Ο Γ. Βαρουφάκης και η... μετάβαση που δεν έγινε ποτέ
Ο Γιάνης Βαρουφάκης φαίνεται ότι επελέγη για τον ρόλο του υπουργού Οικονομικών για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί –ως νεοφώτιστος στον χώρο της πολιτικής, και χωρίς βλέψεις μακρόχρονης σταδιοδρομίας σε αυτόν– θεωρήθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα ως ο ιδανικός σκληρός διαπραγματευτής: κάποιος που θα επέμενε στις ριζοσπαστικές του ιδέες έναντι του ευρωπαϊκού κατεστημένου και δεν θα είχε συμφέρον να συμβιβαστεί για να διαφυλάξει την πολιτική του σταδιοδρομία. Δεύτερον, γιατί διέθετε την ευφράδεια και την άνεση (συν την εξαιρετική γνώση της αγγλικής) που θα του επέτρεπε να φέρει το ελληνικό πρόβλημα στις πρώτες σελίδες των διεθνών ΜΜΕ και να δημιουργήσει κατανόηση για την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ.
Τις πρώτες εβδομάδες μετά τις εκλογές, ο κ. Βαρουφάκης εκπλήρωνε εν μέρει τον σκοπό για τον οποίο διορίστηκε. Η Ελλάδα ήταν ξανά πρώτο θέμα διεθνώς και τα σοβαρά επιχειρήματά του –σε σχέση με την αποτυχία του ελληνικού προγράμματος και την ανάγκη αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους– ακούστηκαν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της οικουμένης.
Το πρόβλημα, για όσους ήταν θετικά διακείμενοι προς τα αιτήματα για μια πιο ήπια δημοσιονομική πολιτική στην Ελλάδα, ήταν ότι η επιχειρηματολογία Βαρουφάκη υπονομευόταν από την αδυναμία του να κάνει τη μετάβαση από εικονοκλαστικός ακαδημαϊκός σε υπουργό Οικονομικών. Ο ίδιος θα το περιέγραφε ως προσήλωση στην αλήθεια, μια θαρραλέα επιμονή να καθαρίσει την ατμόσφαιρα της συζήτησης σχετικά με το ελληνικό πρόβλημα από το νέφος της διπλωματικής υποκρισίας.
Ωστόσο, τα διαδοχικά ατοπήματα –οι επιθέσεις κατά ξένων δημοσιογράφων, ακόμα και φιλελλήνων, μέσω Twitter και ανακοινώσεων του υπουργείου, οι δημόσιες αναφορές στο μη βιώσιμο χρέος της Ιταλίας, η παρομοίωση των στελεχών της τρόικας με βασανιστές της CIA, μεταξύ πολλών άλλων– δημιουργούσαν εχθρική διάθεση για τις ελληνικές θέσεις, τόσο στα διεθνή ΜΜΕ όσο και σε πρωτεύουσες εν δυνάμει συμμάχων στη μεγάλη ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση. Η ακατανόητη αλλαγή της διαπραγματευτικής ομάδας, με την άτυπη αντικατάσταση του Γ. Χουλιαράκη από τον στενό συνεργάτη του υπουργού Ν. Θεοχαράκη, προκάλεσε σύγχυση και εκνευρισμό στην Ευρώπη. Οι μακροοικονομικές διαλέξεις στα Eurogroup και η «δημιουργική ασάφεια» στις μεταρρυθμιστικές προτάσεις της κυβέρνησης επιδείνωσαν περαιτέρω το κλίμα.
Ωστόσο, τα διαδοχικά ατοπήματα –οι επιθέσεις κατά ξένων δημοσιογράφων, ακόμα και φιλελλήνων, μέσω Twitter και ανακοινώσεων του υπουργείου, οι δημόσιες αναφορές στο μη βιώσιμο χρέος της Ιταλίας, η παρομοίωση των στελεχών της τρόικας με βασανιστές της CIA, μεταξύ πολλών άλλων– δημιουργούσαν εχθρική διάθεση για τις ελληνικές θέσεις, τόσο στα διεθνή ΜΜΕ όσο και σε πρωτεύουσες εν δυνάμει συμμάχων στη μεγάλη ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση. Η ακατανόητη αλλαγή της διαπραγματευτικής ομάδας, με την άτυπη αντικατάσταση του Γ. Χουλιαράκη από τον στενό συνεργάτη του υπουργού Ν. Θεοχαράκη, προκάλεσε σύγχυση και εκνευρισμό στην Ευρώπη. Οι μακροοικονομικές διαλέξεις στα Eurogroup και η «δημιουργική ασάφεια» στις μεταρρυθμιστικές προτάσεις της κυβέρνησης επιδείνωσαν περαιτέρω το κλίμα.
Από τα τέλη Φεβρουαρίου
Με απλά λόγια: Ηταν σαφές, ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου, ότι ο κ. Βαρουφάκης αποτελούσε βαρίδι για την κυβέρνηση. Τα κέρδη για την Αθήνα από τις προσπάθειές του ήταν κυρίως ονομαστικά (π.χ. η μετονομασία της τρόικας σε «θεσμούς»). Οι ζημίες, στο μέτωπο της ρευστότητας, της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και της διαπραγματευτικής θέσης της χώρας ήταν επώδυνα πραγματικές.
Με απλά λόγια: Ηταν σαφές, ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου, ότι ο κ. Βαρουφάκης αποτελούσε βαρίδι για την κυβέρνηση. Τα κέρδη για την Αθήνα από τις προσπάθειές του ήταν κυρίως ονομαστικά (π.χ. η μετονομασία της τρόικας σε «θεσμούς»). Οι ζημίες, στο μέτωπο της ρευστότητας, της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και της διαπραγματευτικής θέσης της χώρας ήταν επώδυνα πραγματικές.
Η αρνητική συνεισφορά του κ. Βαρουφάκη κορυφώθηκε τον περασμένο μήνα, με το διπλό πέρασμά του από την Ουάσιγκτον και με το φιάσκο στο Eurogroup της Ρίγας. Στην αμερικανική πρωτεύουσα εισέπραξε την άρνηση της Κρ. Λαγκάρντ σε άτυπο αίτημα για καθυστέρηση πληρωμής του Ταμείου και δεσμεύτηκε δημοσίως ότι η Αθήνα θα εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις της «στο διηνεκές». Λίγες ημέρες αργότερα, διέψευσε τον εαυτό του, απειλώντας με στάση πληρωμών. Σημειώνεται ότι ο σύμβουλός του, Γκλεν Κιμ, συμβουλεύει από το περασμένο καλοκαίρι την κυβέρνηση της Ισλανδίας στο σύνθετο εγχείρημα της εξόδου της χώρας από το καθεστώς κεφαλαιακών ελέγχων, υπό το οποίο βρίσκεται από το 2008. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα χρειαστεί αυτή η τεχνογνωσία κι εδώ.
Μετά τη Ρίγα, η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο: ο κ. Τσίπρας επανέφερε στην πρώτη γραμμή των τεχνικών διαπραγματεύσεων τον κ. Χουλιαράκη, αναβάθμισε σε πολιτικό επίπεδο τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Ενδεχομένως να είχε αποπέμψει τον κ. Βαρουφάκη, αν αυτό δεν έκανε τον πρωθυπουργό να φαίνεται ότι υποκύπτει στις πιέσεις των πιστωτών.
Μετά τη Ρίγα, η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο: ο κ. Τσίπρας επανέφερε στην πρώτη γραμμή των τεχνικών διαπραγματεύσεων τον κ. Χουλιαράκη, αναβάθμισε σε πολιτικό επίπεδο τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Ενδεχομένως να είχε αποπέμψει τον κ. Βαρουφάκη, αν αυτό δεν έκανε τον πρωθυπουργό να φαίνεται ότι υποκύπτει στις πιέσεις των πιστωτών.
Παρεμβάσεις εκτός θέματος
Εκτοτε, με τις διαπραγματεύσεις να εξελίσσονται σαφώς πιο ευοίωνα, ο κ. Βαρουφάκης δεν είναι σαφές ποιο σκοπό εξυπηρετεί. Οι παρεμβάσεις του είναι είτε εκτός θέματος είτε υπονομεύουν την εθνική προσπάθεια.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το 36σέλιδο κείμενο που αποκάλυψε η Wall Street Journal ότι μοίραζε σε ομολόγους του και κορυφαίους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Στο κείμενο αυτό αναφερόταν σε προτάσεις που ουδεμία σχέση είχαν με το περιεχόμενο των συζητήσεων στο Brussels Group, ενώ περιείχε και προβλέψεις για την ανάπτυξη, το 2015, χαμηλότερες από το 0,5% της εαρινής πρόβλεψης της Κομισιόν –ποσοστό που η ελληνική πλευρά στις Βρυξέλλες πάσχιζε να αυξήσει, ώστε να μειωθούν το δημοσιονομικό κενό και το ύψος των μέτρων που θα απαιτηθούν για να καλυφθεί.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το 36σέλιδο κείμενο που αποκάλυψε η Wall Street Journal ότι μοίραζε σε ομολόγους του και κορυφαίους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Στο κείμενο αυτό αναφερόταν σε προτάσεις που ουδεμία σχέση είχαν με το περιεχόμενο των συζητήσεων στο Brussels Group, ενώ περιείχε και προβλέψεις για την ανάπτυξη, το 2015, χαμηλότερες από το 0,5% της εαρινής πρόβλεψης της Κομισιόν –ποσοστό που η ελληνική πλευρά στις Βρυξέλλες πάσχιζε να αυξήσει, ώστε να μειωθούν το δημοσιονομικό κενό και το ύψος των μέτρων που θα απαιτηθούν για να καλυφθεί.
Την περασμένη εβδομάδα, υπήρξε και η εκπληκτική αποκάλυψη στους New York Times ότι ο υπουργός Οικονομικών ηχογράφησε τη συνεδρίαση του Eurogroup στη Ρίγα (το διέψευσε, φυσικά). Ο επικεφαλής του «Ποταμιού», Σταύρος Θεοδωράκης, δήλωσε στο Mega ότι ο κ. Βαρουφάκης το έκανε αυτό στο πλαίσιο συλλογής υλικού για το επόμενο βιβλίο του. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο κ. Βαρουφάκης είχε αναφέρει σε δημοσιογράφο που του ζητούσε ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στις συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες ότι κρατά τις καλύτερες στιγμές για ένα ενδεχόμενο βιβλίο.
Οι ενδείξεις πληθαίνουν ότι ο υπουργός αναζητεί διέξοδο από τα δυσβάσταχτα καθήκοντά του –ίσως για να ξεκινήσει τη συγγραφή. Στους αντεξουσιαστές που τον προπηλάκισαν στα Εξάρχεια, λίγες μέρες μετά τη Ρίγα, μετέφερε την εκτίμησή του ότι «το πολύ σε μία εβδομάδα» θα τον έδιωχναν από την κυβέρνηση. Tο εκτενές προφίλ του στους New York Times ξεκινά με τη φράση: «Ο Γιάνης Βαρουφάκης ξέρει πότε θα φύγει».
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ελπίζουν ότι θα επισπεύσει την αποχώρησή του, καθώς η παραμονή του εξυπηρετεί μάλλον το προσωπικό του συμφέρον παρά το εθνικό.
Οι ενδείξεις πληθαίνουν ότι ο υπουργός αναζητεί διέξοδο από τα δυσβάσταχτα καθήκοντά του –ίσως για να ξεκινήσει τη συγγραφή. Στους αντεξουσιαστές που τον προπηλάκισαν στα Εξάρχεια, λίγες μέρες μετά τη Ρίγα, μετέφερε την εκτίμησή του ότι «το πολύ σε μία εβδομάδα» θα τον έδιωχναν από την κυβέρνηση. Tο εκτενές προφίλ του στους New York Times ξεκινά με τη φράση: «Ο Γιάνης Βαρουφάκης ξέρει πότε θα φύγει».
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ελπίζουν ότι θα επισπεύσει την αποχώρησή του, καθώς η παραμονή του εξυπηρετεί μάλλον το προσωπικό του συμφέρον παρά το εθνικό.
No comments:
Post a Comment