ΜΕ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΤΟΝ Μ. ΜΟΝΤΙ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΕ ΤΟ ΜΠΛΟΚ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣΖΩΝΤΑΝΟ ΤΟ ΕΥΡΩ ΜΕΣΩ… ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗΣ
Πώς λέγεται ένας πολιτικά μετριοπαθής, τεχνοκράτης πρωθυπουργός και πολύπειρος τραπεζίτης ο οποίος με την τόλμη και την αποφασιστικότητά του διασώζει την ευρωπαϊκή ιδέα και δίδει το φιλί της ζωής στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα; Η απάντηση, από τα ξημερώματα της Παρασκευής, είναι απλή και ακούει στο όνομα: Μάριο Μόντι, ή αλλιώς, ο «σούπερ Μάριο» του ευρωπαϊκού Νότου. Η Σύνοδος των Βρυξελλών, που ολοκλήρωσε τις εργασίες της, δεν αποτέλεσε, τελικώς «ένα φιάσκο», αλλά αντιθέτως, έθεσε τα θεμέλια για ένα καλύτερο αύριο, με ενισχυμένη συνοχή και συνεργασία στην Ευρωζώνη.
«Πού πας»; Ρώτησε με ύφος που πρόδιδε ισχυρή αυτοπεποίθηση τον Χέρμαν Βαν Ρομπάι ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μόντι, ενώ ο πρώτος επιχειρούσε να βγει από την αίθουσα της διαπραγμάτευσης, περί τις 11:00 τη νύχτα, με προορισμό το αναλόγιο της αίθουσας του Τύπου, για να ανακοινώσει τα αποτελέσματα της Συνόδου.
Ο τόνος του Μάριο Μόντι έκανε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να κοντοσταθεί, έχοντας καταλάβει ότι η βραδιά δεν επρόκειτο να τελειώσει όπως όλες οι προηγούμενες. «Αυτό σημαίνει ότι σε αυτή την αίθουσα είμαστε όμηροι»; Αναρωτήθηκε μεγαλόφωνα η ευειδής Δανέζα πρωθυπουργός, Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ, παίζοντας τον ρόλο που γνωρίζει καλύτερα - αυτόν του υποτακτικού με τους ισχυρούς και του αλαζόνος με τους ανίσχυρους (…).
Τελικώς, οι «27», οι οποίοι είχαν συμφωνήσει απλώς στην αποδέσμευση του πακέτου των 120 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη και στην υιοθέτηση «ομολόγων έργου», βγήκαν από την αίθουσα της συνεδρίασης, αφήνοντας πίσω τους «17» του Ευρώ, αφού εκείνους αφορούσε η δεύτερη - και πιο κρίσιμη – φάση της διαπραγμάτευσης, η οποία κράτησε για ακόμη 3 (!) ώρες, έως τα ξημερώματα της Παρασκευής – οπότε και ανακοινώθηκαν τα τελικά συμπεράσματα.
Το «βέτο» της Ιταλίας και της Ισπανίας – ο Μόντι είχε εγκαίρως φροντίσει να «δέσει» στο άρμα του τονΜαριάνο Ραχόι, που και αυτός στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων – πέτυχε διάνα, με τον Ιταλό πρωθυπουργό να καθιστά σαφές ότι δεν υπήρχε περίπτωση να γίνουν ανακοινώσεις, χωρίς την τελική συμφωνία για θωράκιση των δύο χωρών, μέσω της αγοράς των ομολόγων τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την απευθείας ενίσχυσης των τραπεζών από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης,EFSF και ESM – σημείο όπου ιδιαίτερα θετικό ρόλο διαδραμάτισε ο συνονόματός του διοικητής της ΕΚΤ,Ντράγκι.
Ποιο, όμως, ήταν το πρόσωπο το οποίο καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς, με αποκορύφωμα την προτροπή προς τον Ρομπάι να καθίσει και πάλι στη θέση του, «λέγοντας όλη την αλήθεια», στάθηκε με μια ηρεμία που απέπνεε αυτοπεποίθηση κοντά στον Μόντι; Μα, ασφαλώς, ο άνθρωπος που η παρουσία του απετέλεσε την καθοριστική ένεση ζωής στο μπλοκ της υπεράσπισης των πιο ευάλωτων στην κρίση χωρών: ο Γάλλος Πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ – εκείνος ακριβώς που ορισμένοι... «ελληνάρες» σπεύσανε να τον αποκαλέσουν, με απαξία, «Ολαντρεού».
Όσο για τη στάση της Άνγκελα Μέρκελ; άπαντες, πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές, σε Γερμανία, Ευρώπη και Αμερική χαρακτήρισαν την Σύνοδο των Βρυξελλών ως «μια καταφανή ήττα της Γερμανίδας Καγκελαρίου», η οποία – παρότι στις δηλώσεις της επεχείρησε εμφανώς να διασκεδάσει τις εντυπώσεις – αναγκάσθηκε σε γενναία υποχώρηση από τις εκπεφρασμένες θέσεις της, εισακούοντας τελικώς τη φωνή της λογικής και του «στενού» αλλά μεθοδικού μαρκαρίσματος των ηγετών του Νότου.
Ποιες είναι όμως οι κεντρικές αποφάσεις-κλειδιά για το μέλλον της Ευρωζώνης, που καλωσορίσθηκαν από όλους, περιλαμβανομένων των ανθρώπων της αγοράς, ως απολύτως θετικές:
1) Συμφωνία για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τους υπάρχοντες μηχανισμούς στήριξης EFSF και ESM, με αιχμή τον δεύτερο. Αυτή η απόφαση είναι καθοριστικής σημασίας, ιδίως για χώρες όπως η Ελλάδα, αφού τα κεφάλαια προς τις τράπεζες δεν θα καταβάλλονται από το κράτος και δεν θα το επιβαρύνουν, αποδεσμεύοντας έτσι σημαντικά κεφάλαια.
2) Συμφωνία για την αγορά ομολόγων χωρών που πιέζονται από τις αγορές από τους μηχανισμούς στήριξης, με στόχο τον έλεγχο και την άμεση αποσυμπίεση των spread για τις χώρες που σήμερα αναγκάζονται να δανείζονται με μη βιώσιμα επιτόκια.
3) Συμφωνία για αποδέσμευση Ευρωπαϊκών κεφαλαίων ύψους 120 δισ. ευρώ για την τόνωση της ανάπτυξης.
4) Συμφωνία για δημιουργία και υιοθέτηση ειδικών «ομολόγων έργου», τα οποία επίσης θα χρηματοδοτούν αναπτυξιακά έργα.
5) Επιπλέον, στο εξής οι χώρες που θα ζητούν χρηματική ενίσχυση δεν θα είναι υποχρεωμένες να μπουν σε «Μνημόνιο» ούτε να λογοδοτούν με επόπτη το ΔΝΤ, αλλά αντ’ αυτού θα υποχρεώνονται σε ένα «Μνημόνιο συναντίληψης», με τον κύριο εποπτικό ρόλο να επέχει η ΕΚΤ (στο σημείο αυτό επέμεινε η ‘Ανγκελα Μέρκελ, ως ύστατη «γραμμή άμυνας» στον συμβιβασμό στον οποίο τελικώς συμφώνησε).
Παράλληλα, οι Γερμανοί τονίζουν ότι «η άμεση βοήθεια του ESM στις τράπεζες θα επιτραπεί μόνον αφότου δημιουργηθεί ένας Μηχανισμός Εποπτείας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», κάτι που το Spiegelχαρακτήρισε ως «μια μικρή παρηγοριά» για την Μέρκελ.
Ασφαλώς, πρέπει να τονισθεί ότι το σύνολο των μέτρων, μολονότι αποτελούν το επίσημο κείμενο συμφωνίας της Συνόδου – η οποία χαρακτηρίσθηκε «ιστορικής σημασίας» από τους αναλυτές – στην ουσία θα χρειασθείκάποιος χρόνος ώστε να εφαρμοσθούν πλήρως, ενώ η διαπραγμάτευση όσον αφορά στα ειδικά εργαλεία και την εποπτεία τους αναμένεται να συνεχισθεί με ένταση και να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους.
Ωστόσο, ως ιδιαίτερα θετικό αξιολογείται το γεγονός ότι στη Σύνοδο αποφασίστηκε – και σε αυτό εν πολλοίς οφείλεται και η επιτυχία της - να γίνει χρήση οργάνων και θεσμών που ήδη υπάρχουν ( EFSF – ESM- Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και όχι να αναλωθεί κρίσιμος χρόνος στην πρόταση και επεξεργασία νέων και πιθανότατα πιο σύνθετων και χρονοβόρων «χρηματοπιστωτικών θεσμών». Αυτή άλλωστε ήταν η «γραμμή» που διέρρεε από το περιβάλλον του Φρανσουά Ολάντ τις τελευταίες ώρες πριν από την έναρξη της Συνόδου.
Όσο για την υποδοχή των συμπερασμάτων της Συνόδου των Βρυξελλών από τον ευρωπαϊκό Τύπο, η εστίαση έγινε στην σαφή επικράτηση του Νότου, υπό τον Μάριο Μόντι, έναντι του Βορρά (Γερμανία, Ολλανδία, Δανία, Φινλανδία), και στην «καταφανή διπλωματική ήττα της καγκελαρίου Μέρκελ», η οποία παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις, εξαναγκάσθηκε σε μία σαφή υποχώρηση από τις θέσεις της περί συνέχισης της σκληρής λιτότητας.
Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα και η ουσία είναι πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες – περιλαμβανομένης, για να είμαστε δίκαιοι, της Άνγκελα Μέρκελ - στάθηκαν αντάξιοι των μεγάλων προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί, δίνοντας με τον επελθόντα συμβιβασμό το «φιλί της ζωής» τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στην Ευρωπαϊκή ιδέα, η οποία από τα ξημερώματα της Παρασκευής είναι ζωντανή, με πνεύμα περισσότερης συνεργασίας και αλληλεγγύης από ό,τι πριν από την Σύνοδο Κορυφής.
Τέλος, ως προς την Ελλάδα, με μεγάλη ικανοποίηση από την Αθήνα έγινε δεκτή η πρώτη αντίδραση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στις αποφάσεις της Συνόδου, από όπου τονιζόταν η θέση πως «το ελληνικό Μνημόνιο χρειάζεται αλλαγές στους όρους του».
Ίσως να ξημερώνει από την Δευτέρα μια καλύτερη ημέρα για την Ελλάδα, μετά από τόσες εντάσεις, τόσες αγωνίες, τόσες θυσίες και τόση απελπισία που απειλεί καθημερινά, πλέον, την κοινωνική συνοχή και ειρήνη στη χώρα που γέννησε την Δημοκρατία…
Ο "τραπεζίτης που βγήκε από τον Παράδεισο", Μάριο Μόντι,
πρωθυπουργός της Ιταλίας...
πρωθυπουργός της Ιταλίας...
«Πού πας»; Ρώτησε με ύφος που πρόδιδε ισχυρή αυτοπεποίθηση τον Χέρμαν Βαν Ρομπάι ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μόντι, ενώ ο πρώτος επιχειρούσε να βγει από την αίθουσα της διαπραγμάτευσης, περί τις 11:00 τη νύχτα, με προορισμό το αναλόγιο της αίθουσας του Τύπου, για να ανακοινώσει τα αποτελέσματα της Συνόδου.
Ο τόνος του Μάριο Μόντι έκανε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να κοντοσταθεί, έχοντας καταλάβει ότι η βραδιά δεν επρόκειτο να τελειώσει όπως όλες οι προηγούμενες. «Αυτό σημαίνει ότι σε αυτή την αίθουσα είμαστε όμηροι»; Αναρωτήθηκε μεγαλόφωνα η ευειδής Δανέζα πρωθυπουργός, Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ, παίζοντας τον ρόλο που γνωρίζει καλύτερα - αυτόν του υποτακτικού με τους ισχυρούς και του αλαζόνος με τους ανίσχυρους (…).
Τελικώς, οι «27», οι οποίοι είχαν συμφωνήσει απλώς στην αποδέσμευση του πακέτου των 120 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη και στην υιοθέτηση «ομολόγων έργου», βγήκαν από την αίθουσα της συνεδρίασης, αφήνοντας πίσω τους «17» του Ευρώ, αφού εκείνους αφορούσε η δεύτερη - και πιο κρίσιμη – φάση της διαπραγμάτευσης, η οποία κράτησε για ακόμη 3 (!) ώρες, έως τα ξημερώματα της Παρασκευής – οπότε και ανακοινώθηκαν τα τελικά συμπεράσματα.
Το «βέτο» της Ιταλίας και της Ισπανίας – ο Μόντι είχε εγκαίρως φροντίσει να «δέσει» στο άρμα του τονΜαριάνο Ραχόι, που και αυτός στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων – πέτυχε διάνα, με τον Ιταλό πρωθυπουργό να καθιστά σαφές ότι δεν υπήρχε περίπτωση να γίνουν ανακοινώσεις, χωρίς την τελική συμφωνία για θωράκιση των δύο χωρών, μέσω της αγοράς των ομολόγων τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την απευθείας ενίσχυσης των τραπεζών από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης,EFSF και ESM – σημείο όπου ιδιαίτερα θετικό ρόλο διαδραμάτισε ο συνονόματός του διοικητής της ΕΚΤ,Ντράγκι.
Ποιο, όμως, ήταν το πρόσωπο το οποίο καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς, με αποκορύφωμα την προτροπή προς τον Ρομπάι να καθίσει και πάλι στη θέση του, «λέγοντας όλη την αλήθεια», στάθηκε με μια ηρεμία που απέπνεε αυτοπεποίθηση κοντά στον Μόντι; Μα, ασφαλώς, ο άνθρωπος που η παρουσία του απετέλεσε την καθοριστική ένεση ζωής στο μπλοκ της υπεράσπισης των πιο ευάλωτων στην κρίση χωρών: ο Γάλλος Πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ – εκείνος ακριβώς που ορισμένοι... «ελληνάρες» σπεύσανε να τον αποκαλέσουν, με απαξία, «Ολαντρεού».
Όσο για τη στάση της Άνγκελα Μέρκελ; άπαντες, πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές, σε Γερμανία, Ευρώπη και Αμερική χαρακτήρισαν την Σύνοδο των Βρυξελλών ως «μια καταφανή ήττα της Γερμανίδας Καγκελαρίου», η οποία – παρότι στις δηλώσεις της επεχείρησε εμφανώς να διασκεδάσει τις εντυπώσεις – αναγκάσθηκε σε γενναία υποχώρηση από τις εκπεφρασμένες θέσεις της, εισακούοντας τελικώς τη φωνή της λογικής και του «στενού» αλλά μεθοδικού μαρκαρίσματος των ηγετών του Νότου.
Ποιες είναι όμως οι κεντρικές αποφάσεις-κλειδιά για το μέλλον της Ευρωζώνης, που καλωσορίσθηκαν από όλους, περιλαμβανομένων των ανθρώπων της αγοράς, ως απολύτως θετικές:
1) Συμφωνία για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τους υπάρχοντες μηχανισμούς στήριξης EFSF και ESM, με αιχμή τον δεύτερο. Αυτή η απόφαση είναι καθοριστικής σημασίας, ιδίως για χώρες όπως η Ελλάδα, αφού τα κεφάλαια προς τις τράπεζες δεν θα καταβάλλονται από το κράτος και δεν θα το επιβαρύνουν, αποδεσμεύοντας έτσι σημαντικά κεφάλαια.
2) Συμφωνία για την αγορά ομολόγων χωρών που πιέζονται από τις αγορές από τους μηχανισμούς στήριξης, με στόχο τον έλεγχο και την άμεση αποσυμπίεση των spread για τις χώρες που σήμερα αναγκάζονται να δανείζονται με μη βιώσιμα επιτόκια.
3) Συμφωνία για αποδέσμευση Ευρωπαϊκών κεφαλαίων ύψους 120 δισ. ευρώ για την τόνωση της ανάπτυξης.
4) Συμφωνία για δημιουργία και υιοθέτηση ειδικών «ομολόγων έργου», τα οποία επίσης θα χρηματοδοτούν αναπτυξιακά έργα.
5) Επιπλέον, στο εξής οι χώρες που θα ζητούν χρηματική ενίσχυση δεν θα είναι υποχρεωμένες να μπουν σε «Μνημόνιο» ούτε να λογοδοτούν με επόπτη το ΔΝΤ, αλλά αντ’ αυτού θα υποχρεώνονται σε ένα «Μνημόνιο συναντίληψης», με τον κύριο εποπτικό ρόλο να επέχει η ΕΚΤ (στο σημείο αυτό επέμεινε η ‘Ανγκελα Μέρκελ, ως ύστατη «γραμμή άμυνας» στον συμβιβασμό στον οποίο τελικώς συμφώνησε).
Παράλληλα, οι Γερμανοί τονίζουν ότι «η άμεση βοήθεια του ESM στις τράπεζες θα επιτραπεί μόνον αφότου δημιουργηθεί ένας Μηχανισμός Εποπτείας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», κάτι που το Spiegelχαρακτήρισε ως «μια μικρή παρηγοριά» για την Μέρκελ.
Ασφαλώς, πρέπει να τονισθεί ότι το σύνολο των μέτρων, μολονότι αποτελούν το επίσημο κείμενο συμφωνίας της Συνόδου – η οποία χαρακτηρίσθηκε «ιστορικής σημασίας» από τους αναλυτές – στην ουσία θα χρειασθείκάποιος χρόνος ώστε να εφαρμοσθούν πλήρως, ενώ η διαπραγμάτευση όσον αφορά στα ειδικά εργαλεία και την εποπτεία τους αναμένεται να συνεχισθεί με ένταση και να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους.
Ωστόσο, ως ιδιαίτερα θετικό αξιολογείται το γεγονός ότι στη Σύνοδο αποφασίστηκε – και σε αυτό εν πολλοίς οφείλεται και η επιτυχία της - να γίνει χρήση οργάνων και θεσμών που ήδη υπάρχουν ( EFSF – ESM- Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και όχι να αναλωθεί κρίσιμος χρόνος στην πρόταση και επεξεργασία νέων και πιθανότατα πιο σύνθετων και χρονοβόρων «χρηματοπιστωτικών θεσμών». Αυτή άλλωστε ήταν η «γραμμή» που διέρρεε από το περιβάλλον του Φρανσουά Ολάντ τις τελευταίες ώρες πριν από την έναρξη της Συνόδου.
Όσο για την υποδοχή των συμπερασμάτων της Συνόδου των Βρυξελλών από τον ευρωπαϊκό Τύπο, η εστίαση έγινε στην σαφή επικράτηση του Νότου, υπό τον Μάριο Μόντι, έναντι του Βορρά (Γερμανία, Ολλανδία, Δανία, Φινλανδία), και στην «καταφανή διπλωματική ήττα της καγκελαρίου Μέρκελ», η οποία παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις, εξαναγκάσθηκε σε μία σαφή υποχώρηση από τις θέσεις της περί συνέχισης της σκληρής λιτότητας.
Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα και η ουσία είναι πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες – περιλαμβανομένης, για να είμαστε δίκαιοι, της Άνγκελα Μέρκελ - στάθηκαν αντάξιοι των μεγάλων προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί, δίνοντας με τον επελθόντα συμβιβασμό το «φιλί της ζωής» τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στην Ευρωπαϊκή ιδέα, η οποία από τα ξημερώματα της Παρασκευής είναι ζωντανή, με πνεύμα περισσότερης συνεργασίας και αλληλεγγύης από ό,τι πριν από την Σύνοδο Κορυφής.
Τέλος, ως προς την Ελλάδα, με μεγάλη ικανοποίηση από την Αθήνα έγινε δεκτή η πρώτη αντίδραση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στις αποφάσεις της Συνόδου, από όπου τονιζόταν η θέση πως «το ελληνικό Μνημόνιο χρειάζεται αλλαγές στους όρους του».
Ίσως να ξημερώνει από την Δευτέρα μια καλύτερη ημέρα για την Ελλάδα, μετά από τόσες εντάσεις, τόσες αγωνίες, τόσες θυσίες και τόση απελπισία που απειλεί καθημερινά, πλέον, την κοινωνική συνοχή και ειρήνη στη χώρα που γέννησε την Δημοκρατία…
No comments:
Post a Comment