Τα κυκλώματα που εκτοξεύουν τις τιμές

Στο φως οι πρωτοφανείς πρακτικές επιτηδείων στις λαϊκές αγορές, οι οποίοι κρατούν τις τιμές στα ύψη εξαπατώντας τους καταναλωτές για την προέλευση των προϊόντων τους αλλά και για την ιδιότητά τους

Ακλόνητη παραμένει η κερδοσκοπία στα κηπευτικά και τα φρούτα, καθώς, όπως αποκαλύπτει με έρευνά του το «Εθνος», οι τιμές από το χωράφι του αγρότη μέχρι τον πάγκο του μανάβη ανεβαίνουν μέχρι και 900%.

Κυκλώματα «ψευτοπαραγωγών», χονδρέμποροι και μεσάζοντες δεν έχουν αντιμετωπιστεί επαρκώς παρά τις εδώ και χρόνια εξαγγελίες των κυβερνώντων. Το «Εθνος» φέρνει στο φως της δημοσιότητας σήμερα πρακτικές παραγωγών-μαϊμού στις λαϊκές αγορές, οι οποίοι καταφέρνουν να κρατούν τις τιμές στα ύψη εξαπατώντας τους καταναλωτές σχετικά με την προέλευση των προϊόντων τους αλλά και με την ιδιότητά τους.

Ειδικότερα, το «Εθνος» συνέλεξε τιμές κηπευτικών και φρούτων από οπωροπωλεία της Αθήνας, λαϊκές αγορές της Θεσσαλονίκης αλλά και από το Παρατηρητήριο Τιμών του υπουργείου Ανάπτυξης. Εφτασε στον παραγωγό και κατέγραψε την τεράστια διαφορά των τιμών:

• Τα ροδάκινα της Ημαθίας και της Πέλλας κατεβαίνουν από τα δέντρα με τιμές 0,15 έως 0,20 ευρώ το κιλό. Στους πάγκους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης πωλούνται 1,20 έως και 2 ευρώ το κιλό. Η διαφορά είναι 700% με 900%.
• Οι μελιτζάνες φλάσκες πωλούνται στον καταναλωτή 1,48 ευρώ το κιλό, αλλά από τα χωράφια φεύγουν με τιμή 0,20 ευρώ το κιλό. Η «ψαλίδα» είναι 640%.
• Η ντομάτα ξεκινά από την Κρήτη με τιμές 0,20 έως 0,50 ευρώ το κιλό και φτάνει στα μανάβικα και στις λαϊκές αγορές με τιμές από 1,20 έως 1,50 ευρώ το κιλό (200 έως 500%).

Οι «ψευτοπαραγωγοί»-αγρότες με μικρή ή και ανύπαρκτη παραγωγή, που εντούτοις παίρνουν άδειες πωλητή στις λαϊκές αγορές, είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες των υψηλών τιμών. Αυτοί καταφέρνουν να μένουν ακόμη και 365 μέρες τον χρόνο... στους πάγκους, αφού τα προϊόντα τα αγοράζουν από άλλους αγρότες ή εμπόρους.

Τα κόλπα

Ορισμένα από τα κόλπα, όπως τα αποκαλύπτουν στο «Εθνος» αρμόδιοι υπάλληλοι του υπουργείου Ανάπτυξης, είναι:

• Ενας παραγωγός για να πάρει άδεια πωλητή σε λαϊκή αγορά πρέπει να έχει την έγκριση τριμελούς επιτροπής (αντιδήμαρχος, γεωπόνος, πρόεδρος τοπικού αγροτικού συλλόγου) που συγκροτείται στον νομό του. Ο «ψευτοπαραγωγός» ζητά άδεια αλλά ως... διά μαγείας εμφανίζεται να έχει περισσότερες ποσότητες αγροτικών προϊόντων από αυτές που μπορεί να παράξει το χωράφι του.
• Στην Κρήτη επιτήδειοι που διαθέτουν θερμοκήπια με ντομάτες, λίγο πριν τελειώσει η παραγωγή τους ειδοποιούν τις επιτροπές για να τους δώσουν άδεια. Τα μέλη τους βλέπουν τα φυτά, τις ντομάτες και καταγράφουν ότι οι ιδιοκτήτες τους έχουν ποσότητες ανανεώνοντας τις άδειες. Στη συνέχεια, όταν φύγουν οι άνθρωποι της επιτροπής, οι «ψευτοπαραγωγοί» αποψιλώνουν τα φυτά και εμφανίζονται π.χ. τον Σεπτέμβριο με ντομάτες στις λαϊκές αγορές δήθεν από την Κρήτη, αλλά στην αλήθεια η προέλευσή τους είναι από την Κορινθία. Τις έχουν αγοράσει τις ποσότητες από αλλού.
• Στα Μέγαρα υπάρχουν «πλυντήρια» χορταρικών. Καθαρίζουν τα καρότα και τα αντίδια από το χώμα. Επιτήδειοι αγοράζουν ποσότητες και τις πωλούν στις λαϊκές σαν να είναι δικής τους παραγωγής.
• Γέλια και κλάματα... προκαλεί το κόλπο με τους παραγωγούς αβγών. Εχει τύχει στα Μέγαρα δύο ή και τρεις «πτηνοτρόφοι» να παίρνουν άδειες χρησιμοποιώντας το ίδιο κοτέτσι... Τη μία μέρα οι κότες βρίσκονται στο ένα χωράφι και τη δεύτερη μεταφέρονται σε άλλο. Ετσι η τριμελής επιτροπή το ένα πρωί δίνει άδεια πωλητή με αβγά στον έναν «ψευτοπτηνοτρόφο». Το βράδυ γίνεται μετακόμιση του κοτετσιού και έτσι την επόμενη μέρα άδεια πωλητή έχει και ο δεύτερος «ψευτοπαραγωγός».

Οι «ψευτοπαραγωγοί» βρίσκονται μονίμως στο στόχαστρο από τους ελεγκτές του υπουργείου Ανάπτυξης. Μόνο τον Ιούλιο για διάφορες παραβάσεις, π.χ. στέρηση άδειας, πλασματικές πινακίδες κ.λπ., έχουν επιβληθεί πρόστιμα άνω των 210.000 ευρώ σε 90 πωλητές λαϊκών αγορών. Αλλα αίτια των «φουσκωμένων» τιμών είναι ο δυσανάλογος αριθμός χονδρεμπόρων σε σχέση με την κατανάλωση. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού τούς είχε μετρήσει σε 550, εκ των οποίων οι 55 κάνουν τζίρο μόλις 4 εκατ. ευρώ. Ελέγχουν το 50% των πάγκων των λαϊκών αγορών και το 45% έως 75% των σούπερ μάρκετ ανάλογα με το προϊόν.

ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Ενα ευρώ το κιλό πάνω για μια απόσταση λίγων χιλιομέτρων

Από τρεις έως και πέντε φορές πάνω «εκτοξεύονται» οι τιμές φρούτων και λαχανικών στη διαδρομή τους από το χωράφι ως τον πάγκο της λαϊκής αγοράς, ακόμη και όταν η απόσταση που τους χωρίζει είναι μόνο μερικά χιλιόμετρα.

Οι ντομάτες που παράγονται σε ακτίνα μόλις 20-30 χιλιομέτρων περιφερειακά της Θεσσαλονίκης -στη Χαλκηδόνα δυτικά και στην Επανομή ανατολικά- και διατίθενται από τους παραγωγούς προς 20 έως 50 λεπτά το κιλό ανάλογα με την ποιότητα, πωλούνται στις λαϊκές αγορές της πόλης προς 50 λεπτά έως 1,50 ευρώ αντίστοιχα.

Στα επιτραπέζια ροδάκινα, η φετινή υπερπαραγωγή και οι μειωμένες εξαγωγές καταπόντισαν τις τιμές, αλλά τη ζημιά τη χρεώνεται κυρίως ο παραγωγός.

Το προϊόν φεύγει από τους οπωρώνες της Ημαθίας και Πέλλας προς 15-18 λεπτά το κιλό, φτάνοντας να πωλείται στον πάγκο από 50 λεπτά το μικρό μέγεθος έως και 1,50 ευρώ τα μεγάλα. «Δουλεύουμε κάτω από το κόστος. Τους επόμενους μήνες δεν θα έχουμε να πληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας», είπε στο «Εθνος» ο ροδακινοπαραγωγός Τάσος Χαλκίδης.

Μικρότερη είναι η «ψαλίδα» στα κεράσια, τα οποία διπλασιάζουν την τιμή τους από τα δέντρα της Αλμωπίας Πέλλας (80 λεπτά ως 1 ευρώ) έως τα μανάβικα της Θεσσαλονίκης (2 ευρώ κατά μέσο όρο).

Στα μποστανικά προϊόντα η εικόνα είναι παρόμοια. «Μέρος της παραγωγής δεν φεύγει από το χωράφι. Μένει και σαπίζει εκεί γιατί δεν συμφέρει να πληρώσεις εργατικά για τη συγκομιδή τους», λέει στο «Εθνος» ο Απόστολος Θωμόπουλος, ο οποίος πουλάει πεπόνια προς 10 λεπτά και τα βλέπει στην αγορά πέντε φορές πάνω, και καρπούζια προς 6-7 λεπτά (20-25 στις λαϊκές).

Οι πατάτες

Οι πατάτες, που αποτέλεσαν πριν από λίγα χρόνια το προϊόν αιχμής του κινήματος «χωρίς μεσάζοντες», έχουν πάρει την ανιούσα και πωλούνται αυτόν τον καιρό προς 60-70 λεπτά το κιλό, με τον παραγωγό να εισπράττει μόλις 15-20 λεπτά.

«Πάνω σε αυτή την τιμή θα βάλει άλλα 10-15 λεπτά ο χονδρέμπορος, 4-5 λεπτά το συσκευαστήριο και τα υπόλοιπα όλα είναι κέρδος του λαϊκατζή ή του μανάβη», λέει ο Νίκος Στεφανίδης, πατατοπαραγωγός του Κ. Νευροκοπίου Δράμας, μιας περιοχής που αναμένει από τον επόμενο μήνα σημαντικά μειωμένη παραγωγή λόγω των πολλών βροχοπτώσεων.

Το γεγονός αυτό αναμένεται να αυξήσει περαιτέρω τις τιμές.

ΧΡ. ΚΟΛΩΝΑΣ - Β. ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ
Φωτό: ΧΑΡΗΣ ΓΚΙΚΑΣ