Τα προαπαιτούμενα της τραπεζικής ένωσης Του Μπάμπη Παπαδημητρίου Η ευρωπαϊκή οικονομία υφίσταται μεγάλη ζημιά από την αστάθεια των τραπεζών. Μετά το 2008, κατέστη απολύτως σαφές ότι ο έλεγχος των τραπεζών οφείλει να είναι τόσο αυστηρός όσο να καθιστά εξαιρετικά σπάνιο τον κίνδυνο διάλυσης. Ο πανικός που δημιουργεί ο σχετικός κίνδυνος αποτελεί τον αποτελεσματικότερο εκβιασμό εις βάρος του φορολογουμένου. Κατά τη συγκρότηση της Ευρωζώνης, υπήρχε η πεποίθηση ότι το κοινό νόμισμα θα κυκλοφορούσε ελεύθερα μέσα σε ένα κοινό τραπεζικό σύστημα. Δεν ήταν ακριβώς έτσι. Η τραπεζική έγινε διεθνής, αλλά ο κίνδυνος παρέμεινε «εθνικός». Η Μεγάλη Κρίση, που ξεκίνησε το 2007, κατέστησε σαφές ότι οι τράπεζες μπορούσαν να είναι πολύ πιο εύθραυστες απ’ όσο όλοι νόμιζαν. Στην περίοδο 2008-2011, τα ευρωπαϊκά κράτη χρειάστηκε να βάλουν 4,5 τρισεκατομμύρια ευρώ για να υποστηρίξουν και να εγγυηθούν το τραπεζικό σύστημα. Τον Ιούνιο 2012 αποφασίστηκε τελικά η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ενωσης. Ομως, όπως και σε άλλα σπουδαία ζητήματα, η Γερμανία δεν δείχνει καμία διάθεση να διευκολύνει τη διαδικασία. Ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε παρατήρησε ότι η δημιουργία ενός Κοινού Οργανισμού Διάσωσης των τραπεζών, που θα είναι ένας από τους πυλώνες της τραπεζικής ένωσης, θα απαιτήσει κάποιες αλλαγές στις Συνθήκες, δηλαδή στο «Σύνταγμα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στην παρατήρηση Σόιμπλε πολλοί είδαν μια «πισώπλατη μαχαιριά». Αν και είναι αλήθεια ότι παρόμοιες αλλαγές με 27 κράτη είναι περίπλοκες και απαιτούν ένα απροσδιόριστα μεγάλο διάστημα. Ηδη, όμως, έχει αποφασιστεί ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα συντονίζει το έργο της κοινής ευρωπαϊκής εποπτείας όλων των συστημικών τραπεζών. Ακόμη, έχει αποφασιστεί η ίδρυση και η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ο οποίος θα μπορεί να αναλάβει, μετά τον Ιούλιο 2014, την ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών. Εξάλλου, οι κυβερνήσεις χρειάζονται επαρκή χρόνο ώστε να διαπραγματευθούν σε βάθος ένα ιδιαίτερα δύσκολο πρόβλημα: με ποιον τρόπο θα κλείνει μια τράπεζα. Χωρίς να θίγεται η αποταμίευση. Χωρίς να προκαλείται ζημιά στους πελάτες της. Και, κυρίως, χωρίς να διαχέεται ο κίνδυνος κατάρρευσης σε ολόκληρο το σύστημα. Η διάδοση του πανικού είναι αυτή που οδηγεί στη μεταφόρτωση των ζημιών στην πλάτη των φορολογουμένων. Το ζητούμενο δεν είναι καθόλου απλό. Ο κ. Σόιμπλε έχει δίκαιο. Οι Συνθήκες πρέπει να προσαρμοστούν. Αν είναι να προχωρήσουμε σε μιαν ανώτερη Ενωση, πρέπει να ελεγχθεί τόσο ο κίνδυνος συνεχούς διαφοροποίησης μεταξύ κρατών, όσο και η απειλή κατάπτωσης των ρυθμίσεων σε κάποιο «εθνικό» δικαστήριο.kathimerini