News / Europe

Capsized Cargo Ship Tossed by Rough Seas Off French Coast

• Print
• Share:

In this photo taken on Thursday, Jan. 28, 2016 and provided by the Prefecture Maritime Atlantique on Jan. 29, 2016, the cargo ship "Modern Express" is pictured drifting off the coast of France.

• 

January 30, 2016 1:24 PM

A crippled cargo ship listing heavily to one side drifted slowly towards the French Atlantic coast Saturday as rescue teams struggled to tow it to shore.

The captain of the capsized Modern Express sent out a distress call Tuesday and its crew of 22 was evacuated by Spanish helicopters.

France's coastal authority said a team of experts boarded the listing vessel late Friday, but rough seas curtailed efforts to begin towing it. The authorities said another attempt will be made Saturday, if weather and sea conditions permit.

The Modern Express was carrying 3,600 tons of timber.

French authorities said there was no sign that water had entered the vessel or that fuel had leaked out. The cause of the breakdown was not immediately known.

Οι αμερικανικές εκλογές ξεκινούν από την Αϊόβα

Με τις προκριματικές εκλογές τα δύο αμερικανικά κόμματα αποφασίζουν ποιους υποψηφίους θα στείλουν στον αγώνα για τον Λευκό Οίκο. Τη Δευτέρα τα βλέμματα του κόσμου είναι στραμμένα στην πολιτεία της Αϊόβα.

Η Αϊόβα, αυτή η μικρή πολιτεία των ΗΠΑ, απ' όπου εδώ και χρόνια ξεκινούν οι προκριματικές εκλογές για το χρίσμα των δύο αμερικανικών κομμάτων, αποτελούν από τη Δευτέρα τη σκηνή ενός πολιτικού σόου, το οποίο παρακολουθούν από κοντά 1500 δημοσιογράφοι από όλον τον κόσμο και εκατομμύρια πολίτες ανά την υφήλιο.

Οι υποψήφιοι πρέπει να αποδείξουν εδώ ότι δεν είναι ικανοί μόνο να μαζεύουν εκατομμύρια και να παίρνουν προσωπικότητες με το μέρος τους, αλλά και να κερδίζουν τους ψηφοφόρους. Κι ότι δεν επιβάλλονται μόνο στις δημοσκοπήσεις, αλλά και στους ανθρώπους. Πρέπει με άλλα λόγια να αποδείξουν ότι είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις προσδοκίες που έχουν ξυπνήσει. Αυτό παίζει το σπουδαιότερο ρόλο στο θέατρο των ΜΜΕ.

Το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ αναγκάζει τους υποψηφίους να ξεκινήσουν από τη βάση των ψηφοφόρων τους. Και μάλιστα να πάνε πολύ βαθιά. Χιλιάδες μίλια διασχίζουν οι υποψήφιοι πλάι σε απέραντες εκτάσεις καλλιεργημένες με σιτηρά, καλαμπόκι ή σόγια. Τον φετινό Ιανουάριο αυτά τα χωράφια ήταν σκεπασμένα με χιόνι. Οι υποψήφιοι επισκέφτηκαν βιβλιοθήκες και εκκλησίες, εστιατόρια φαστ-φουντ και σταθμούς της πυροσβεστικής.

Ο Ντόναλντ Τραμπ τονώνει τον πατριωτισμό των βετεράνων, ενώ αντίπαλός του στο κόμμα των Ρεπουμπλικάνων Τεντ Κρουζ, ο συντηρητικός γερουσιαστής από το Τέξας, επιχειρεί να προσελκύσει τους φονταμενταλιστές ευαγγελικούς της Αϊόβα. Κι η Χίλαρι Κλίντον, πρώην πρώτη κυρία των ΗΠΑ, θέλει να έχει πλάι της τις εργαζόμενες μητέρες. Τέλος ο Μπέρνι Σάντερς, ο 74χρονος αριστερός αντίπαλός της για το χρίσμα των Δημοκρατικών, ξεσηκώνει με τη ρητορική του ενάντια στη Γουόλ Στριτ τον φοιτητικό κόσμο.

Η Αϊόβα είναι μια δοκιμασία και ένας εκλογικός μύθος

«Αν έλθει πολύς κόσμος στις κάλπες» ισχυρίζεται ο Σάντερς «τότε θα κερδίσουμε».

Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συνωστίζονται στις συγκεντρώσεις του «δημοκράτη σοσιαλιστή», όπως αυτοαποκαλείται ο γερουσιαστής από το Βερμόντ. Η Χίλαρι γεμίζει στην Αϊόβα γυμναστήρια. Ο Σάντερς αρένες. «Πρόκειται για πολιτική επανάσταση» φωνάζει. Χιλιάδες άνθρωποι στο στάδιο του πανεπιστημίου της Αϊόβα υψώνουν πλακάτ με το σύνθημα «A Future to Believe In», «Ένα μέλλον για να πιστέψουμε». Μια πνοή από το Γούντστοκ φτάνει στη σκηνή όταν ο Σάντερς μιλάει.

Εάν ο Σάντερς κατορθώσει τη Δευτέρα να ενισχύσει τη δημοτικότητά του, θα απειλήσει τη Χίλαρι Κλίντον με μια απροσδόκητη ήττα. Τα αμερικανικά ΜΜΕ θυμούνται ακόμη το φαινόμενο Ομπάμα από το 2008. «Αν έλθει πολύς κόσμος στις κάλπες» ισχυρίζεται ο Σάντερς «τότε θα κερδίσουμε».

Η Αϊόβα με τους 400.000 ψηφοφόρους της αποτελεί μια δοκιμή για τα κόμματα, τίποτε περισσότερο. Οι Ρεπουμπλικάνοι στέλνουν 30 εκλέκτορες από την Αϊόβα στο Κλέβελαντ, οι Δημοκρατικοί 44 στη Φιλαδέλφεια. Από το σύνολο των χιλίων εκλεκτόρων δεν είναι παρά σταγόνα στον ωκεανό. Ωστόσο η Αϊόβα είναι μια δοκιμασία και ένας εκλογικός μύθος, που έχει την επίδρασή του στην ψυχολογία των ψηφοφόρων. Ο Τζίμι Κάρτερ και ο Μπαράκ Ομπάμα είχαν ανοίξει δρόμο προς τον Λευκό Οίκο ξεκινώντας από τις αναπάντεχες νίκες τους στην Αϊόβα. Όποιος δεν έλθει τουλάχιστον τρίτος στην Αϊόβα, εδώ και δεκαετίες αποκλείεται να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ.

Μίκαελ Ντόνχαουσερ (dpa)/ Δημήτρης Ελευθεράκης

Βίζερ: Φιλόδοξο βήμα προς τα εμπρός το ασφαλιστικό

Τελεί υπό αξιολόγηση από τους θεσμούς

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  31/01/2016 18:42

emailεκτύπωση  

Ως «φιλόδοξο βήμα προς τα εμπρός» χαρακτήρισε την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού ο επικεφαλής του EWG, Τόμας Βίζερ. Παράλληλα, σε σχέση με την αξιολόγηση, τονίζει ότι δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί ακόμα το ακριβές χρονοδιάγραμμά της.

Μιλώντας στον ΣΚΑΙ ο κ. Βίζερ ανέφερε ότι η πρόταση για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος από τις ελληνικές αρχές είναι «ένα μεγάλο και φιλόδοξο βήμα προς τα εμπρός. Οι θεσμοί έχουν αρχίσει την αξιολόγησή του και θα αρχίσουν να το συζητούν με τις ελληνικές αρχές σύντομα.

»Ο στόχος της μεταρρύθμισης είναι να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος και να αποφευχθούν αντικίνητρα για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Το ασφαλιστικό είναι ένα από τα κύρια στοιχεία της πρώτης αξιολόγησης».

Εξάλλου, για την πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος τονίζει ότι στόχος είναι να ολοκληρωθεί «το συντομότερο δυνατό», αλλά «καθώς είναι πολλά και πολύπλοκα τα θέματα που εμπλέκονται, το χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί στο παρόν στάδιο».

Τέλος, ο κ. Βίζερ επισημαίνει οι αποφάσεις για το χρέος είναι προϋπόθεση για ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ: «Είναι σημαντικό όλοι οι θεσμοί να συμμετάσχουν στο Staff Level Agreement, που θα αποτελέσει την απαραίτητη βάση για την ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους.

»Στη βάση αυτή, οι αποφάσεις για τα μέτρα που σχετίζονται με το χρέος μπορούν να προετοιμαστούν καθώς πρόκειται και για προϋπόθεση για ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ. Λαμβάνοντας υπόψη πόσο είναι αλληλένδετα όλα αυτά τα ζητήματα, επίσημες αποφάσεις για όλα αυτά είναι πιθανόν να ληφθούν σχεδόν ταυτόχρονα» ανεφερε.

tovima.gr - Ο Τσίπρας όμηρος του Αλέξη

tovima.gr - Ο Τσίπρας όμηρος του Αλέξη: Ενα εκρηκτικό μείγμα, απέναντι στο οποίο η κυβέρνηση δείχνει προς το παρόν απροετοίμαστη να αντιδράσει, διαμορφώνει το πολιτικό περιβάλλον του προσεχ...

ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΠΑΡΑΓΙΟΥΔΑΚΗΣ* Η μάχη της Κρήτης

ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΠΑΡΑΓΙΟΥΔΑΚΗΣ*

Η μάχη της Κρήτης

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 31.01.2016 : 18:01

Δ​​ιάβασα με ιδιαίτερη προσοχή το κείμενο των 19 τακτικών μελών της Ακαδημίας Αθηνών (συμπεριλαμβανομένου και του προέδρου κ. Δημ. Νανόπουλου) που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» στις 20.12.2015, με τίτλο «Η υπόθεση ποινικής δίωξης Χάινς Ρίχτερ».

Στο κείμενο αυτό αναφέρεται το όνομά μου: «… (βλ. επιστολή του στρατηγού Μανούσου Παραγιουδάκη στην “Καθημερινή” στις 13.12.2015)».

Πρόκειται για την επιστολή που έστειλα σε απάντηση δημοσιεύματος του Γερμανού συγγραφέα της «Μάχης της Κρήτης», Χάινς Ρίχτερ, στην «Καθημερινή» στις 05.12.2015, όπου επίσης αναφέρεται στο όνομά μου: «...οι αντιδράσεις στις οποίες πρωτοστάτησε ο πρώην αρχηγός ΓΕΕΘΑ Μανούσος Παραγιουδάκης είχαν αποτέλεσμα...».

Στο κείμενο αυτό των κ.κ. ακαδημαϊκών, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι ομιλώ με «γενικότητες» και ότι «...από τέτοιες γενικότητες προφανώς επηρεάστηκε η εισαγγελική αρχή και παρασύρθηκε στο να ποινικοποιήσει μια ιστορική έρευνα...».

Κρίνω απαραίτητο να τοποθετηθώ στο κείμενο αυτό:

Οσον αφορά στις «γενικότητες» (παρ. 3 του κειμένου), γράφω στην επιστολή μου: «Στην ουσία όλο το βιβλίο διαχέεται από την υποβάθμιση της μάχης της Κρήτης ως σημαντικού γεγονότος κατά τον Β΄ Παγκόσμιο

Πόλεμο, αλλά κυρίως από τη συστηματική και μεθοδική απαξίωση της αντίστασης του κρητικού λαού».

Θα μπορούσαν πράγματι να θεωρηθούν γενικότητες τα παραπάνω. Τα σεβαστά όμως τακτικά μέλη της Ακαδημίας δεν αναφέρονται στη συνέχεια του κειμένου μου, που έχει ως εξής: «Αναφέρω αυτολεξεί μερικά αποσπάσματα…» και ακολουθούν 19 υποπαράγραφοι.

Για όσους δεν έχουν διαβάσει την επιστολή μου, αναφέρω ενδεικτικά μερικές από τις δεκαεννιά αυτές υποπαραγράφους:

• «Οι άμαχοι διέπραξαν απίστευτες κτηνωδίες εις βάρος των νεκρών» (σελ. 174).

• «Οι τραυματίες σφαγιάσθηκαν από τους αντάρτες» (σελ. 176).

• «Οι πράξεις των ανταρτών παρέβαιναν το δίκαιο του πολέμου. Τα δύο εγκλήματα είναι αλληλένδετα» (σελ. 413).

• Διαταγή Στούντεντ: «Αυτός που πρέπει να επιληφθεί της υποθέσεως είναι ο στρατός και όχι τα τακτικά δικαστήρια, τα οποία δεν είναι αρμόδια για κτήνη και δολοφόνους» (σελ. 413).

• «Τραυματίες θανατώνονταν και νεκροί ατιμάζονταν». «Οι αλεξιπτωτιστές που κρέμονταν στα δένδρα... θανατώνονταν. Από τους νεκρούς οι Κρήτες αφαιρούσαν ό,τι θεωρούσαν πολύτιμο» (σελ. 409).

Συνολικά επί δεκαεννέα υποπαραγράφων, που περιέχουν αυτολεξεί αποσπάσματα από το βιβλίο του κ. Ρίχτερ, όπου παραπέμπω σε συγκεκριμένες σελίδες του βιβλίου, στο κείμενο των κ.κ. ακαδημαϊκών δεν αναφέρεται ούτε μία. Εύλογο λοιπόν είναι να διερωτηθεί κανείς γιατί γίνεται αναφορά μόνο στις γενικότητες και παράλειψη των δεκαεννέα από τα αποσπάσματα από το επίμαχο βιβλίο.

Μετά τα παραπάνω, νομίζω ότι ο όρος «γενικότητες» που χρησιμοποιείται στο κείμενο, όχι μόνο δεν είναι ακριβής, αλλά παραπλανά και τους αναγνώστες του δημοσιεύματος, ως προς την αλήθεια για το περιεχόμενο του βιβλίου του κ. Ρίχτερ.

Σε ό,τι αφορά το μέρος του κειμένου (παρ. 4), στο οποίο αναφέρεται ότι από τέτοιες γενικότητες προφανώς επηρεάστηκε η εισαγγελική αρχή και παρασύρθηκε στο να ποινικοποιήσει μια ιστορική έρευνα. Κατά τη γνώμη μου, δεν θα μπορούσε να ασκήσει ποινική δίωξη εφαρμόζοντας ισχύοντα νόμο (ν. 2485/2014) και μάλιστα πολυσυζητημένο, παρασυρόμενη από τις απόψεις ενός ατόμου, εν προκειμένω εμού και «πολλών εξοργισμένων Κρητών» (κατά το κείμενο), σε σημείο μάλιστα «στην ουσία να καταλήγει αντί σε προστασία σε παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων» (παρ. 2 κειμένου).

Είναι γνωστό ότι το βιβλίο αυτό προκάλεσε όχι μόνο τους Ελληνες όπου Γης, αλλά και ξένους που το διάβασαν ή πληροφορήθηκαν για το περιεχόμενό του.

Πρόκειται πράγματι για πλημμυρίδα αντιδράσεων του πνευματικού κόσμου, πολιτικών, Περιφέρειας Κρήτης, δήμων, σωματείων, πολιτιστικών συλλόγων, μαρτυρικών χωριών, ΜΜΕ, λαού κ.ά., όπως:
Ελληνες και ξένοι ιστορικοί - ακαδημαϊκοί κ.ά.: Γ. Μαργαρίτης, καθηγητής Ιστορίας ΑΠΘ, Στέλιος Περράκης, Ντανιέλα Μαρούδα, Παν. Ηφαιστος, καθηγητές Παντείου Πανεπιστημίου, Μ. Πασχάλης, Ευρ. Στεφάνου (πρύτανης), Δημ. Κοτρόγιαννος, Βασιλ. Δαφέρμος, Δημ. Ξενάκης, Ευτ. Τωμαδάκης, Κ. Λάβδας, καθηγητές Πανεπιστημίου Κρήτης, Δ. Φίλιας, καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου, Κωνστ. Κουμαντάκης, καθηγητής ΔΠΘ Πανεπιστημίου, Ιω. Παρίσης, πρόεδρος Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων, Χάγκελ Φλάισερ, Γερμανός, καθηγητής Ιστορίας Πανεπιστημίου Κρήτης - Αθήνας, Εμπερχαρτ Ροντ Χολς, Γερμανός καθηγητής Ιστορίας συγγραφέας, και Ντέιβιτ Φίλερ, Νεοζηλανδός ιστορικός - ερευνητής Πανεπιστημίου Βικτόρια, Νέα Ζηλανδία.

Αλλοι φορείς: Παγκόσμιο Συμβούλιο Κρητών, Παγκρήτια Ομοσπονδία Ευρώπης, Πανελλήνια Ομοσπονδία Κρητικών Σωματείων, Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, Δημοτικό Συμβούλιο Ρεθύμνης, Αμαρίου, Αρχανών – Αστερουσίων, Ανωγείων, Βιάννου κ.ά., Ενωση Θυμάτων Ολοκαυτώματος Βιάννου, Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, Πολιτιστικός Σύλλογος Κανδάνου, Μυσσιρίων, Καλής Συκιάς κ.ά.

ΜΜΕ: Εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση, ραδιόφωνο κ.λπ. δίνουν συνεχή δημοσιότητα στο θέμα, ενώ εκδηλώνονται αντιδράσεις οργής και θυμού από απλούς πολίτες μέσω της κοινωνικής δικτύωσης.
Μετά τις αντιδράσεις των παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι η Δικαιοσύνη δεν κινήθηκε στηριζόμενη στις «γενικότητες» ενός απόμαχου στρατηγού ή «πολλών εξοργισμένων Κρητών», προκειμένου να παραπέμψει τον κύριο Ρίχτερ σε δίκη, αλλά από κριτήρια που αυτή κατ’ αποκλειστικότητα έκρινε.

Προκαλεί, αλήθεια, θλίψη το γεγονός ότι σε ένα κείμενο γραμμένο από 19 επίλεκτα πνευματικά μέλη της ελληνικής διανόησης, η άποψη των οποίων ως ακαδημαϊκών έχει πάντα ιδιαίτερη απήχηση, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, δεν αναφέρεται ούτε μία λέξη για το δίκαιο της άλλης πλευράς, δηλαδή των θυμάτων της κρητικής αντίστασης κατά του Γερμανού εισβολέα και το αυτονόητο δικαίωμα έκφρασής του.

Ο κ. Ρίχτερ είναι ασφαλώς ελεύθερος στην επιστημονική του έρευνα. Το ότι όμως δικαιώνει στο βιβλίο του τον ναζισμό, ζητάει δικαίωση των αλεξιπτωτιστών, εισβολέων - εκτελεστών, τους οποίους αποκαλεί «ιππότες», επιχειρεί να εξισώσει θύτες και θύματα, θεωρεί ότι τα δύο εγκλήματα (Γερμανών κατακτητών και αμυνόμενων Κρητών) είναι αλληλένδετα (σελ. 413) και πολλά άλλα, τα οποία όμως καταρρίπτονται από τις τοποθετήσεις των παραπάνω επιστημόνων και άλλων ως προς την ορθότητά τους, πρέπει να μας προβληματίσουν για τις προθέσεις του και τους σκοπούς που εξυπηρετούν.

Η καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ντανιέλα Μαρούδα, δήλωσε στις 20.11.2014 (εφημερίδα «Νέα Κρήτη»): «Ακόμη και αν η πρόθεση (ανακήρυξη του κ. Ρίχτερ ως επίτιμου διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης) είναι θετική, το αποτέλεσμα ενδέχεται να καταστεί επικίνδυνο για τις νομικές θέσεις της Ελλάδας στο ζήτημα των γερμανικών οφειλών».

Ανάλογα έχουν γράψει για το ζήτημα αυτό και για την προσπάθεια αναθεώρησης της ιστορίας πολλοί διανοούμενοι, καθώς και το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδικήσεων των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, ενώ ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος δεν παραλείπει να τονίζει παντού ότι «οι διεκδικήσεις αυτές είναι πλήρως νομικά ενεργές και απολύτως δικαστικά επιδιώξιμες», όπως έπραξε και κατά την πρόσφατη επίσημη επίσκεψή του στη Γερμανία (18.1.2016).

Συμπαρατάσσομαι κι εγώ με όλους όσοι αγωνίζονται για την ιστορική αλήθεια, προκειμένου να αποφευχθεί η προσπάθεια παραχάραξης και αναθεώρησης της ιστορίας μας, που γράφτηκε με πόνο, θυσίες, καταστροφές και αίμα αθώων.

Και θα τελειώσω με μια πραγματικά ενδιαφέρουσα προτροπή που έκανε ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Δημήτριος Νανόπουλος, στις 20.4.2015, σε λόγο του στο «Αργώ - Δίκτυο Ελλήνων Βελγίου»: «Σας καλώ να σκεφτούμε όλοι μας τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας... για να βοηθήσουμε την πατρίδα μας. Γιατί δεν προλαβαίνουμε! Και γιατί έφτασε πια η στιγμή που πρέπει όλοι όσοι έχουμε δημόσιο λόγο να πάρουμε συγκεκριμένες θέσεις. Και, ως γνωστόν, δεν κάνεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά!».

ΥΓ. 1: Αναφορά στο όνομά μου έγινε για πρώτη φορά από την Ακαδημία Αθηνών το 1997, όταν ο τότε πρόεδρος Νικόλαος Ματσανιώτης πρότεινε να τιμηθώ, γιατί ως αντιστράτηγος - διοικητής του Δ΄ Σώματος Στρατού στη Θράκη, με μέριμνά μου, γράφτηκε το πρώτο πομακικό - ελληνικό λεξικό της έως τότε άγραφης πομακικής γλώσσας από στρατιώτες του Σώματος. Πρότεινα –είχα ήδη γίνει αρχηγός ΓΕΣ– να τιμηθεί ο πρωτεργάτης της συγγραφής του λεξικού, Πομάκος στρατιώτης Ριτβάν Καραχότζα, πράγμα που έγινε. Ο ίδιος διαπρέπει ήδη ως διδάσκαλος στα Πομακοχώρια και συνεχίζει να ασχολείται με τη γλώσσα.

ΥΓ. 2: Κείμενα, ψηφίσματα, δηλώσεις και άλλα δημοσιεύματα των παραπάνω αναφερομένων ιστορικών κ.ά. τηρώ στο αρχείο μου.

* Ο κ. Μανούσος Παραγιουδάκης είναι στρατηγός ε.α - επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ.

Ο Σίσυφος και η «αιώνια παρθένα»

 ΣΤΑΘΗΣ Ν. ΚΑΛΥΒΑΣ*

Ο Σίσυφος και η «αιώνια παρθένα»

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 31.01.2016 : 18:02

Η​​ άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία περιγράφηκε ως η πρώτη φορά που η αριστερά κυβερνά τη χώρα. Συστατικό και συνάμα απόδειξη της πολιτικής αυτής αγνότητας είναι και ο ισχυρισμός περί του «ηθικού πλεονεκτήματος της αριστεράς». Εχουν όμως έτσι τα πράγματα; Είναι η ελληνική αριστερά όσο πολιτικά παρθένα ισχυρίζεται πως είναι; Η απάντηση είναι αρνητική.

Πρώτη φορά αριστερά υπήρξε αναμφίβολα το ΚΚΕ την περίοδο 1943-1949. Διαμέσου του ΕΑΜ, μιας οργάνωσης που έλεγχε πλήρως, το ΚΚΕ κυβέρνησε στη διάρκεια της Κατοχής περίπου το 70% της χώρας: την «Ελεύθερη Ελλάδα» που μπορεί μεν να είχε απαλλαγεί από τους κατακτητές, αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα ελεύθερη. Με την απελευθέρωση, από το φθινόπωρο του 1944, και ώς την άνοιξη του 1945, η εξουσία του ΚΚΕ (γνωστή ως «εαμοκρατία») ασκήθηκε σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα με τρόπο που δεν διέφερε από τις «Λαϊκές Δημοκρατίες» του σοβιετικού πλοκ. Τέλος, το ΚΚΕ κυβέρνησε ορισμένες ορεινές περιοχές την περίοδο 1946-1949. Συνολικά, η κυβερνητική αυτή εμπειρία του ΚΚΕ υπήρξε ιδιαίτερα τραυματική καθώς ταυτίστηκε με έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο. Καθώς μάλιστα ήταν βραχύβια, η μνήμη της σταδιακά σκεπάστηκε από την εκρηκτική οικονομική ανάπτυξη των επόμενων δεκαετιών. Η τραχιά κυριαρχία των νικητών του Εμφυλίου στο διάστημα που ακολούθησε συνέβαλε στο να καλυφθεί η περίοδος αυτή από την αχλύ του απαγορευμένου καρπού, γεγονός που τροφοδότησε τον έντονο πολιτικό ρομαντισμό της «αδύνατης επανάστασης» ο οποίος στοίχειωσε τα όνειρα της γενιάς του Πολυτεχνείου.

Η γενιά αυτή μετουσίωσε τα όνειρά της σε πράξη διαμέσου του ΠΑΣΟΚ. Δεύτερη φορά αριστερά υπήρξε το ΠΑΣΟΚ του 1981, η άνοδος του οποίου στην εξουσία χαιρετίστηκε μέσα και έξω από τη χώρα ως ο θρίαμβος του ελληνικού σοσιαλισμού. Πολύ αργότερα, η εκσυγχρονιστική στροφή του Σημίτη και η καταστροφική θητεία του Γιώργου Παπανδρέου συνέβαλαν στον παραμερισμό ή και την παρερμηνεία της κομβικής αυτής περιόδου. Πάντως, δεν χρειάζεται να πάει κανείς πίσω στο «άγριο» 1974 για να διαπιστώσει τη σαφή αριστερή ταυτότητα του ΠΑΣΟΚ εκείνης της εποχής. Αρκεί μια ανάγνωση του προγράμματος του 1981, του περίφημου τότε και ξεχασμένου σήμερα «Συμβολαίου με τον Λαό».

Εκεί, το ΠΑΣΟΚ αυτοδιαφημιζόταν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ως η «λύση για τη σημερινή βαθιά κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού» και προκήρυσσε πως αγωνίζεται «για μια κοινωνία δίκαιη όπου θα σταματήσει η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο και η αποξένωση από το προϊόν του μόχθου του».

Κατήγγειλε μάλιστα την οικονομική ανάπτυξη που είχε προηγηθεί ως «αριθμητική αύξηση, που παρουσιάσθηκε στους δείκτες της οικονομίας μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης» γιατί «μοναδικός στόχος της πορείας που ακολουθήθηκε ήταν το κυνήγι του κέρδους» από «το μεγάλο ξένο και ντόπιο κεφάλαιο, που καταπιέζει όλο και περισσότερα στρώματα του λαού μας, κάθε μέρα και πιο στυγνά». Κάπου εκεί πρόσθετε στα δεινά του τόπου και την «αλόγιστη εισαγωγή ξένης τεχνολογίας»! Ομως, με το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση (και «τον λαό στην εξουσία») θα ξεκινούσε ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός της κοινωνίας και «το κοινωνικό συμφέρον» θα έμπαινε πάνω από το κέρδος.

Προφανώς η Ελλάδα απέφυγε τη μετατροπή της σε σοσιαλιστικό παράδεισο, αλλά η κοσμοαντίληψη αυτή και σαφέστατα αριστερή ήταν και εγκαταστάθηκε για τα καλά στο υποσυνείδητο των περισσότερων Ελλήνων, μπολιασμένη καθώς ήταν και με γενναίες δόσεις εθνοπατριωτισμού. Συγκρινόμενος με τον λόγο του ΠΑΣΟΚ της εποχής εκείνης, ο σημερινός λόγος του ΣΥΡΙΖΑ φαντάζει συχνά ως μετριοπαθής!

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι, λοιπόν, τρίτη φορά αριστερά. Από την άποψη αυτή καθόλου δεν θα πρέπει να μας ξαφνιάζουν οι απόπειρες μίμησης του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80. Αλλωστε, σημαντικό κομμάτι του στελεχικού του δυναμικού και βέβαια η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων του εκεί γαλουχήθηκαν και από κει προήλθαν. Ούτε είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πως η αμέσως επόμενη κίνησή του μπροστά στα σημερινά αδιέξοδα θα είναι η ενεργοποίηση της αντιδεξιάς στρατηγικής, στην οποία διακρίθηκαν πολιτικές προσωπικότητες του βεληνεκούς ενός Μένιου Κουτσόγιωργα ή ενός Βαγγέλη Γιαννόπουλου. Αλλωστε, έχουν ήδη στηθεί οι σημερινές «Αυριανές». Εννοείται πως τα κόλπα αυτά καρποφορούν πολύ πιο δύσκολα όταν δεν υπάρχουν χρήματα.

Η αξία της απομάκρυνσής μας από το παραμύθι τού πρώτη φορά αριστερά ξεφεύγει κατά πολύ από την τρέχουσα πολιτική. Οπως ξεχάστηκαν ή ωραιοποιήθηκαν οι καταστροφές που προκάλεσαν η πρώτη και δεύτερη φορά αριστερά, έτσι και σήμερα υπάρχει ο κίνδυνος να προσπεράσουμε με την ίδια αμεριμνησία τη ζημιά που επέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ. Και όπως συνέβη στο παρελθόν, θα εμφανιστούν πολλοί καλοθελητές, κάποιοι πονηροί και άλλοι ανόητοι, που θα ισχυριστούν πως τάχα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ποτέ πραγματική αριστερά, και πώς να, υπάρχει μια πιο αγνή και πιο παρθένα «πρώτη φορά αριστερά» που περιμένει τη σειρά της να δοκιμαστεί στην εξουσία. Και θα κινδυνέψουμε να την ξαναπατήσουμε, όπως ακριβώς ο Σίσυφος που κουβαλάει τον βράχο του δίχως σταματημό. Με τη διαφορά πως, αντίθετα από τους θεούς της αρχαίας μυθολογίας, τα κράτη δεν είναι αθάνατα.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale.

Οταν οι δημοσιογράφοι επιζητούμε προστασία

 ΣΤΑΜΟΣ ΖΟΥΛΑΣ

Οταν οι δημοσιογράφοι επιζητούμε προστασία

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 31.01.2016 : 18:03

Α​​ποτελεί κανόνα στην πολιτική μας ζωή. Κάθε φορά που μια κυβέρνηση αντιμετωπίζει ανυπέρβλητες δυσχέρειες και διαπιστώνει ραγδαία φθορά, αντιδρά με δύο τρόπους. Πρώτον, «διαπιστώνει» συνωμοσία των ΜΜΕ εναντίον της και, δεύτερον, αποδίδει όλες τις λαϊκές αντιδράσεις κατά της πολιτικής της, σε υποκίνηση και οργάνωση των πολιτικών της αντιπάλων της. Συνεπώς, οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που πράττουν το ίδιο σήμερα, ουδέν νέο προσθέτουν στην καθ’ όλα προβληματική ποιότητα της πολιτικής μας ζωής. Ο κανόνας, όμως, αυτός επιβάλλεται να έχει δύο φραγμούς. Πρώτον, να μη φθάσει στο σημείο η κυβέρνηση να αναχαιτίζει την κριτική εναντίον της, με διώξεις δημοσιογράφων. Και, δεύτερον, να μην επιχειρήσει το φίμωμα των ΜΜΕ, μέσω νομοθετικών μέτρων και περιορισμών. Αυτά τα δύο συμβαίνουν σήμερα στην Τουρκία, όπως και σε άλλα αυταρχικά καθεστώτα. Ωστόσο, οι περιορισμοί της ελεύθερης πληροφόρησης και οι απαγορεύσεις κάθε κριτικής αποτελούν το κοινό γνώρισμα όλων των πάλαι ποτέ κομμουνιστικών και φασιστικών καθεστώτων. Στο μέτρο, λοιπόν, που ορισμένα μέλη της σημερινής κυβέρνησης, προερχόμενα είτε από τον ΣΥΡΙΖΑ είτε από τους ΑΝΕΛ, επιδεικνύουν «υπερευαισθησία», ακόμη και στην ολόπλευρη ενημέρωση, άλλο τόσο είναι πιθανόν να προκύψουν πειρασμοί κάθε είδους ιδεοδογματικής προέλευσης και –υπνώτουσας, έστω– αντιδημοκρατικής αντίληψης.

Ηδη έχουμε ανάλογα και ανησυχητικά περιστατικά. Οπως, π.χ., η προσπάθεια οικειοποίησης από την κυβέρνηση του δικαιώματος αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών. Ανάλογο πνεύμα εκφράζει και η δήλωση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, που απέδωσε τη ματαίωση των εγκαινίων της Agrotica, από χιλιάδες αγανακτισμένους αγρότες, σε «προβοκατόρικες δυνάμεις της δεξιάς και της ακροδεξιάς». Στην προσπάθεια χειραγώγησης του Τύπου, εξίσου σημαντική είναι και η δημιουργία εξαρτημένων από το κράτος ΜΜΕ και δημοσιογράφων. Το πρότυπο της ΕΡΤ, με τις κατά καιρούς αυξομειώσεις της κρατικής δεσποτείας, ανάλογα με την πολιτική αυτοπεποίθηση της εκάστοτε κυβέρνησης, διδάσκει πολλά. Αλλά και επαπειλεί περισσότερα. Στο μέτρο κατά το οποίο ένα ΜΜΕ είναι υπερδανεισμένο ή λειτουργεί κατ’ ανοχήν του κράτους, αντίστοιχα αυξημένες είναι και οι πιέσεις που του ασκούνται για την «αλλαγή γραμμής» ή –ακόμη– και για την αποπομπή «ανεπιθύμητων» δημοσιογράφων. Η πρόσφατη στοχοποίηση εκπροσώπων του Τύπου, από την κυβέρνηση, κάθε άλλο παρά τυχαία και αυθόρμητα εκδηλώθηκε. Απέβλεπε στην προειδοποίηση των ιδιοκτητών ΜΜΕ, τους οποίους η κυβέρνηση θεωρεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο «ευάλωτους».

Και ταυτόχρονα στον εκφοβισμό των στοχοποιηθέντων δημοσιογράφων.

Ολα αυτά πρωτίστως οφείλει να τα γνωρίζει το κοινό, που επιλέγει ελεύθερα τα μέσα από τα οποία ενημερώνεται και προσπαθεί να αξιολογήσει, αντικειμενικά, τους δημοσιογράφους στους οποίους εμπιστεύεται την πληροφόρησή του. Γιατί, πολλές φορές στο παρελθόν, μέσα ενημέρωσης και δημοσιογράφοι αισθανθήκαμε στο πετσί μας τις πιέσεις, τις απειλές και τον εκφοβισμό της κρατικής εξουσίας. Για να συμβιβασθούμε και να υποκύψουμε. Ούτε εμείς ούτε οι εργοδότες μας είμαστε ήρωες και άμεμπτοι. Αν και καθόσον κατορθώσαμε, έως τώρα, να διατηρήσουμε την ενημέρωση του κοινού ελεύθερη και αντικειμενική, τούτο οφείλεται λιγότερο σε εμάς και περισσότερο στη δική σας κρίση και προτίμηση. Φίλες και φίλοι. Τα λέω όλα αυτά γιατί φοβάμαι πως τις μέρες που έρχονται πιθανότατα θα χρειασθούμε, περισσότερο από ποτέ, τη δική σας εμπιστοσύνη και στήριξη...

Το Ιράν θέλει την Ελλάδα «πύλη» στην Ε.Ε. και σύμμαχο στις Βρυξέλλες

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 10:01

Το Ιράν θέλει την Ελλάδα «πύλη» στην Ε.Ε. και σύμμαχο στις Βρυξέλλες

ΧΡΥΣΑ ΛΙΑΓΓΟΥ

• 

Το ιρανικό ενδιαφέρον για τα ΕΛΠΕ επισημοποιήθηκε με τις δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Πετρελαίου της χώρας Αμίρ Χοσεΐν Ζαμανίνια, αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Αθήνα και το κλείσιμο της συμφωνίας - πλαισίου μεταξύ ΕΛΠΕ και ΝIOC.

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

Με μία υψηλού επιπέδου επιχειρηματική αποστολή που θα συνοδέψει τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στην επίσημη επίσκεψή του στην Τεχεράνη μέσα στον Φεβρουάριο θα συνεχισθούν οι προσπάθειες ενίσχυσης των οικονομικών σχέσεων Ελλάδας-Ιράν μετά την πρώτη επίτευξη συμφωνίας-πλαίσιο μεταξύ ΕΛΠΕ και ΝΙΟC. Η Ελλάδα αποτελεί για το Ιράν έναν από τους παραδοσιακούς συμμάχους του στην Ευρώπη και προσβλέπει στην αξιοποίηση αυτών των καλών σχέσεων που διατηρήθηκαν ακόμη και την περίοδο του εμπάργκο για το άνοιγμα που επιχειρεί στην ευρωπαϊκή αγορά μετά την άρση των κυρώσεων.

Διέξοδος

Για την ελληνική οικονομία, που μαστίζεται από την παρατεταμένη ύφεση, η «διψασμένη» αγορά του Ιράν από βασικές υποδομές και προϊόντα προβάλλει αυτή τη στιγμή ως διέξοδος, καθώς διευρύνει το πεδίο δραστηριοτήτων για τις εγχώριες επιχειρήσεις, από τον τομέα των τροφίμων και του φαρμάκου μέχρι τις κατασκευές και τη βαριά βιομηχανία. Στις μέχρι τώρα επαφές τους με την ελληνική πλευρά, οι Ιρανοί φέρονται να έχουν περάσει ξεκάθαρα το μήνυμα ότι θέλουν την Ελλάδα ως «πύλη» στην Ευρώπη και σύμμαχο στις Βρυξέλλες. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι το Ιράν έχει απευθύνει πρόσκληση για επενδύσεις «από καρφίτσα μέχρι μέταλλα και ενέργεια».

Το Ιράν φέρεται επίσης να έχει περάσει το μήνυμα προς την ελληνική πλευρά ότι το επενδυτικό αυτό πεδίο θα είναι πιο πρόσφορο για τις ελληνικές επιχειρήσεις στην περίπτωση που ανοίξει ο δρόμος για την είσοδό τους στα ΕΛΠΕ. Το ιρανικό ενδιαφέρον για τα ΕΛΠΕ επισημοποιήθηκε με τις δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Πετρελαίου της χώρας Αμίρ Χοσεΐν Ζαμανίνια, αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Αθήνα και το κλείσιμο της συμφωνίας μεταξύ ΕΛΠΕ και ΝIOC. O κ. Ζαμανίνια δήλωσε στο Ιρανικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι ο ιδιωτικός τομέας της χώρας του ενδιαφέρεται να επενδύσει στα ΕΛΠΕ με τη στήριξη του υπουργείου Πετρελαίου. Οι Ιρανοί συνδύασαν την πρόταση προς την ελληνική πλευρά για είσοδο στα ΕΛΠΕ με την αποπληρωμή του χρέους της ελληνικής εταιρείας προς τη NIOC, που χρονολογείται από το 2011. Το χρέος αυτό κυμαίνεται μεταξύ 600 και 700 εκατ. ευρώ και ο ακριβής προσδιορισμός του εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα εκκρεμεί σημεία της συμφωνίας που υπογράφηκε στην Αθήνα μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτό που διαφοροποιεί τα μεγέθη είναι οι τόκοι, τους οποίους η ελληνική πλευρά αμφισβητεί με το επιχείρημα ότι δεν ευθύνεται για το γεγονός ότι τα χρήματα που κατέβαλε κανονικά το 2011 δεσμεύθηκαν από το διεθνές τραπεζικό σύστημα.

Προς διαπραγμάτευση παραμένουν δύο ακόμη σημαντικά σημεία της συμφωνίας για την οριστικοποίησή της. Το πρώτο είναι η διάρκεια των πιστώσεων για τις παραδόσεις αργού που έχουν συμφωνηθεί, με τα ΕΛΠΕ να διεκδικούν 60 ημέρες και την ιρανική πλευρά 30 ημέρες, ενώ το δεύτερο συνδέεται με τις εγγυητικές επιστολές. Η ιρανική πλευρά δεν έχει καταλήξει εάν θα αποδέχεται εγγυητικές επιστολές ελληνικών τραπεζών, θέμα που, σύμφωνα με πληροφορίες, παρέπεμψε στην κεντρική της τράπεζα για να το εξετάσει. Οι διαπραγματεύσεις επί των κρίσιμων αυτών εκκρεμοτήτων θα συνεχισθούν κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τεχεράνη, με σκοπό την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Με την οριστικοποίησή της, θα αρχίσουν και οι πρώτες παραδόσεις ιρανικού αργού στα διυλιστήρια των ΕΛΠΕ, που διεκόπησαν το 2012 με την επιβολή του εμπάργκο. Βάσει της συμφωνίας, τα ΕΛΠΕ θα προμηθεύονται από το Ιράν περί τα 4.000 βαρέλια την ημέρα, καλύπτοντας πάνω από το 20% των συνολικών αναγκών τους σε αργό. Την προ εμπάργκο περίοδο τα ΕΛΠΕ κάλυπταν το 30-32% των αναγκών τους από το Ιράν. Η αποπληρωμή της οφειλής προβλέπεται σε βάθος τετραετίας, με μία πρώτη δόση ύψους 100 εκατ. δολαρίων να καταβάλλεται άμεσα και ένα ποσοστό να αντισταθμίζεται με πωλήσεις έτοιμων προϊόντων (βενζίνης και πετρελαίου) στην αγορά του Ιράν.

Η επιβεβαίωση πάντως του ιρανικού ενδιαφέροντος για είσοδο στα ΕΛΠΕ από τον κ. Ζαμανίνια δίνουν νέες διαστάσεις στο σενάριο που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον περασμένο Νοέμβριο, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στην Τεχεράνη.

Ενδιαφέρον

Τόσο η πλευρά των ΕΛΠΕ όσο και του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον του Ιράν για επενδύσεις στα δικά τους (ιρανικά) διυλιστήρια, οι εγκαταστάσεις των οποίων είναι απαρχαιωμένες και χρειάζονται αναβάθμιση. Το ελληνικό Δημόσιο φαίνεται να σταθμίζει όλους τους παράγοντες πριν ξεκινήσει μια επίσημη συζήτηση με το Ιράν για αυτό το θέμα. Σε κάθε περίπτωση, η τελική απόφαση προϋποθέτει συζητήσεις σε δύο επίπεδα. Ενα με τον όμιλο Λάτση ως μεγαλομέτοχο των ΕΛΠΕ και ένα με τους εταίρους, ΗΠΑ και Ε.Ε., για την αξιολόγηση των γεωπολιτικών παραμέτρων μιας τέτοιας κίνησης.

Ο μνημονιακός ρεαλισμός προκαλεί υπόγειες ροές...

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 19:30

Ο μνημονιακός ρεαλισμός προκαλεί υπόγειες ροές...

ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ*, ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΣ**

• 

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

Τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, τα χαρακτηριστικά της κοινής γνώμης είναι πολύ διαφορετικά απ’ ό,τι ήταν τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015. Η κυβέρνηση, που από τον Ιούλιο και έπειτα βρίσκεται στον αστερισμό «του μνημονιακού ρεαλισμού», με ανοιχτά μέτωπα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας, δοκιμάζει τις αντοχές της. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών δηλώνει δυσαρεστημένη από τις επιδόσεις της κυβέρνησης συνολικά. Ειδικότερα στο κρίσιμο θέμα της επικαιρότητας, το ασφαλιστικό, οι κινήσεις της δεν βρίσκουν σύμφωνους 7 στους 10 πολίτες.

Απαισιοδοξία και σκεπτικισμός

Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, η απαισιοδοξία είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό. Η κοινή γνώμη, συνολικά, είναι σταθερά απαισιόδοξη τους τελευταίους μήνες. Από τον Νοέμβριο 2015 έως και την τελευταία έρευνα της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, τον Ιανουάριο του 2016, οι 8 στους 10 θεωρούν πως τα «πράγματα πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση», και το 85% δηλώνει «δυσαρεστημένο από τις επιδόσεις της κυβέρνησης». Επίσης, η πλειονότητα των Ελλήνων, περίπου το 70%, δηλώνουν απαισιόδοξοι για την πορεία των οικονομικών του νοικοκυριού τους για τους επόμενους 12 μήνες.

Στις ίδιες έρευνες, αποτυπώνοντας τις τάσεις των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ διαχρονικά, βλέπουμε να παγιώνονται (αν δεν αυξάνονται κιόλας) ισχυρές τάσεις απαισιοδοξίας. Το 56,5% του Νοεμβρίου του 2015, το οποίο δήλωνε πως τα πράγματα κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση, γίνεται πλέον 62%, ενώ δυσαρεστημένο από τις επιδόσεις της κυβέρνησης βρίσκεται το 70% περίπου των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Ως προς το ζήτημα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, μόνο τρεις στους δέκα ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, τον Σεπτέμβριο του 2015, επικροτούν τις επιλογές της κυβέρνησης και δηλώνουν πως τα μέτρα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να βρίσκονται σε φάση αποσυσπείρωσης, που είναι αδύνατον να πούμε αν πρόκειται για συγκυριακό φαινόμενο ή έχει αποκτήσει μονιμότερα χαρακτηριστικά. Αντίθετα, από την άλλη πλευρά, η θετική ανταπόκριση της εκλογικής βάσης της Νέας Δημοκρατίας έναντι της εκλογής του Κυριάκου Μητσοτάκη στην αρχηγία του κόμματος φαίνεται πως ενισχύει την κομματική συσπείρωση και δημιουργεί προσδοκίες αυξημένης πολιτικής ροής από άλλους χώρους, ιδιαίτερα από το Ποτάμι αλλά και από αλλού.

Η τάση απογοήτευσης και αποσυσπείρωσης του κομματικού ακροατηρίου του ΣΥΡΙΖΑ αποτυπώνεται στο ύψος της δημοτικότητας του πρωθυπουργού. Τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου, τον Μάιο του 2015, παρά τις δυσκολίες που η τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπιζε, ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο δημοφιλέστερος Ελληνας πολιτικός αρχηγός, με 50% θετικές γνώμες, ποσοστό που απείχε πολλές μονάδες από τον δεύτερο σε δημοτικότητα πολιτικό αρχηγό. Σήμερα, ο Α. Τσίπρας βρίσκεται αρκετά πίσω σε δημοτικότητα από τον ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης έναντι των επιλογών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ φαίνεται πως ακουμπάει πλέον το μέχρι πρότινος ισχυρό χαρτί της κυβέρνησης, τον πρωθυπουργό.

Είναι αλήθεια πως ο σκεπτικισμός της κοινής γνώμης είχε αποτυπωθεί και σε προηγούμενες μετρήσεις, καταγράφοντας τη σταδιακή απομείωση του ενθουσιασμού της κοινής γνώμης. Το καινοφανές πλέον, συγκριτικά, είναι η αποτύπωση παρόμοιου σκεπτικισμού της εκλογικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι η προσγείωση στην πραγματικότητα και η διαχείρισή της, που επιβάλλεται στο πλαίσιο της άσκησης κυβερνητικών καθηκόντων, που τους προτρέπει να υιοθετήσουν λιγότερο ενθουσιώδεις εκτιμήσεις για το μέλλον, ή χάθηκε για πάντα η μαγεία που ασκούσε κυρίως ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς στο ερώτημα. Ο,τι κι αν συμβαίνει πάντως, ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων δείχνει σήμερα να διέπεται από έντονο κυνισμό, γεγονός που μεταφράζεται σε τάσεις απομάκρυνσης από την πολιτική, διάθεση για αποχή, λευκό-άκυρο ή σκέψεις για επιλογή αντισυστημικών κομμάτων.

* Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
**Ο Γιώργος Σιάκας είναι πολιτικός επιστήμονας και διευθυντής Ερευνών της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Έντυπη

Η κουλτούρα της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 18:29

Η κουλτούρα της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα

ΡΑΦΑΗΛ ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ*

• 

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

Ο Δ.Π. τα τελευταία χρόνια δηλώνει μετά βίας το ένα δέκατο των εισοδημάτων του στην εφορία. Υποθέτει ότι έτσι κάνουν άλλωστε όλοι οι ανταγωνιστές του, άρα πώς μπορεί να κάνει αλλιώς; Είναι και η κρίση πια, αδύνατον να βγεις με συνεταίρο την εφορία. Δεν του φαίνεται και άδικο να μην πληρώνει τελικά μιας και η οικογένεια του Δ.Π. δεν επιβαρύνει το κράτος. Δεν πειράζει κανέναν. Για γιατρούς, σχεδόν όλα ιδιωτικά. Για σχολεία, πλήρωσε ένα σκασμό λεφτά σε φροντιστήρια, τζίφος η δωρεάν παιδεία. Το άνεργο παιδί, η οικογένεια το στηρίζει πάλι. Οι δρόμοι χάλια είναι, δεν αξίζει να πληρώσεις και τίποτα για δαύτους.

«Τι έκανε το κράτος για μένα;» σκέφθηκε. Εχθρός είναι το κράτος, ποτέ φίλος. Και να πληρώσεις φόρους, θα πάνε σε ρουσφέτια, λαδώματα και για να ξεχρεωθούν «ξένοι». Ο φόρος είναι τιμωρία, πρόστιμο, πεταμένα λεφτά. Ασε πια και τις σκοτούρες με λογιστές, νόμους και κανονισμούς. Νόμος είναι τελικά το δίκιο της οικογένειας. Δεν φαίνεται και άδικο όμως και για τους «άλλους» που πληρώνουν.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν την ασφάλεια της εύκολης δουλειάς, σίγουρο μισθό και άνετη ζωή. Οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορεί να πληρώνουν κάτι, αλλά σίγουρα βρίσκουν άλλους τρόπους να ξεφεύγουν. Ολοι βολεύονται κάπως τελικά, κανένα πρόβλημα. Δύσκολο και να σε πιάσουν, δύσκολο και να σου κάνουν και κάτι βέβαια.

Ο Δ.Π. δεν απαιτεί φυσικά από κανέναν απόδειξη. Τουναντίον, προσβάλλεται όταν του την προσφέρουν. Χαίρεται να διευκολύνει τον συμπολίτη του και να μοιράζονται τα λάφυρα αν είναι δυνατό. Είναι όμως και κάτι περίεργοι μερικές φορές, που θέλουν να το παίξουν νόμιμοι, έστω και αν κοστίσει σε όλους ακριβότερα, άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Η αλήθεια είναι ότι τελικά τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένειά του είναι υπερήφανοι που τα καταφέρνει να πληρώνει τόσο λίγους φόρους. Η χώρα του όμως τα πηγαίνει τόσο καλά όσο ο ίδιος; Υπάρχουν κάποιοι παραδίπλα που δεν τα βγάζουν πέρα και υποφέρουν; Γιατί οι τράπεζες δεν δανείζουν ούτε τον ίδιο αλλά ούτε και τη χώρα του; Το παιδί του θέλει να μείνει σε αυτή τη χώρα; Ποιος φταίει τελικά;

Τα κίνητρα

Η παραοικονομία αποτελείται από δραστηριότητες που δεν καταγράφονται επίσημα, επομένως δεν φορολογούνται, αλλά συνεισφέρουν στην οικονομία. Γιατί όμως ένα άτομο αποφασίζει να φοροδιαφύγει; Γιατί το ίδιο άτομο αλλάζει συμπεριφορά ανάλογα με τη χώρα που βρίσκεται; Η βασική επιστημονική εξήγηση στα οικονομικά υποθέτει ότι η παραοικονομία προκύπτει έπειτα από εκτίμηση της ωφέλειας αλλά και του κόστους από μέρους των ατόμων. Υπάρχει το προφανές άμεσο χρηματικό όφελος από τη δραστηριότητα της παραοικονομίας (π.χ., φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή, διατήρηση προνοιακών προνομίων).

Υπάρχει όμως και το πλεονέκτημα της άναρχης ευελιξίας που προσφέρει η παραοικονομία (π.χ. ως προς τις υγειονομικές, περιβαλλοντικές και εργασιακές διατάξεις). Η ευελιξία αυτή γίνεται πολυτιμότερη όταν το νομικό και κανονιστικό πλαίσιο είναι ιδιαίτερα περίπλοκο, ασαφές, μεταβαλλόμενο και περιοριστικό. Η κρατική διαφθορά δίνει πρόσθετα κίνητρα για την αποφυγή της και περιορίζει την αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών.

Η έλλειψη νομοκρατίας σημαίνει ότι άτομα και επιχειρήσεις που δρουν στην παραοικονομία έχουν σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι της υγιούς οικονομικής δραστηριότητας, η οποία καθίσταται ασύμφορη. Πέρα από τους κινδύνους χρηματικών προστίμων και νομικών επιπτώσεων, τα μειονεκτήματα της παραμονής στην παραοικονομία μπορεί να περιλαμβάνουν έλλειψη πρόσβασης σε κάποιες δημόσιες παροχές (π.χ., νοσοκομειακή περίθαλψη, συνταξιοδοτικό και ασφαλιστικό σύστημα) και ιδιωτικές υπηρεσίες (π.χ. τραπεζικές, ασφαλιστικές). Ενα άλλο μειονέκτημα μπορεί να είναι η απόρριψη από τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο.

Εσωστρέφεια και απαξίωση των θεσμών

Ποιες είναι όμως οι συλλογικές επιπτώσεις της φοροδιαφυγής για την οικονομία μιας χώρας;

• Η παραοικονομία περιορίζει τους δημόσιους πόρους και τις επενδύσεις. Αυτό οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο αύξησης φορολογίας, ο οποίος εντείνει τα κίνητρα για φοροδιαφυγή.

• Η άσκηση πολιτικής γίνεται εξαιρετικά δυσχερής, καθώς η ακριβής κατάσταση της οικονομίας δεν είναι γνωστή. Καθώς οι εταιρείες και τα άτομα δρουν αναγκαστικά εκτός του τραπεζικού τομέα, οι πολιτικές επιτοκίων και ρευστότητας είναι αναποτελεσματικές.

• Επίσης, γιγαντώνονται οι δραστηριότητες εμπορίου και υπηρεσιών μικρού και βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα σε βάρος των επενδύσεων εντάσεως κεφαλαίου, υψηλής καινοτομίας και κινδύνου.

• Ελλείψει τραπεζικού δανεισμού, η χρηματοδότηση είναι περιορισμένη και ιδιαίτερα ακριβή.

• Η έλλειψη υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρήσεων οδηγεί σε εσωστρέφεια, χαμηλή παραγωγικότητα και περιορισμό της διεθνούς ανταγωνιστικότητας.

• Τέλος, μια σημαντική δυσμενής επίπτωση της παραοικονομίας είναι ότι οδηγεί σε εδραίωση ενός κλίματος κοινωνικά αποδεκτής απαξίωσης του κράτους, των θεσμών και της νομοκρατίας.

Πέρα από την αρνητική θεώρηση της παραοικονομίας ως «παρασιτικής» δραστηριότητας, υπάρχει και η πιο θετική «ρομαντική» άποψη. Η τελευταία υποστηρίζει ότι η παραοικονομία ευνοεί την ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα, όταν οι συνθήκες στην «επίσημη» οικονομία δεν είναι πρόσφορες (π.χ. λόγω γραφειοκρατίας, διαφθοράς). Τα έσοδα από την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή έχουν τελικά θετική επίπτωση, καθώς ενισχύουν την κατανάλωση και την αποταμίευση.

Οι μελέτες αναφορικά με το πώς επηρεάζει η παραοικονομία την οικονομική ανάπτυξη δίνουν αντικρουόμενα συμπεράσματα. Σε μια πρόσφατη μελέτη που συνέταξαν ο υπογράφων (Norwich Business School, University of East Anglia), ο Δημήτρης Ψυχογυιός (Πανεπιστήμιο Πειραιώς) και ο Friedrich Schneider (Johannes Kepler University) μελετούν τις επιπτώσεις της φοροδιαφυγής σε 64 χώρες στην περίοδο πριν από την οικονομική κρίση.

Υπάρχει μεγάλη διακύμανση στην έκταση της παραοικονομίας, ακόμα και μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών που μελέτησαν. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, οι πρωταθλήτριες χώρες στην παραοικονομία είναι η Ελλάδα (26,86% του ΑΕΠ), η Ιταλία (26,96%), η Πορτογαλία (23,12%) και η Ισπανία (22,38%). Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές οι χώρες πρωταγωνίστησαν στην πρόσφατη κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Οπως φαίνεται στο γράφημα, οι χώρες με υψηλή παραοικονομία παρουσιάζουν μια σειρά από αρνητικά χαρακτηριστικά. Πρέπει όμως να τονισθεί επίσης ότι η υψηλή παραοικονομία δεν σημαίνει αναγκαστικά οικονομικά προβλήματα, καθώς υπάρχουν και εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, η έκταση της παραοικονομίας στις σκανδιναβικές χώρες βρίσκεται στον μέσο όρο των χωρών της Ευρωζώνης (18%).
Υψηλός κόστος δανεισμού

Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι χώρες με εκτενή παραοικονομία αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος δανεισμού μέσω κρατικών ομολόγων και χαμηλές πιστοληπτικές βαθμολογίες (credit ratings). Χώρες όπως η Ελβετία, οι ΗΠΑ, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία και η Ιαπωνία έχουν τα μικρότερα επίπεδα παραοικονομίας παγκοσμίως (μεταξύ 8% και 11% του ΑΕΠ) και το χαμηλότερο κόστος δανεισμού (κάτω από 4%).

Σε χώρες όπως ο Παναμάς, το Περού, η Ουρουγουάη, η Ονδούρα και η Σρι Λάνκα, όπου πάνω από το μισό της οικονομίας είναι αφορολόγητο, το κόστος δανεισμού είναι μεταξύ 7% και 10%.

Ακριβός δανεισμός από τις αγορές

Τα αποτελέσματα της μελέτης στηρίζουν την άποψη ότι η μείωση της φοροδιαφυγής θα βοηθήσει χώρες όπως η Ελλάδα που αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα δανεισμού, μέσω της διεθνούς αγοράς ομολόγων. Σε σχετική δήλωση ο Ραφαήλ Μάρκελλος σχολίασε: «Δεδομένης της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, κάθε νέο εύρημα αναφορικά με το πώς διαμορφώνονται τα κόστη δανεισμού είναι πολύτιμο.

Η φοροδιαφυγή περιορίζει τη δυνατότητα μιας χώρας να έχει πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση από τις διεθνείς αγορές. Αυτό με τη σειρά του έχει δυσμενείς επιπτώσεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας: τις δημόσιες παροχές και επενδύσεις, τις επενδύσεις, την απασχόληση, την ακρίβεια και την ύπαρξη φθηνών δανείων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Στις σύγχρονες οικονομίες, τα πάντα είναι στενά συνδεδεμένα με την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας στην οποία ζει κάποιος». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το σχόλιο του Friedrich Schneider, o οποίος αξίζει να σημειωθεί ότι αναγνωρίζεται διεθνώς στην επιστημονική κοινότητα ως αυθεντία στην μελέτη της παραοικονομίας: «Οι χώρες οι οποίες εμπλέκονται στην κρίση χρέους τα τελευταία χρόνια έχουν υψηλά επίπεδα παραοικονομίας. Αυτό μας οδηγεί να συμπεράνουμε ότι η φοροδιαφυγή είναι μέρος του προβλήματος αλλά και της λύσης. Ομως δεν πρέπει να αγνοούμε το ενδεχόμενο η εξάλειψη της φοροδιαφυγής να έχει αρνητικές παράπλευρες συνέπειες για τους αδύναμους της κοινωνίας και της οικονομίας, ειδικά σε περίοδο κρίσης».

* Ο κ. Ο Ραφαήλ Μάρκελλος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής και διευθυντής Ερευνας στο Norwich Business School, University of East Anglia.