Άποψη: Ολοταχώς... αλλά με την όπισθεν!
Σε όλες τις μεγαλουπόλεις του κόσμου οι οποίες είναι τουριστικοί προορισμοί, τα καταστήματα λειτουργούν και τις Κυριακές για να εξυπηρετούν τους τουρίστες. Γιατί, λοιπόν, εμείς θέλουμε να περιορίσουμε το ωράριο και τις ημέρες λειτουργίας των καταστημάτων;
Αυτές τις μέρες γίνεται συζήτηση για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, τη λειτουργία των φαρμακείων με διευρυμένο ωράριο και τις εργασιακές σχέσεις που αποτελούν «κόκκινη γραμμή» στις συζητήσεις μας με τους θεσμούς. Μου θύμισαν ένα κείμενο που είχα δημοσιεύσει στον «Ελεύθερο Τύπο» στις 10 Απριλίου 2008. Οταν το ξαναδιάβασα, μου φάνηκε τόσο επίκαιρο, που σας παραθέτω αυτούσιο το μεγαλύτερο τμήμα του, γιατί ύστερα από επτά χρόνια συζητάμε ακριβώς τα ίδια θέματα και μάλιστα οπισθοδρομούμε αντί να πηγαίνουμε μπροστά.
«Βρέθηκα στη Ρώμη, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, και το σημερινό κείμενο θα μπορούσε να αναφέρεται στα συνθήματα των κομμάτων τα οποία διεκδικούν την ψήφο των Ιταλών. Ενα κόμμα κατεβαίνει στις εκλογές με σύνθημα: “Για μια Ιταλία χωρίς διεφθαρμένους και μαφιόζους πολιτικούς”! Αποφεύγω τον πειρασμό για σχολιασμό και θα ασχοληθώ με πιο πεζά θέματα, όπως το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων στη Ρώμη, η επίσκεψη Σαρκοζί στην Αγγλία και η απελευθέρωση των πτήσεων μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής. Τα τρία αυτά θέματα έχουν άμεση σχέση με τη συζήτηση που άρχισε στην Ελλάδα για τις εργασιακές σχέσεις.
Στο κέντρο της Ρώμης έχει πεζοδρομηθεί ένα τρίγωνο που ορίζεται (περίπου) από τρεις πλατείες: Piazza di Spagna, Piazza del Popolo και Piazza Colonna, στο οποίο κυκλοφορούν δεκάδες χιλιάδες τουρίστες και μη. Οι πεζόδρομοι επιτρέπουν την ήπια κυκλοφορία ταξί, λεωφορείων και εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό ιδιωτικών αυτοκινήτων, αλλά προτεραιότητα έχουν οι πεζοί. Το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων είναι πρακτικά ελεύθερο. Ορισμένα καταστήματα λειτουργούν με συνεχές ωράριο 9.30 μέχρι 19.30, Δευτέρα έως Κυριακή, δηλαδή 70 ώρες. Μερικά έχουν διακοπή το μεσημέρι, ενώ είναι ανοιχτά την Κυριακή. Αλλα είναι κλειστά τη Δευτέρα το πρωί και μερικά είναι κλειστά την Κυριακή. Στο συνεχές ωράριο των 65 με 70 ωρών λειτουργίας υπάρχουν τόσο μεγάλα καταστήματα όσο και μικρά οικογενειακά καταστήματα. Δηλαδή, δεν διαπίστωσα συσχέτιση μεγέθους και ωραρίου.
Η απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας έγινε τα τελευταία χρόνια με σοσιαλιστική κυβέρνηση και αριστερό δήμαρχο. Ενα κατάστημα το οποίο είναι ανοιχτό 70 ώρες έχει ανάγκη από το διπλάσιο προσωπικό, άρα συμβάλλει ουσιαστικά στη καταπολέμηση της ανεργίας. Επιπλέον, αποσβένει τα γενικά του έξοδα (ενοίκιο, «αέρα», διακόσμηση κ.λπ.) σε λιγότερο χρόνο και έτσι μπορεί να έχει χαμηλότερο κόστος και κατά συνέπεια χαμηλότερες τιμές. Ακόμα, λόγω του διευρυμένου ωραρίου, η διαχείριση (management) του καταστήματος γίνεται σχεδόν υποχρεωτικά από τρίτους (και όχι από τον επιχειρηματία) και έτσι όλες οι συναλλαγές του καταστήματος πρέπει να γίνονται με διαφάνεια και παραστατικά, και κατ’ αυτόν τον τρόπο περιορίζεται σημαντικά η φοροδιαφυγή. Ακόμα και το ψιλικατζίδικο μου έδωσε φορολογική απόδειξη από ταμειακή μηχανή για ένα πολύ μικρό ποσό. Είναι λοιπόν εύλογο το ερώτημα γιατί στον τόπο μας υπάρχει τόση μεγάλη αντίδραση στη διεύρυνση του ωραρίου, αφού μόνο πλεονεκτήματα έχει. Μήπως θυσιάζουμε τα πλεονεκτήματα με την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουμε ορισμένα καταστήματα τα οποία δεν θέλουν να προσλάβουν προσωπικό και ειδικεύονται στη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή;
Από το ΒΒC είδα διάφορα ρεπορτάζ σχετικά με την επίσημη επίσκεψη του Σαρκοζί στην Αγγλία και για τη γοητεία της Κάρλα Μπρούνι. Είδα συνεντεύξεις πολλών νέων Γάλλων που ζουν και εργάζονται στην Αγγλία, γιατί δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά στη Γαλλία. Ανέφεραν ότι στη Γαλλία λόγω των περιορισμών στις απολύσεις, οι Γάλλοι επιχειρηματίες κάνουν πολύ δύσκολα προσλήψεις νέων. Ο Σαρκοζί προσπαθεί να αλλάξει την κατάσταση αυτή, αλλά οι αντιδράσεις είναι εξαιρετικά μεγάλες. Αντίθετα, στην Αγγλία όπου οι εργασιακές σχέσεις είναι πιο χαλαρές βρίσκουν αμέσως δουλειά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανεργία στη Μεγάλη Βρετανία είναι μόλις 2,5%, το ίδιο περίπου και στις ΗΠΑ όπου οι εργασιακές σχέσεις είναι εξίσου χαλαρές. Μήπως οι υπερβολικοί περιορισμοί έχουν το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα; Δηλαδή, όσο κάνουμε δύσκολες τις απολύσεις τόσο περισσότερο ενισχύουμε την ανεργία;...».
Αυτά ακριβώς τα θέματα συζητούσαμε πριν από επτά χρόνια. Τα ίδια συζητάμε και σήμερα, με μόνη διαφορά ότι η «πρώτη φορά Αριστερά» κυβέρνηση μας οδηγεί ολοταχώς στην οπισθοδρόμηση. Ας ξεκινήσουμε με το ωράριο της λειτουργίας των καταστημάτων. Είναι αυταπόδεικτο ότι όσο περισσότερες ώρες λειτουργούν τα καταστήματα τόσο περισσότερους υπαλλήλους χρειάζονται. Πώς γίνεται μια κυβέρνηση που θέλει να περιορίσει την ανεργία, που είναι μάστιγα στον τόπο μας, δεν θέλει να επιτρέψει την απελευθέρωση του ωραρίου των καταστημάτων; Για παράδειγμα, τα φαρμακεία τα οποία λειτουργούν με διευρυμένο ωράριο έχουν δημιουργήσει 2.000 νέες θέσεις εργασίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του νεοσύστατου Φαρμακευτικού Αναπτυξιακού Ινστιτούτου. Γιατί λοιπόν η «πρώτη φορά Αριστερά» κυβέρνηση θέλει να επανέλθουμε στο προηγούμενο καθεστώς;
Αλλά και το θέμα της διαφάνειας είναι πολύ σημαντικό. Ενα κατάστημα που λειτουργεί πολλές ώρες και μέρες πρέπει να λειτουργεί με διαφάνεια, γιατί ο ιδιοκτήτης δεν είναι δυνατόν να «κρέμεται» από την εχεμύθεια των υπαλλήλων του. Εδώ ισχύει το αγγλοσαξονικό γνωμικό: «If you can steal for me, you will steal from me».
Ας δούμε τώρα τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Σε όλες τις μεγαλουπόλεις του κόσμου οι οποίες είναι τουριστικοί προορισμοί, τα καταστήματα λειτουργούν και τις Κυριακές για να εξυπηρετούν τους τουρίστες. Γιατί λοιπόν εμείς θέλουμε να περιορίσουμε το ωράριο και τις ημέρες λειτουργίας των καταστημάτων; Οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών δεν σκέφτονται τους εργαζομένους και μόνο εμείς θέλουμε να τους προστατεύσουμε; Ποτέ μου δεν κατάλαβα την επιμονή μας στο θέμα αυτό. Αν κάποιος θέλει να λειτουργεί το κατάστημά του 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα και να καταβάλλει τις νόμιμες αμοιβές, γιατί να μην μπορεί να το κάνει; Εξάλλου και σήμερα υπάρχουν καταστήματα τα οποία είναι ανοιχτά όλες τις ημέρες της εβδομάδος. Τι θα γίνει με αυτά; Θα τα υποχρεώσουμε να περιορίσουν το ωράριό τους και να απολύσουν εργαζομένους;
Και πάμε στο μεγάλο αγκάθι που αποτελεί και σημείο τριβής με τους θεσμούς. Την απελευθέρωση των απολύσεων. Οπως φαίνεται και από το παλαιότερο κείμενό μου, όσο δυσκολεύουν οι απολύσεις (π.χ. Γαλλία) τόσο πιο πολύ δυσκολεύουν οι προσλήψεις. Η οικονομία κάνει κύκλους και ο κάθε εργοδότης πρέπει να έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί την επιχείρησή του σαν «ακορντεόν». Στις καλές μέρες να μπορεί να προσλαμβάνει εύκολα, γιατί ακριβώς θα γνωρίζει ότι στις κακές εποχές θα μπορεί να περιορίσει το προσωπικό και τα έξοδα του μέχρι τον επόμενο ανοδικό κύκλο της οικονομίας. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι στις χώρες όπου δεν υπάρχουν περιορισμοί στις απολύσεις έχουμε χαμηλή ανεργία, ενώ όπου υπάρχουν αυστηροί περιορισμοί έχουμε μεγαλύτερη ανεργία.
Αντλώντας και πάλι από την προσωπική εμπειρία μου, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, πήγαινα σχεδόν κάθε μήνα στην πόλη Saint Paul της Μινεσότα, όπου ήταν ένα από τα εργοστάσια ηλεκτρονικών υπολογιστών της UNIVAC. Στην ίδια πόλη είχαν τότε εργοστάσια άλλες δύο μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικών υπολογιστών, η Honeywell και η Control Data. Οπως είναι φυσικό είχα πιάσει φιλίες με πολλούς συνεργάτες από το εργοστάσιο της UNIVAC. Σε κάποιο ταξίδι αναζήτησα έναν καλό φίλο, αλλά έμαθα ότι είχε απολυθεί από τη δουλειά του. Του τηλεφώνησα και βγήκαμε για φαγητό. Νέος τότε και εγώ, τον ρώτησα πώς αισθάνεται χωρίς δουλειά. Μου δήλωσε ότι «δεν ανησυχούσε» και μου είπε επί λέξει τα έξης: «Κοίτα, τα εργοστάσια δεν έχουν τώρα δουλειά, λόγω της οικονομικής κρίσης, γι’ αυτό και πρέπει να περιορίσουν τα έξοδά τους. Σε λίγο όμως η οικονομία θα πάρει ξανά μπρος και θα μας ξαναπροσλάβουν. Αν όμως κλείσουν, δεν θα έχουμε δουλειά για πάντα». Μου έκανε πραγματικά μεγάλη εντύπωση ο τρόπος που σκεφτόταν. Αυτό είναι θέμα παιδείας και πρακτικής σκέψης.
Τέλος, αυτό που φαίνεται ότι ξεχνούν όλοι οι υπέρμαχοι των αυστηρών περιορισμών είναι ότι χωρίς εργοδότες δεν μπορεί να υπάρχουν εργαζόμενοι ή σωστότερα εργοδοτούμενοι.
«Βρέθηκα στη Ρώμη, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, και το σημερινό κείμενο θα μπορούσε να αναφέρεται στα συνθήματα των κομμάτων τα οποία διεκδικούν την ψήφο των Ιταλών. Ενα κόμμα κατεβαίνει στις εκλογές με σύνθημα: “Για μια Ιταλία χωρίς διεφθαρμένους και μαφιόζους πολιτικούς”! Αποφεύγω τον πειρασμό για σχολιασμό και θα ασχοληθώ με πιο πεζά θέματα, όπως το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων στη Ρώμη, η επίσκεψη Σαρκοζί στην Αγγλία και η απελευθέρωση των πτήσεων μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής. Τα τρία αυτά θέματα έχουν άμεση σχέση με τη συζήτηση που άρχισε στην Ελλάδα για τις εργασιακές σχέσεις.
Στο κέντρο της Ρώμης έχει πεζοδρομηθεί ένα τρίγωνο που ορίζεται (περίπου) από τρεις πλατείες: Piazza di Spagna, Piazza del Popolo και Piazza Colonna, στο οποίο κυκλοφορούν δεκάδες χιλιάδες τουρίστες και μη. Οι πεζόδρομοι επιτρέπουν την ήπια κυκλοφορία ταξί, λεωφορείων και εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό ιδιωτικών αυτοκινήτων, αλλά προτεραιότητα έχουν οι πεζοί. Το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων είναι πρακτικά ελεύθερο. Ορισμένα καταστήματα λειτουργούν με συνεχές ωράριο 9.30 μέχρι 19.30, Δευτέρα έως Κυριακή, δηλαδή 70 ώρες. Μερικά έχουν διακοπή το μεσημέρι, ενώ είναι ανοιχτά την Κυριακή. Αλλα είναι κλειστά τη Δευτέρα το πρωί και μερικά είναι κλειστά την Κυριακή. Στο συνεχές ωράριο των 65 με 70 ωρών λειτουργίας υπάρχουν τόσο μεγάλα καταστήματα όσο και μικρά οικογενειακά καταστήματα. Δηλαδή, δεν διαπίστωσα συσχέτιση μεγέθους και ωραρίου.
Η απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας έγινε τα τελευταία χρόνια με σοσιαλιστική κυβέρνηση και αριστερό δήμαρχο. Ενα κατάστημα το οποίο είναι ανοιχτό 70 ώρες έχει ανάγκη από το διπλάσιο προσωπικό, άρα συμβάλλει ουσιαστικά στη καταπολέμηση της ανεργίας. Επιπλέον, αποσβένει τα γενικά του έξοδα (ενοίκιο, «αέρα», διακόσμηση κ.λπ.) σε λιγότερο χρόνο και έτσι μπορεί να έχει χαμηλότερο κόστος και κατά συνέπεια χαμηλότερες τιμές. Ακόμα, λόγω του διευρυμένου ωραρίου, η διαχείριση (management) του καταστήματος γίνεται σχεδόν υποχρεωτικά από τρίτους (και όχι από τον επιχειρηματία) και έτσι όλες οι συναλλαγές του καταστήματος πρέπει να γίνονται με διαφάνεια και παραστατικά, και κατ’ αυτόν τον τρόπο περιορίζεται σημαντικά η φοροδιαφυγή. Ακόμα και το ψιλικατζίδικο μου έδωσε φορολογική απόδειξη από ταμειακή μηχανή για ένα πολύ μικρό ποσό. Είναι λοιπόν εύλογο το ερώτημα γιατί στον τόπο μας υπάρχει τόση μεγάλη αντίδραση στη διεύρυνση του ωραρίου, αφού μόνο πλεονεκτήματα έχει. Μήπως θυσιάζουμε τα πλεονεκτήματα με την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουμε ορισμένα καταστήματα τα οποία δεν θέλουν να προσλάβουν προσωπικό και ειδικεύονται στη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή;
Από το ΒΒC είδα διάφορα ρεπορτάζ σχετικά με την επίσημη επίσκεψη του Σαρκοζί στην Αγγλία και για τη γοητεία της Κάρλα Μπρούνι. Είδα συνεντεύξεις πολλών νέων Γάλλων που ζουν και εργάζονται στην Αγγλία, γιατί δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά στη Γαλλία. Ανέφεραν ότι στη Γαλλία λόγω των περιορισμών στις απολύσεις, οι Γάλλοι επιχειρηματίες κάνουν πολύ δύσκολα προσλήψεις νέων. Ο Σαρκοζί προσπαθεί να αλλάξει την κατάσταση αυτή, αλλά οι αντιδράσεις είναι εξαιρετικά μεγάλες. Αντίθετα, στην Αγγλία όπου οι εργασιακές σχέσεις είναι πιο χαλαρές βρίσκουν αμέσως δουλειά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανεργία στη Μεγάλη Βρετανία είναι μόλις 2,5%, το ίδιο περίπου και στις ΗΠΑ όπου οι εργασιακές σχέσεις είναι εξίσου χαλαρές. Μήπως οι υπερβολικοί περιορισμοί έχουν το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα; Δηλαδή, όσο κάνουμε δύσκολες τις απολύσεις τόσο περισσότερο ενισχύουμε την ανεργία;...».
Αυτά ακριβώς τα θέματα συζητούσαμε πριν από επτά χρόνια. Τα ίδια συζητάμε και σήμερα, με μόνη διαφορά ότι η «πρώτη φορά Αριστερά» κυβέρνηση μας οδηγεί ολοταχώς στην οπισθοδρόμηση. Ας ξεκινήσουμε με το ωράριο της λειτουργίας των καταστημάτων. Είναι αυταπόδεικτο ότι όσο περισσότερες ώρες λειτουργούν τα καταστήματα τόσο περισσότερους υπαλλήλους χρειάζονται. Πώς γίνεται μια κυβέρνηση που θέλει να περιορίσει την ανεργία, που είναι μάστιγα στον τόπο μας, δεν θέλει να επιτρέψει την απελευθέρωση του ωραρίου των καταστημάτων; Για παράδειγμα, τα φαρμακεία τα οποία λειτουργούν με διευρυμένο ωράριο έχουν δημιουργήσει 2.000 νέες θέσεις εργασίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του νεοσύστατου Φαρμακευτικού Αναπτυξιακού Ινστιτούτου. Γιατί λοιπόν η «πρώτη φορά Αριστερά» κυβέρνηση θέλει να επανέλθουμε στο προηγούμενο καθεστώς;
Αλλά και το θέμα της διαφάνειας είναι πολύ σημαντικό. Ενα κατάστημα που λειτουργεί πολλές ώρες και μέρες πρέπει να λειτουργεί με διαφάνεια, γιατί ο ιδιοκτήτης δεν είναι δυνατόν να «κρέμεται» από την εχεμύθεια των υπαλλήλων του. Εδώ ισχύει το αγγλοσαξονικό γνωμικό: «If you can steal for me, you will steal from me».
Ας δούμε τώρα τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Σε όλες τις μεγαλουπόλεις του κόσμου οι οποίες είναι τουριστικοί προορισμοί, τα καταστήματα λειτουργούν και τις Κυριακές για να εξυπηρετούν τους τουρίστες. Γιατί λοιπόν εμείς θέλουμε να περιορίσουμε το ωράριο και τις ημέρες λειτουργίας των καταστημάτων; Οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών δεν σκέφτονται τους εργαζομένους και μόνο εμείς θέλουμε να τους προστατεύσουμε; Ποτέ μου δεν κατάλαβα την επιμονή μας στο θέμα αυτό. Αν κάποιος θέλει να λειτουργεί το κατάστημά του 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα και να καταβάλλει τις νόμιμες αμοιβές, γιατί να μην μπορεί να το κάνει; Εξάλλου και σήμερα υπάρχουν καταστήματα τα οποία είναι ανοιχτά όλες τις ημέρες της εβδομάδος. Τι θα γίνει με αυτά; Θα τα υποχρεώσουμε να περιορίσουν το ωράριό τους και να απολύσουν εργαζομένους;
Και πάμε στο μεγάλο αγκάθι που αποτελεί και σημείο τριβής με τους θεσμούς. Την απελευθέρωση των απολύσεων. Οπως φαίνεται και από το παλαιότερο κείμενό μου, όσο δυσκολεύουν οι απολύσεις (π.χ. Γαλλία) τόσο πιο πολύ δυσκολεύουν οι προσλήψεις. Η οικονομία κάνει κύκλους και ο κάθε εργοδότης πρέπει να έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί την επιχείρησή του σαν «ακορντεόν». Στις καλές μέρες να μπορεί να προσλαμβάνει εύκολα, γιατί ακριβώς θα γνωρίζει ότι στις κακές εποχές θα μπορεί να περιορίσει το προσωπικό και τα έξοδα του μέχρι τον επόμενο ανοδικό κύκλο της οικονομίας. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι στις χώρες όπου δεν υπάρχουν περιορισμοί στις απολύσεις έχουμε χαμηλή ανεργία, ενώ όπου υπάρχουν αυστηροί περιορισμοί έχουμε μεγαλύτερη ανεργία.
Αντλώντας και πάλι από την προσωπική εμπειρία μου, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, πήγαινα σχεδόν κάθε μήνα στην πόλη Saint Paul της Μινεσότα, όπου ήταν ένα από τα εργοστάσια ηλεκτρονικών υπολογιστών της UNIVAC. Στην ίδια πόλη είχαν τότε εργοστάσια άλλες δύο μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικών υπολογιστών, η Honeywell και η Control Data. Οπως είναι φυσικό είχα πιάσει φιλίες με πολλούς συνεργάτες από το εργοστάσιο της UNIVAC. Σε κάποιο ταξίδι αναζήτησα έναν καλό φίλο, αλλά έμαθα ότι είχε απολυθεί από τη δουλειά του. Του τηλεφώνησα και βγήκαμε για φαγητό. Νέος τότε και εγώ, τον ρώτησα πώς αισθάνεται χωρίς δουλειά. Μου δήλωσε ότι «δεν ανησυχούσε» και μου είπε επί λέξει τα έξης: «Κοίτα, τα εργοστάσια δεν έχουν τώρα δουλειά, λόγω της οικονομικής κρίσης, γι’ αυτό και πρέπει να περιορίσουν τα έξοδά τους. Σε λίγο όμως η οικονομία θα πάρει ξανά μπρος και θα μας ξαναπροσλάβουν. Αν όμως κλείσουν, δεν θα έχουμε δουλειά για πάντα». Μου έκανε πραγματικά μεγάλη εντύπωση ο τρόπος που σκεφτόταν. Αυτό είναι θέμα παιδείας και πρακτικής σκέψης.
Τέλος, αυτό που φαίνεται ότι ξεχνούν όλοι οι υπέρμαχοι των αυστηρών περιορισμών είναι ότι χωρίς εργοδότες δεν μπορεί να υπάρχουν εργαζόμενοι ή σωστότερα εργοδοτούμενοι.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
No comments:
Post a Comment