ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕSA

Η Αθήνα «βυθίζεται» 10 χιλιοστά κάθε χρόνο

Η χώρα μας βρίσκεται άλλοτε στα «πάνω» της και άλλοτε στα «κάτω» της - όχι μεταφορικά, αλλά κυριολεκτικά! Ορισμένες περιοχές της Ελλάδας βυθίζονται και άλλες ανυψώνονται στο πέρασμα του χρόνου, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις δορυφόρων από το διάστημα, όπως ανακοίνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA).

Χρησιμοποιώντας δεδομένα ραντάρ που συνέλλεξαν οι δορυφόροι ERS-1 και ERS-2, ένα νέο πρόγραμμα επεξεργασίας, με την ονομασία "Wide Area Processor" (WAP), κατέγραψε τη διαχρονική παραμόρφωση του εδάφους στη διάρκεια περισσότερων από δέκα ετών, διαπιστώνοντας, ότι ορισμένες περιοχές της Ελλάδας βυθίζονται κατά περίπου 10 χιλιοστά ανά έτος.

Υψηλή καθίζηση, μεταξύ άλλων, ανιχνεύθηκε στην Αθήνα, στη Λάρισα και γύρω από τον Κορινθιακό κόλπο. Τόσο καθίζηση όσο και ανύψωση, εντοπίστηκαν μέσα και γύρω από την πόλη της Θεσσαλονίκης, όπου οι τάσεις παραμόρφωσης ήσαν ανάμικτες.

Ο νέος ευρωπαϊκός επεξεργαστής δεδομένων δημιουργεί χάρτες της παραμόρφωσης της Γης, από τα δορυφορικά δεδομένα των ραντάρ, με περισσότερη ακρίβεια από ποτέ. Αυτοί οι χάρτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση και την παρακολούθηση των γεωλογικών φαινομένων.

Όπως τονίζει η ESA, η γη κάτω από τα πόδια μας δεν είναι πάντα σταθερή. Σε ορισμένες περιοχές, το έδαφος βυθίζεται ή υποχωρεί, λόγω της εξόρυξης μεταλλευμάτων, των σεισμών και της εξόρυξης φυσικού αερίου, μεταξύ άλλων παραγόντων. Υπάρχουν επίσης περιοχές που υφίστανται ανύψωση, η οποία μπορεί να προκαλείται από την υπόγεια διόγκωση των ηφαιστείων ή από τη σύγκρουση μεταξύ των τεκτονικών πλακών.

Η μέτρηση αυτών των γεωμορφολογικών αλλαγών δεν είναι πάντα εύκολη, ειδικά όταν αυτές συμβαίνουν σε μέρη που δεν είναι εύκολα προσβάσιμα. Όμως τα ραντάρ των δορυφόρων που ασχολούνται με την παρατήρηση της Γης, μπορούν από ψηλά να χαρτογραφήσουν αυτές τις αλλαγές με ακρίβεια χιλιοστού. Για να το επιτύχει αυτό, ο WAP εφαρμόζει μια τεχνική της συμβολομετρίας. Με το συνδυασμό εικόνων που αποκτήθηκαν με την πάροδο του χρόνου, είναι δυνατό να εκτιμηθούν οι παραμορφώσεις του εδάφους με μεγάλη ακρίβεια.

Το επόμενο βήμα θα είναι να εφαρμοστεί η ανάλυση του WAP σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Επιπλέον, ο WAP έχει σχεδιαστεί για να επεξεργάζεται τα δεδομένα από διάφορους αισθητήρες, έτσι ώστε να μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν οι πληροφορίες και από άλλους δορυφόρους (Envisat, ALOS, TerraSAR-Χ και τον μελλοντικό Sentinel-1).

Οι νέες αυτές δυνατότητες θα επιτρέψουν τη συγκέντρωση πολύτιμων γεω-πληροφοριών για την, από το διάστημα, παρακολούθηση των σεισμικών κινδύνων, των ηφαιστείων, των πεδινών παράκτιων καθιζήσεων, της άμυνας κατά των πλημμυρών και των υδρογεωλογικών κινδύνων όπως οι κατολισθήσεις.

Ο βελτιωμένος WAP αναπτύχθηκε από το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής (DLR) στο πλαίσιο του έργου της ESA «GSE Terrafirma»   ΕΘΝΟΣ