Γερμανία: φραγμός στην αλόγιστη κομματική χρηματοδότηση

Το γερμανικό κοινοβούλιο επιδιώκει με ένα νέο σχέδιο νόμου να κλείσει τα «παραθυράκια» που επιτρέπουν την αδικαιολόγητη και αλόγιστη κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων. Κύριος θιγμένος το λαϊκιστικό AfD.

Το σατιρικών διαθέσεων γερμανικό κόμμα Die Partei, με επικεφαλής τον Μάρτιν Ζόνενμπορν, πρώην εκδότη του γερμανικού σατιρικού περιοδικού Titanic, πρόσφερε τον Νοέμβριο που πέρασε μέσω διαδικτύου χαρτονομίσματα των 100 ευρώ στην προνομιακή τιμή των… 80 ευρώ. Το κοινό έσπευσε να εκμεταλλευθεί τη σπάνια προσφορά με αποτέλεσμα την κατάρρευση του σέρβερ της ιστοσελίδας. Στο τέλος συνολικά 1.000 χαρτονομίσματα των 100 ευρώ πέρασαν στα χέρια όσων πρόλαβαν. Ο Μάρτιν Ζόνενμπορν, επικεφαλής του κόμματος και μοναδικός ευρωβουλευτής του, έμεινε ικανοποιημένος. Όχι τόσο για το γεγονός ότι η ευφάνταστη ενέργεια του κόμματός του απέφερε τελικά κέρδος 60.000 ευρώ, όσο επειδή κατέφερε να καταδείξει με σαφή τρόπο πως νομικά παραθυράκια παρέχουν στα κόμματα με ανορθόδοξους τρόπους πρόσβαση στην κρατική χρηματοδότηση.

Αύξηση χρηματοδότησης με λογιστικά τρικ

To κόμμα AfD εμφάνισε αυξημένα έσοδα κάνοντας εμπόριο χρυσών νομισμάτων

Το γερμανικό κράτος καταβάλλει σε κάθε κόμμα που ξεπερνά το εκλογικό ποσοστό του 0,5% επιδότηση από τα χρήματα των φορολογουμένων για κάθε ψήφο, αλλά και για κάθε ευρώ που εισέρχεται στο κομματικό ταμείο ως συνδρομή ή δωρεά. Όμως με έναν περιορισμό: Η κρατική ενίσχυση δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα έσοδα του εκάστοτε κόμματος. Αυτή η συνάρτηση της κρατικής χρηματοδότησης στα ίδια έσοδα των κομμάτων έχει στόχο να ενισχύσει τους δεσμούς τους με την κοινωνία και να αποτρέψει το ενδεχόμενο να συντηρούνται αποκλειστικά με χρήματα των φορολογουμένων. Ωστόσο, κόμματα με λίγα μέλη και περιορισμένα έσοδα από δωρεές μπορούν με τη βοήθεια ενός τρικ να αυξήσουν τα έσοδά τους από κρατικές ενισχύσεις. Βάσει νόμου στα κομματικά έσοδα δεν περιλαμβάνονται μόνο ο μηνιαίος οβολός των μελών τους και οι δωρεές, αλλά και τα έσοδα από επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ως εκ τούτου, αν επιστρατεύσει κανείς δημιουργική λογιστική μπορεί με τεχνητό τρόπο να αυξήσει αισθητά τα συνολικά κομματικά έσοδα, λαμβάνοντας κατά συνέπεια υψηλότερες κρατικές ενισχύσεις.

Η γερμανική κυβέρνηση θέλει τώρα να βάλει φραγμό σε τέτοιου είδους πρακτικές. Οι κοινοβουλευτικές ομάδες των χριστιανικών κομμάτων (CDU / CSU) και των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) υπέβαλαν σχέδιο νόμου, σύμφωνα με το οποίο στο εξής ως κομματικά έσοδα δεν θα λογίζεται πλέον ο τζίρος αλλά μόνο το καθαρό κέρδος των κομμάτων, με γνώμονα το οποίο θα υπολογίζεται και το ύψος της κρατικής χρηματοδότησης.

Το κόμμα που θίγεται περισσότερο από κάθε άλλο από το εν λόγω σχέδιο νόμου δεν είναι το σατιρικό Die Partei, αλλά το ευρωσκεπτικιστικό, δεξιό λαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Το κόμμα που διανύει περίοδο άνθησης και εκπροσωπείται στο Ευρωκοινοβούλιο και σε πέντε τοπικά κοινοβούλια στη Γερμανία επιδόθηκε σε ζωηρές εμπορικές συναλλαγές χρυσών νομισμάτων, κατορθώνοντας με αυτόν τον τρόπο να εμφανίσει ιδιαίτερα αυξημένα έσοδα. Γίνεται λόγος για δύο εκατομμύρια ευρώ σε διάστημα ενός έτους. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών δεν είναι έσοδα από πωλήσεις χρυσών νομισμάτων αλλά χρηματική ενίσχυση από το κράτος. Εκπρόσωποι του AfD κάνουν λόγο για «Lex AfD», έναν νόμο που «πλήττει την ύπαρξη του κόμματος», απειλώντας να προσφύγουν στη δικαιοσύνη.

Η ψήφος θα αξίζει περισσότερο

Η γερμανική κυβέρνηση θέλει τώρα να θέσει τέλος στα λογιστικά τρικ

Πάντως με το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού δεν επιδιώκουν μόνο να τερματίσουν τα παράλογα λογιστικά τρικ των κομμάτων σε βάρος των φορολογουμένων, αλλά στοχεύουν παράλληλα στη συνολική αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, οι ψήφοι θα έχουν στο εξής μεγαλύτερη αξία. Για τα πρώτα τέσσερα εκατομμύρια ψήφων που συγκεντρώνει ένα κόμμα θα λαμβάνει στο εξής ένα ευρώ αντί 83 σεντ, ενώ κάθε επιπλέον ψήφος θα αποφέρει 83 αντί 70 σεντ που απέφερε μέχρι σήμερα.

Πάντως, τα αιτήματα των Πρασίνων για περισσότερη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τις κομματικές χορηγίες και δωρεές δεν λαμβάνονται υπόψη στο προωθούμενο σχέδιο νόμου των τριών κυβερνητικών εταίρων. Ακόμη πιο ριζοσπαστικές είναι οι θέσεις του κόμματος της Αριστεράς. Οι εκπρόσωποί δεν αρκούνται απλά στη διαφάνεια, αλλά ζητούν δραστικό περιορισμό των κομματικών δωρεών, από τις οποίες επωφελήθηκαν το 2015 κατά κύριο λόγο οι Χριστιανοδημοκράτες, που ακολουθούνται από το μη εκπροσωπούμενο στη βουλή κόμματα των Φιλελευθέρων (FDP) και τους Σοδιαλδημοκράτες. Σε αντίθεση με τα παραπάνω κόμματα οι Πράσινοι και η Αριστερά έμειναν με άδεια χέρια.

Μπερντ Γκρέσλερ / Άρης Καλτιριμτζής