεση κρατών-μελών (Κ-Μ), κάτι που δεν θα γίνει εύκολα αποδεκτό από πολλά Κ-Μ, καθώς μπορεί να δημιουργήσει προηγούμενο και για άλλους τομείς. Πέραν αυτών, όμως, έχει αρχίσει να επικρατεί στην Ευρώπη η λογική μετατόπισης της ευθύνης στους ώμους άλλων (και η Ελλάδα αποτελεί, δυστυχώς, συχνά τον αποδιοπομπαίο τράγο) και ελλοχεύει ο κίνδυνος δυσανάλογης επιβάρυνσης της χώρας μας. Για την αποτροπή αυτού του κινδύνου απαιτείται άμεση κινητοποίηση στους ακόλουθους άξονες: (1) Εντονη διπλωματική κινητοποίηση σε όλα τα επίπεδα, σε συνδυασμό με μια έξυπνη επικοινωνιακή πολιτική, με έμφαση στην ανάληψη δεσμεύσεων από ευρωπαϊκής πλευράς για τα επίπεδα επαναπατρισμού, καθώς και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Τουρκία. (2) Οργανωμένη προσπάθεια άμεσης εκταμίευσης πόρων και ανάπτυξης υποδομών για την υποδοχή και την προσωρινή διαμονή ικανού αριθμού μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν παλαιά στρατόπεδα και να κοστολογηθεί πλήρως η επιβάρυνση για την ελληνική οικονομία, με στόχο την υποβολή αιτημάτων αποζημίωσης από την Ε.Ε. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για τις τοπικές κοινωνίες (θέσεις εργασίας), ενώ θα πρέπει να τεθεί σαφώς το ερώτημα αν θα βρεθεί σε καλύτερη θέση π.χ. η Κως, χωρίς σύστημα οργανωμένης υποδοχής και διαχείρισης μεταναστών.
Οσο επιτυχημένες και αν είναι οι ανωτέρω προσπάθειες, το φαινόμενο δυστυχώς δεν θα είναι παροδικό, καθώς δύσκολα θα καταστεί δυνατός ο επαναπατρισμός όλων των μεταναστών. Θα πρέπει, παράλληλα, να ετοιμαστεί μια πολιτική ένταξης περιορισμένου αριθμού μεταναστών (στη βάση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών/κριτηρίων), με στόχο την αποφυγή κοινωνικών εντάσεων, την πρόληψη ριζοσπαστικοποίησης, αλλά και τη μεγιστοποίηση δημογραφικών και οικονομικών οφελών.
Θετικά θα πρέπει να τοποθετηθεί η Ελλάδα και στην πρόταση για δημιουργία ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής. Ξενίζει, βεβαίως, η επιμονή στην ανάπτυξη χωρίς την υποχρεωτική συναίνεση κρατών-μελών (Κ-Μ), κάτι που δεν θα γίνει εύκολα αποδεκτό από πολλά Κ-Μ, καθώς μπορεί να δημιουργήσει προηγούμενο και για άλλους τομείς. Πέραν αυτών, όμως, έχει αρχίσει να επικρατεί στην Ευρώπη η λογική μετατόπισης της ευθύνης στους ώμους άλλων (και η Ελλάδα αποτελεί, δυστυχώς, συχνά τον αποδιοπομπαίο τράγο) και ελλοχεύει ο κίνδυνος δυσανάλογης επιβάρυνσης της χώρας μας. Για την αποτροπή αυτού του κινδύνου απαιτείται άμεση κινητοποίηση στους ακόλουθους άξονες: (1) Εντονη διπλωματική κινητοποίηση σε όλα τα επίπεδα, σε συνδυασμό με μια έξυπνη επικοινωνιακή πολιτική, με έμφαση στην ανάληψη δεσμεύσεων από ευρωπαϊκής πλευράς για τα επίπεδα επαναπατρισμού, καθώς και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Τουρκία. (2) Οργανωμένη προσπάθεια άμεσης εκταμίευσης πόρων και ανάπτυξης υποδομών για την υποδοχή και την προσωρινή διαμονή ικανού αριθμού μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν παλαιά στρατόπεδα και να κοστολογηθεί πλήρως η επιβάρυνση για την ελληνική οικονομία, με στόχο την υποβολή αιτημάτων αποζημίωσης από την Ε.Ε. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για τις τοπικές κοινωνίες (θέσεις εργασίας), ενώ θα πρέπει να τεθεί σαφώς το ερώτημα αν θα βρεθεί σε καλύτερη θέση π.χ. η Κως, χωρίς σύστημα οργανωμένης υποδοχής και διαχείρισης μεταναστών.
Οσο επιτυχημένες και αν είναι οι ανωτέρω προσπάθειες, το φαινόμενο δυστυχώς δεν θα είναι παροδικό, καθώς δύσκολα θα καταστεί δυνατός ο επαναπατρισμός όλων των μεταναστών. Θα πρέπει, παράλληλα, να ετοιμαστεί μια πολιτική ένταξης περιορισμένου αριθμού μεταναστών (στη βάση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών/κριτηρίων), με στόχο την αποφυγή κοινωνικών εντάσεων, την πρόληψη ριζοσπαστικοποίησης, αλλά και τη μεγιστοποίηση δημογραφικών και οικονομικών οφελών.
*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
No comments:
Post a Comment