Μονόδρομος η Ευρωζώνη και οι μεταρρυθμίσεις για την Ελλάδα
ΤΖΕΪΚΟΜΠ ΚΙΡΚΕΓΚΑΡΝΤ*
Η τελευταίαπράξη στο πολιτικοοικονομικό δράμα της Ελλάδας έχει δύο πτυχές. Πρώτον, υπάρχουν καλά νέα για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Η Ευρωζώνη διαθέτει σήμερα πιο ισχυρούς μηχανισμούς για τη διαχείριση κρίσεων συγκριτικά με την προηγούμενη κλιμάκωση της ελληνικής κρίσης, το 2012. Η εκ νέου κλιμάκωση της ελληνικής κρίσης, εκτός από την τεράστια αβεβαιότητα που επισκίασε το ελληνικό χρηματιστήριο και τις αγορές ελληνικών ομολόγων, δεν έχει επηρεάσει τις αγορές περιουσιακών στοιχείων σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Επιπροσθέτως, η ΕΚΤ φαίνεται να πορεύεται προς την υλοποίηση ενός προγράμματος ποσοτικής ανάλυσης (QE), συμπεριλαμβανομένων των αγορών κρατικών ομολόγων, εάν ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη υποχωρήσει περαιτέρω λόγω της μείωσης των τιμών ενέργειας στις διεθνείς αγορές. Αυτό το βήμα θα ενισχύσει, πιθανώς, το κλίμα σταθερότητας στην Ευρωζώνη, παρά το γεγονός ότι δεν θα συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία και ελληνικά ομόλογα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υπάρξουν χρηματοοικονομικές επιπτώσεις εάν επιδεινωθεί η ελληνική κρίση.
Τρία είναι τα πιθανά σενάρια για την Ελλάδα.
Μπορεί να κριθεί απαραίτητη η επανάληψη της εκλογικής αναμέτρησης τον Μάρτιο, ωφελώντας τον κ. Σαμαρά. Θα εξαντληθούν, ωστόσο, οι προθεσμίες της τρόικας και τα μέλη της δεν θα στηρίξουν τη χώρα απουσία κυβέρνησης.
Μπορεί να πετύχει το πολιτικό στοίχημα του κ. Σαμαρά και να κερδίσει τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία, διαμορφώνοντας κυβέρνηση συνασπισμού με κόμματα της ευρύτερης δεξιάς, καταλήγοντας σε νέο πρόγραμμα με την τρόικα, αν και οι διαπραγματεύσεις δεν θα είναι εύκολες.
Με βάση αυτό το σενάριο, όσο πιο χειρότερες είναι οι εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία πριν από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, όπως μια μαζική φυγή καταθέσεων από τις τράπεζες, τόσο περισσότερο θα ενισχυθούν οι πιθανότητες του κ. Σαμαρά να επανεκλεγεί.
Το τρίτο σενάριο είναι να υπερισχύσει ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, να αναλάβει ο Αλέξης Τσίπρας την πρωθυπουργία της χώρας και να δημιουργήσει κυβέρνηση συνασπισμού με κόμματα της αριστεράς. Είναι αρκετά αβέβαιο για το εάν ο κ. Τσίπρας θα καταφέρει να καταλήξει σε μια συμφωνία με την τρόικα που θα είναι αποδεκτή από το κόμμα του. Η Ευρωζώνη έχει τα χρονικά περιθώρια για να αφήσει τον ΣΥΡΙΖΑ να εκτεθεί στις πιέσεις χρηματοδότησης της οικονομίας. Τότε ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα απορρίψει μια νέα συμφωνία με την τρόικα, οδηγώντας σε νέα ύφεση την οικονομία, ή εάν θα οδηγήσει σε διάλυση την κυβέρνηση, απογοητεύοντας το μεγαλύτερο κομμάτι των ψηφοφόρων της κυβέρνησης. Είναι, πάντως, απίθανο να επιβιώσει μακροπρόθεσμα μια κυβέρνηση με επικεφαλής τον ΣΥΡΙΖΑ.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα δεν έχει πολλές πιθανότητες για να απομακρυνθεί από τις πολιτικές λιτότητας. Παραμένει μια μικρή, χρεοκοπημένη χώρα που χρειάζεται εξωτερική οικονομική βοήθεια σε μια δύσκολη γειτονιά. Σε μια Ευρωζώνη με μηδενικό κίνδυνο μετάδοσης της κρίσης δεν έχει διαπραγματευτική ισχύ αλλά ούτε και τα περιθώρια για να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα στην εγχώρια οικονομία που απέκτησε με πολύ κόπο.
Οι εξωτερικοί παράγοντες που ενθαρρύνουν την Ελλάδα να αρνηθεί τη λιτότητα που υποστηρίζει η Ευρώπη μαζί με την εξυπηρέτηση του χρέους της θα πρέπει να έχουν υπόψη τους πως κάτι τέτοιο θα ήταν εντελώς αυτοκαταστροφικό, όπως δήλωσε ο Πιέρ Μοσκοβισί, επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων στην Κομισιόν. Η Γερμανία δεν θα πλήττονταν δυσανάλογα. Πράγματι, η Γερμανία θα επιβαρύνονταν με κάποιες απώλειες, αλλά έχει τα περιθώρια να τις απορροφήσει. Η Ιταλία και η Ισπανία είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε ελληνικά ομόλογα. Οπότε μια ελληνική χρεοκοπία θα επιδείνωνε τις συνθήκες σε οικονομίες που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα. Ο,τι και εάν συμβεί, η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωζώνη και θα αναζητήσει τρόπους για την αποπληρωμή του χρέους της. Η αναδιάρθρωση του χρέους της σε 80ετή και 100ετή ομόλογα σε χαμηλά επιτόκια ή η μετατροπή του σε ευρωομόλογα είναι εφικτές λύσεις στο μακροπρόθεσμο μέλλον. Αλλά μόνον εάν είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή για την Ελλάδα και αφού η χώρα θα έχει ολοκληρώσει το πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων.
Τρία είναι τα πιθανά σενάρια για την Ελλάδα.
Μπορεί να κριθεί απαραίτητη η επανάληψη της εκλογικής αναμέτρησης τον Μάρτιο, ωφελώντας τον κ. Σαμαρά. Θα εξαντληθούν, ωστόσο, οι προθεσμίες της τρόικας και τα μέλη της δεν θα στηρίξουν τη χώρα απουσία κυβέρνησης.
Μπορεί να πετύχει το πολιτικό στοίχημα του κ. Σαμαρά και να κερδίσει τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία, διαμορφώνοντας κυβέρνηση συνασπισμού με κόμματα της ευρύτερης δεξιάς, καταλήγοντας σε νέο πρόγραμμα με την τρόικα, αν και οι διαπραγματεύσεις δεν θα είναι εύκολες.
Με βάση αυτό το σενάριο, όσο πιο χειρότερες είναι οι εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία πριν από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, όπως μια μαζική φυγή καταθέσεων από τις τράπεζες, τόσο περισσότερο θα ενισχυθούν οι πιθανότητες του κ. Σαμαρά να επανεκλεγεί.
Το τρίτο σενάριο είναι να υπερισχύσει ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, να αναλάβει ο Αλέξης Τσίπρας την πρωθυπουργία της χώρας και να δημιουργήσει κυβέρνηση συνασπισμού με κόμματα της αριστεράς. Είναι αρκετά αβέβαιο για το εάν ο κ. Τσίπρας θα καταφέρει να καταλήξει σε μια συμφωνία με την τρόικα που θα είναι αποδεκτή από το κόμμα του. Η Ευρωζώνη έχει τα χρονικά περιθώρια για να αφήσει τον ΣΥΡΙΖΑ να εκτεθεί στις πιέσεις χρηματοδότησης της οικονομίας. Τότε ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα απορρίψει μια νέα συμφωνία με την τρόικα, οδηγώντας σε νέα ύφεση την οικονομία, ή εάν θα οδηγήσει σε διάλυση την κυβέρνηση, απογοητεύοντας το μεγαλύτερο κομμάτι των ψηφοφόρων της κυβέρνησης. Είναι, πάντως, απίθανο να επιβιώσει μακροπρόθεσμα μια κυβέρνηση με επικεφαλής τον ΣΥΡΙΖΑ.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα δεν έχει πολλές πιθανότητες για να απομακρυνθεί από τις πολιτικές λιτότητας. Παραμένει μια μικρή, χρεοκοπημένη χώρα που χρειάζεται εξωτερική οικονομική βοήθεια σε μια δύσκολη γειτονιά. Σε μια Ευρωζώνη με μηδενικό κίνδυνο μετάδοσης της κρίσης δεν έχει διαπραγματευτική ισχύ αλλά ούτε και τα περιθώρια για να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα στην εγχώρια οικονομία που απέκτησε με πολύ κόπο.
Οι εξωτερικοί παράγοντες που ενθαρρύνουν την Ελλάδα να αρνηθεί τη λιτότητα που υποστηρίζει η Ευρώπη μαζί με την εξυπηρέτηση του χρέους της θα πρέπει να έχουν υπόψη τους πως κάτι τέτοιο θα ήταν εντελώς αυτοκαταστροφικό, όπως δήλωσε ο Πιέρ Μοσκοβισί, επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων στην Κομισιόν. Η Γερμανία δεν θα πλήττονταν δυσανάλογα. Πράγματι, η Γερμανία θα επιβαρύνονταν με κάποιες απώλειες, αλλά έχει τα περιθώρια να τις απορροφήσει. Η Ιταλία και η Ισπανία είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε ελληνικά ομόλογα. Οπότε μια ελληνική χρεοκοπία θα επιδείνωνε τις συνθήκες σε οικονομίες που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα. Ο,τι και εάν συμβεί, η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωζώνη και θα αναζητήσει τρόπους για την αποπληρωμή του χρέους της. Η αναδιάρθρωση του χρέους της σε 80ετή και 100ετή ομόλογα σε χαμηλά επιτόκια ή η μετατροπή του σε ευρωομόλογα είναι εφικτές λύσεις στο μακροπρόθεσμο μέλλον. Αλλά μόνον εάν είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή για την Ελλάδα και αφού η χώρα θα έχει ολοκληρώσει το πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων.
* Οικονομολόγου του Peterson Institute στην Ουάσιγκτον
No comments:
Post a Comment