Η συγκινητική ιστορία του ναύτου του Β΄ ΠΠ, Κοσμά Ν. Κολλάρου (1921-1944)
Γράφει ο Στρατής Γ. Φιλιππότης
Επιχείρηση «Μάννα»
10 Οκτωβρίου 1944
Σήμερα φτάσαμε με τα καΐκια μας από τα Ψαρά στον πανέμορφο όρμο της Τήνου Πάνορμο, περιμένοντας από στιγμή σε στιγμή διαταγή για την έναρξη της επιχείρησης απελευθέρωσης των Αθηνών με τον κωδικό «Μάννα».
Οι Γερμανοί ήταν ακόμα στην Τήνο, αλλά κάπως περιορισμένοι σ’ ένα στρατόπεδο. Ένας από τους ναύτες μας, ο Κοσμάς Κολλάρος, ήταν από την Τήνο και μάλιστα από το χωριό του Χαλεπά (Πύργος), λίγο πιο πάνω από τον Πάνορμο. Είχε περίπου τέσσερα χρόνια στη Μέση Ανατολή χωρίς καμία επαφή με τους δικούς του. Φυσικά αγωνιούσε να έλθει σε επαφή με τους δικούς του, που ήταν τώρα τόσο κοντά.
Κατ’ εξαίρεσιν ο Διοικητής μας, Ανδρέας Λόντος, του επέτρεψε να ειδοποιήσει την μητέρα του με τον φαροφύλακα ότι ήταν στον Πάνορμο, υπό τον όρο να το μάθει μόνο αυτή και οι άμεσοι συγγενείς του. Σε λίγο όλο το χωριό, με την μητέρα του Κολλάρου να τρέχει μπροστά, κατέβηκε για να τον υποδεχτούν με λουλούδια και κρασί και απέραντο ενθουσιασμό.
Ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή, όταν η ταλαίπωρη (τότε μου φαινόταν) γριούλα μητέρα (45 ετών) αγκάλιασε με τα δάκρυα να τρέχουν τον αγαπημένο της πανύψηλο γιο.
Στην παράκλησή της να της τον αφήσει πια και να μην τον ξαναπάρει, συγκινημένος ο Ανδρέας Λόντος της υποσχέθηκε να της τον στείλει αμέσως μετά την απελευθέρωση των Αθηνών από την οποίαν, μετά από τόσον αγώνα, δεν θα έπρεπε να απουσιάσει. «Έχεις δίκιο, παιδί μου» του απάντησε η πονεμένη μάνα. «Περίμενα τόσα χρόνια μη γνωρίζοντας αν ζει, μπορώ να αντέξω λίγες μέρες ακόμα, τώρα που ξέρω ότι είναι ζωντανός και καλά».
11 Οκτωβρίου 1944
Μας ήλθε η διαταγή να πάμε στον Πόρο, απ’ όπου μαζί με τον στόλο θα βάζαμε πλώρη για την παραλία της Αττικής. Τα νέα ήταν καλά, διότι φαινόταν ότι οι Γερμανοί θα αποχωρούσαν αμαχητί.
Το βράδυ φτάσαμε στον Πόρο και το πρωί θα φεύγαμε για την Αττική. Εμείς θα συνοδεύαμε τα πρώτα τρία ναρκαλιευτικά, που θα κόβαν τις αγκυροβολημένες νάρκες με τις οποίες οι Γερμανοί γέμισαν τον Σαρωνικό. Και εμείς θα τις πολυβολούσαμε για να σκάσουν στον αέρα ακίνδυνα.
Όμως το βράδυ φτάσαμε στον Πόρο, αλλά το καΐκι του Τίμου Λούη δεν φαινόταν. Και επειδή αργούσε πολύ, ο διοικητής μας, Ανδρέας Λόντος, υπέθεσε κάποια μηχανική βλάβη και έστειλε ένα από τα καΐκια μας να το βρει. Χωρίς όμως επιτυχία. Τελικά έφτασε στον Πόρο με μεγάλη καθυστέρηση και το πλήρωμά του δεν απαντούσε στα συνηθισμένα πειράγματά τους. Ανέβηκα στο καΐκι τους και βλέπω τον Κολλάρο ξαπλωμένο σε μια λίμνη αίματος.
Ζούσε ακόμα και τον τρέξαμε στο νοσοκομείο του Πόρου. Όσο τον χειρουργούσαν, μου έλεγε ο Λούης ότι, περνώντας από του Σαν Τζώρτζη, φάνηκε μια κίτρινη σωσίβια λέμβος σαν της αεροπορίας. Πλησίασαν να εξακριβώσουν αν υπήρχαν ίσως ναυαγοί, αλλά δέχθηκαν καταιγισμό πολυβολισμών από ξεχασμένους Γερμανούς που ήταν στο νησί και προφανώς δεν ήξεραν ότι τώρα από παντού οι Γερμανοί αποχωρούσαν αμαχητί.
Τότε ο Κολλάρος έπιασε το «Browning» και κατάφερε να ξεκάνει τους Γερμανούς αλλά δέχθηκε πολλές σφαίρες στο στήθος και την κοιλιά. Πέθανε στο χειρουργείο. Όταν το έμαθε η μητέρα του δεν μπορούσε να το πιστέψει.
«Μα δεν είναι δυνατόν», επαναλάμβανε, «μου γύρισε προχθές».
Ο Κολλάρος έσωσε το πλήρωμα από τον αιφνιδιασμό, αλλά ήταν και ο τελευταίος από τους δικούς μας που σκοτώθηκε στο τέλος του πολέμου, ηρωικά αλλά άδικα.
12 Οκτωβρίου 1944
Την επόμενη μέρα πρωί πρωί ξεκινήσαμε με λάδι θάλασσα για την Αττική. Πρώτα τα τρία ναρκαλιευτικά, αμέσως πίσω τους εμείς και μετά ο στόλος με το περίφημο «Black Prince». Τα ναρκαλιευτικά κόβαν τις νάρκες την μια μετά την άλλη, και εμείς τις σκάγαμε. Το θέαμα ήταν φαντασμαγορικό.
Επιτέλους, φτάσαμε κοντά στο Πασαλιμάνι. Το πλήθος με ό,τι μικρό πλεούμενο εύρισκε ερχόταν να μας συναντήσει, η θάλασσα είχε πήξει τόσο από κόσμο που παραληρούσε από ενθουσιασμό• το τελευταίο μισό μίλι σχεδόν θα μπορούσαμε να το πηγαίναμε περπατώντας.
Όταν φτάσαμε στην ξηρά, όπου επρόκειτο να συνταχθούμε για να φτάσουμε παρατεταγμένα ως τον Άγνωστο Στρατιώτη, μας άρπαξαν, μας σήκωσαν στους ώμους και μας κουβάλησαν έτσι από τον Πειραιά μέχρι την Αθήνα. Πρέπει να πω ότι ήταν η πιο μεγάλη ταλαιπωρία του πολέμου, αλλά τόσο συγκινητική. Κρίμα που ο καημένος ο Κολλάρος δεν πρόλαβε να την ζήσει.
Η 12η Οκτωβρίου 1944 ήταν από τις πιο ωραίες ημέρες και από τις λίγες όπου όλος ο λαός μαζί ενωμένος την χάρηκε.
Γιώργος Πασπάτης
Μαρτυρία βασισμένη στο ημερολόγιό του AHS 27 (επιδρομικού καϊκιού) της Anglo-Hellenic Schooner Flotilla.
Από το ημερολόγιο του Αρχιπελάγους 2004 – Χρόνος ΣΤ’ Επιμέλεια: ΣΤΡΑΤΗΣ Σ. ΦΙΛΙΠΠΟΤΗΣ
Τα οστά του μεταφέρθηκαν από το νεκροταφείο του Πόρου στο στρατόπεδο Παλάσκας, πρώην Κέντρο Εκπαιδεύσεως – Κ.Ε.Π.Α.Λ, - (Πληροφορίες από τον συνταξιούχο φαροφύλακα κ. Αντώνη Ι. Σαλταμανίκα. Τον ευχαριστώ).
http://perialos.blogspot.com/2012/05/blog-post_11.html
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Ελλάς», τ. 901, σ.87 ΟΚΤ 2008, εκδ. ΕΘΕ (Ελληνική Θαλάσσια Ένωση) / ΓΕΝ.
Επιχείρηση «Μάννα»
10 Οκτωβρίου 1944
Σήμερα φτάσαμε με τα καΐκια μας από τα Ψαρά στον πανέμορφο όρμο της Τήνου Πάνορμο, περιμένοντας από στιγμή σε στιγμή διαταγή για την έναρξη της επιχείρησης απελευθέρωσης των Αθηνών με τον κωδικό «Μάννα».
Οι Γερμανοί ήταν ακόμα στην Τήνο, αλλά κάπως περιορισμένοι σ’ ένα στρατόπεδο. Ένας από τους ναύτες μας, ο Κοσμάς Κολλάρος, ήταν από την Τήνο και μάλιστα από το χωριό του Χαλεπά (Πύργος), λίγο πιο πάνω από τον Πάνορμο. Είχε περίπου τέσσερα χρόνια στη Μέση Ανατολή χωρίς καμία επαφή με τους δικούς του. Φυσικά αγωνιούσε να έλθει σε επαφή με τους δικούς του, που ήταν τώρα τόσο κοντά.
Κατ’ εξαίρεσιν ο Διοικητής μας, Ανδρέας Λόντος, του επέτρεψε να ειδοποιήσει την μητέρα του με τον φαροφύλακα ότι ήταν στον Πάνορμο, υπό τον όρο να το μάθει μόνο αυτή και οι άμεσοι συγγενείς του. Σε λίγο όλο το χωριό, με την μητέρα του Κολλάρου να τρέχει μπροστά, κατέβηκε για να τον υποδεχτούν με λουλούδια και κρασί και απέραντο ενθουσιασμό.
Ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή, όταν η ταλαίπωρη (τότε μου φαινόταν) γριούλα μητέρα (45 ετών) αγκάλιασε με τα δάκρυα να τρέχουν τον αγαπημένο της πανύψηλο γιο.
Στην παράκλησή της να της τον αφήσει πια και να μην τον ξαναπάρει, συγκινημένος ο Ανδρέας Λόντος της υποσχέθηκε να της τον στείλει αμέσως μετά την απελευθέρωση των Αθηνών από την οποίαν, μετά από τόσον αγώνα, δεν θα έπρεπε να απουσιάσει. «Έχεις δίκιο, παιδί μου» του απάντησε η πονεμένη μάνα. «Περίμενα τόσα χρόνια μη γνωρίζοντας αν ζει, μπορώ να αντέξω λίγες μέρες ακόμα, τώρα που ξέρω ότι είναι ζωντανός και καλά».
11 Οκτωβρίου 1944
Μας ήλθε η διαταγή να πάμε στον Πόρο, απ’ όπου μαζί με τον στόλο θα βάζαμε πλώρη για την παραλία της Αττικής. Τα νέα ήταν καλά, διότι φαινόταν ότι οι Γερμανοί θα αποχωρούσαν αμαχητί.
Το βράδυ φτάσαμε στον Πόρο και το πρωί θα φεύγαμε για την Αττική. Εμείς θα συνοδεύαμε τα πρώτα τρία ναρκαλιευτικά, που θα κόβαν τις αγκυροβολημένες νάρκες με τις οποίες οι Γερμανοί γέμισαν τον Σαρωνικό. Και εμείς θα τις πολυβολούσαμε για να σκάσουν στον αέρα ακίνδυνα.
Όμως το βράδυ φτάσαμε στον Πόρο, αλλά το καΐκι του Τίμου Λούη δεν φαινόταν. Και επειδή αργούσε πολύ, ο διοικητής μας, Ανδρέας Λόντος, υπέθεσε κάποια μηχανική βλάβη και έστειλε ένα από τα καΐκια μας να το βρει. Χωρίς όμως επιτυχία. Τελικά έφτασε στον Πόρο με μεγάλη καθυστέρηση και το πλήρωμά του δεν απαντούσε στα συνηθισμένα πειράγματά τους. Ανέβηκα στο καΐκι τους και βλέπω τον Κολλάρο ξαπλωμένο σε μια λίμνη αίματος.
Ζούσε ακόμα και τον τρέξαμε στο νοσοκομείο του Πόρου. Όσο τον χειρουργούσαν, μου έλεγε ο Λούης ότι, περνώντας από του Σαν Τζώρτζη, φάνηκε μια κίτρινη σωσίβια λέμβος σαν της αεροπορίας. Πλησίασαν να εξακριβώσουν αν υπήρχαν ίσως ναυαγοί, αλλά δέχθηκαν καταιγισμό πολυβολισμών από ξεχασμένους Γερμανούς που ήταν στο νησί και προφανώς δεν ήξεραν ότι τώρα από παντού οι Γερμανοί αποχωρούσαν αμαχητί.
Τότε ο Κολλάρος έπιασε το «Browning» και κατάφερε να ξεκάνει τους Γερμανούς αλλά δέχθηκε πολλές σφαίρες στο στήθος και την κοιλιά. Πέθανε στο χειρουργείο. Όταν το έμαθε η μητέρα του δεν μπορούσε να το πιστέψει.
«Μα δεν είναι δυνατόν», επαναλάμβανε, «μου γύρισε προχθές».
Ο Κολλάρος έσωσε το πλήρωμα από τον αιφνιδιασμό, αλλά ήταν και ο τελευταίος από τους δικούς μας που σκοτώθηκε στο τέλος του πολέμου, ηρωικά αλλά άδικα.
12 Οκτωβρίου 1944
Την επόμενη μέρα πρωί πρωί ξεκινήσαμε με λάδι θάλασσα για την Αττική. Πρώτα τα τρία ναρκαλιευτικά, αμέσως πίσω τους εμείς και μετά ο στόλος με το περίφημο «Black Prince». Τα ναρκαλιευτικά κόβαν τις νάρκες την μια μετά την άλλη, και εμείς τις σκάγαμε. Το θέαμα ήταν φαντασμαγορικό.
Επιτέλους, φτάσαμε κοντά στο Πασαλιμάνι. Το πλήθος με ό,τι μικρό πλεούμενο εύρισκε ερχόταν να μας συναντήσει, η θάλασσα είχε πήξει τόσο από κόσμο που παραληρούσε από ενθουσιασμό• το τελευταίο μισό μίλι σχεδόν θα μπορούσαμε να το πηγαίναμε περπατώντας.
Όταν φτάσαμε στην ξηρά, όπου επρόκειτο να συνταχθούμε για να φτάσουμε παρατεταγμένα ως τον Άγνωστο Στρατιώτη, μας άρπαξαν, μας σήκωσαν στους ώμους και μας κουβάλησαν έτσι από τον Πειραιά μέχρι την Αθήνα. Πρέπει να πω ότι ήταν η πιο μεγάλη ταλαιπωρία του πολέμου, αλλά τόσο συγκινητική. Κρίμα που ο καημένος ο Κολλάρος δεν πρόλαβε να την ζήσει.
Η 12η Οκτωβρίου 1944 ήταν από τις πιο ωραίες ημέρες και από τις λίγες όπου όλος ο λαός μαζί ενωμένος την χάρηκε.
Γιώργος Πασπάτης
Μαρτυρία βασισμένη στο ημερολόγιό του AHS 27 (επιδρομικού καϊκιού) της Anglo-Hellenic Schooner Flotilla.
Από το ημερολόγιο του Αρχιπελάγους 2004 – Χρόνος ΣΤ’ Επιμέλεια: ΣΤΡΑΤΗΣ Σ. ΦΙΛΙΠΠΟΤΗΣ
Τα οστά του μεταφέρθηκαν από το νεκροταφείο του Πόρου στο στρατόπεδο Παλάσκας, πρώην Κέντρο Εκπαιδεύσεως – Κ.Ε.Π.Α.Λ, - (Πληροφορίες από τον συνταξιούχο φαροφύλακα κ. Αντώνη Ι. Σαλταμανίκα. Τον ευχαριστώ).
http://perialos.blogspot.com/2012/05/blog-post_11.html
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Ελλάς», τ. 901, σ.87 ΟΚΤ 2008, εκδ. ΕΘΕ (Ελληνική Θαλάσσια Ένωση) / ΓΕΝ.
No comments:
Post a Comment