Ανθρωποι μικροί σε μεγάλες στιγμές Του Νικου Γ. Ξυδακη Ας μη βιαστούμε να συμπεράνουμε. Η δικαστική και κοινοβουλευτική έρευνα, τώρα πια, θα δείξουν ποιοι παρανόμησαν ή απίστησαν κατά τον χειρισμό της λίστας Λαγκάρντ. Και ασφαλώς θα αποδοθούν ευθύνες. Εως τότε, ας παραμείνουμε νηφάλιοι και κριτικοί: η οργή είναι κακός σύμβουλος. Και η μνησικακία ακόμη χειρότερος. Φυσικά δεν μπορεί να δικαιολογηθεί καμία ενδεχόμενη πλαστογραφία, απόκρυψη ή απιστία, καμία πράξη ή παράλειψη που έβλαψαν το δημόσιο συμφέρον. Ούτε πρέπει να υποτιμηθεί η παιδευτική και εκτονωτική λειτουργία των θεσμισμένων διαδικασιών προς απόδοσιν δικαιοσύνης. Αλλωστε, η ιδιοτελής έκνομη συμπεριφορά ενός κορυφαίου υπουργού στο έλασσον δίνει το μέτρο της υπευθυνότητας του ανδρός και στο μείζον· το ίδιο πρόσωπο που χειρίζεται μια λίστα, με την ίδια ηθικοπνευματική συγκρότηση, χειρίζεται τις τύχες μιας χώρας και μιας - δυο γενεών. Και δεν είναι ένας ο κορυφαίος, ούτε ενός η ιδιοτέλεια και η ολιγωρία. Αυτή είναι η μία εξήγηση: άνθρωποι μικροί σε μεγάλες θέσεις, σε μεγάλες στιγμές· που δεν λογοδοτούν σε κανέναν, παρεκτός στον εαυτό τους και σε έναν νομιμοποιό αφέντη, αλλά όχι στον λαό, στους δημοκρατικούς θεσμούς, στην ιστορία, στην έγνοια για το όλον. Η άλλη εξήγηση, δυνητικά χλωμή ωστόσο, θα ήταν ο ντοστογιεφσκικός ήρωας: ο ικανός ταυτοχρόνως για το υψηλό και το βδελυρό. Πολύ χλωμή. Παρ’ όλα αυτά: αν δοθούμε ολόψυχα στην καταδίωξη, κινδυνεύουμε να περιπέσουμε στην υπερβολή του «δίκιου», και να χάσουμε το δίκιο του παρόντος και του μέλλοντος. Υπάρχει μια δυσδιάκριτη πλην κρίσιμη γραμμή μεταξύ του δίκιου και της μνησικακίας, μεταξύ της απαιτητής τάξης και του εκτονωτικού κανιβαλισμού. Οι τελετές εκδίκησης αποσυμπιέζουν προσωρινά, αλλά κατόπιν το άχθος επανέρχεται οδυνηρότερο, διότι εν τω μεταξύ ο χρόνος τρέχει αμείλικτος, η ζωή βαριοκυλάει με άλλες δεσμεύσεις και ήττες. Να μη λησμονούμε το παρελθόν, αλλά να μην ξεχνιόμαστε κιόλας από τα παρόντα.                              kathimerini