Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο

• ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΗ

Υποενότητες του Απόψεις

• ΣΚΙΤΣΑ
 
• ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ

 

 ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ

Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 18:37

​​Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, που άρχισε στη Βαρσοβία την Παρασκευή, δεν μπορούσε να διεξαχθεί σε καταλληλότερη στιγμή για τη δυτική συμμαχία. Προγραμματισμένη εδώ και καιρό για να στείλει ηχηρό μήνυμα στη Ρωσία –μιας και διεξάγεται στην πόλη που κάποτε ήταν έδρα της στρατιωτικής συμμαχίας του Ανατολικού Μπλοκ– η σύνοδος παρείχε την ευκαιρία στις χώρες της λεγόμενης «Δύσης» να προσπαθήσουν να επουλώσουν κάπως το τραύμα της επικείμενης αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το ζήτημα τώρα είναι εάν η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ΝΑΤΟ και Ε.Ε. θα προσφέρει λύσεις σε προβλήματα ή αν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο εσωτερικό τους οι δύο οργανισμοί θα εμποδίσουν τη συνεργασία.

Το δημοψήφισμα και το Brexit έχουν κλονίσει τη Βρετανία και την Ενωση. Πέρα από τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες του διαζυγίου όμως, κορυφαίας σημασίας είναι και το κατά πόσον η αποχώρηση της πιο εξελιγμένης και μπαρουτοκαπνισμένης στρατιωτικής δύναμης θα επηρεάσει και την ευρωπαϊκή στρατιωτική συνεργασία. Μετά το δημοψήφισμα, οι πρώτες αντιδράσεις στην Ευρώπη έμοιαζαν με φυγή προς τον χωρισμό αλλά και προς τα πίσω. Οι πρόεδροι της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, Ντόναλντ Τουσκ και Μάρτιν Σουλτς), μιλώντας για λογαριασμό των 27 χωρών-μελών της Ε.Ε., ζήτησαν από τη Βρετανία να κινήσει αμέσως τον μηχανισμό αποχώρησης. Μετά, οι υπουργοί Εξωτερικών των έξι ιδρυτικών μελών της Ε.Ε. συναντήθηκαν για να διατρανώσουν την αποφασιστικότητά τους να μην αφήσουν να χαθούν τα επιτεύγματα της Ενωσης. Είδαμε, δηλαδή, ταχεία παλινδρόμηση σε μια εποχή και μια Ε.Ε. που υπήρχε πριν από την ένταξη της Βρετανίας.
Στο ΝΑΤΟ, όμως, η κίνηση δεν ήταν προς τα πίσω και προς τον αποκλεισμό της Βρετανίας αλλά προς τον εναγκαλισμό της από τη Συμμαχία, για να μην κλονιστεί περαιτέρω η δυτική συμμαχική ενότητα. (Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Βρετανία είναι ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ εδώ και 67 χρόνια και μέλος της Ε.Ε. για 43 χρόνια.) Με το σοκ που προκάλεσε το Brexit, λίγοι Βρετανοί θα ήθελαν να δουν την αποχώρηση της χώρας τους και από το ΝΑΤΟ. Επίσης, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι κάποιο μέλος του ΝΑΤΟ θα ήθελε να δει τη Βρετανία να αποχωρεί και από τη στρατιωτική συμμαχία. Αυτό ίσως βοηθήσει την Ε.Ε. και τη Βρετανία να προχωρήσουν με σύνεση και υπομονή προς νέα σχέση.

Ο Μπαράκ Ομπάμα ώθησε τις δύο πλευρές προς αυτή την κατεύθυνση. «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει ένα από τα ικανότερα μέλη του ΝΑΤΟ», είπε στους Financial Times την Παρασκευή. «Κανείς δεν θα κερδίσει από μακροχρόνιες αντιπαλότητες στις διαπραγματεύσεις», σημείωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ μετά τη συνάντηση με τον Τουσκ και τον Γιούνκερ. «Είναι προς το συμφέρον όλων να αποκλειστούν αναταράξεις καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ε.Ε. προχωρούν προς νέα σχέση», είπε. Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι εκτιμήσεις ότι το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ασφάλειας κατέρρεε ήταν εσφαλμένες και υπερβολικές.

Αυτό επιχείρησαν να επιβεβαιώσουν με κοινή τους δήλωση οι Τουσκ, Γιούνκερ και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. Χωρίς αναφορά στη Βρετανία, υπογράμμισαν ότι «ήρθε η ώρα να δώσουμε νέα ώθηση και νέα ουσία στη στρατηγική συνεργασία μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.». Ενώ σημείωσαν ότι «σήμερα, η ευρωατλαντική κοινότητα αντιμετωπίζει πρωτοφανείς προκλήσεις από τον Νότο και από την Ανατολή», δηλώνουν επίσης: «Ισχυρότερο ΝΑΤΟ και ισχυρότερη Ε.Ε. ενισχύουν αλλήλους. Μαζί μπορούν να παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια στην Ευρώπη και πιο πέρα». Οι καλές προθέσεις είναι σημαντικές και είναι εντυπωσιακή η προσπάθεια να φανεί ότι οι χώρες της Δύσης συσπειρώνονται. Η κοινή δήλωση, όμως, δεν αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στο εσωτερικό τους ούτε η Ε.Ε. ούτε το ΝΑΤΟ – προκλήσεις που εάν δεν τύχουν σωστής διαχείρισης, θα υπονομεύσουν και όποια προσπάθεια συνεργασίας.

Το ΝΑΤΟ κλονίζεται κυρίως από διαφωνίες μεταξύ χωρών-μελών για το πώς θα αντιμετωπίσουν τη Ρωσία – στρατιωτικώς ή με διάλογο. Την ώρα που η Συμμαχία αναπτύσσει νέες δυνάμεις στην Πολωνία και στις βαλτικές χώρες, ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών επισήμανε την ανάγκη «να μη δοθεί αφορμή για μια νέα-παλιά διένεξη». Επίσης, η αποτυχημένη προσπάθεια της Τουρκίας πέρυσι να επικαλεστεί το Αρθρο 5 και να κινητοποιήσει όλα τα μέλη της Συμμαχίας εναντίον της Ρωσίας (όταν τουρκικά αεροσκάφη κατέρριψαν ρωσικό μαχητικό στη μεθόριο με τη Συρία) δείχνει ότι ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν το μέλλον του ΝΑΤΟ χρήζουν συζήτησης και συμφωνίας. Το απρόσμενο ζήτημα της Βρετανίας κινητοποίησε μια προσπάθεια από το ΝΑΤΟ και από την Ε.Ε. να δουν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι χώρες-μέλη τους και να αναζητήσουν λύσεις.