Στην καρδιά της νεοϋορκέζικης jazz

Στην καρδιά της νεοϋορκέζικης jazz Το θρυλικό club «Village Vanguard» στην αμερικανική μεγαλούπολη είναι πόλος έλξης. Του Παναγιώτη Κ. Παναγάκη* Στο ερώτημα «ποια πόλη του κόσμου είναι η μητρόπολη της σύγχρονης jazz;» η απάντηση είναι μάλλον εύκολη: φυσικά η ολοζώντανη και κοσμοπολίτικη Νέα Υόρκη. Κι αν η επόμενη ερώτηση είναι «ποιο jazz club θεωρείται το πιο σημαντικό στον κόσμο;», ...ε τότε η απάντηση είναι ακόμα πιο εύκολη: «Village Vanguard» στην περιοχή Greenwich Village, στο νοτιοδυτικό τμήμα του Μανχάταν. Βρισκόμαστε έξω από το ιστορικό club, στο νούμερο 178 της 7ης λεωφόρου. Ο κόσμος έχει αρχίσει να μαζεύεται έξω από τις δύο στενές κόκκινες ξύλινες πόρτες, κάτω από την ολοκόκκινη τέντα και τη φωτεινή επιγραφή (με τη χαρακτηριστική γραμματοσειρά) με το όνομα του διάσημου club. Σε λιγότερο από μισή ώρα ξεκινάει το πρώτο από τα δύο μουσικά σετ της ημέρας. Περιμένοντας υπομονετικά στη σειρά παρατηρώ τα διπλανά καταστήματα: μια μικρή επιχείρηση περιποίησης χεριών και ποδιών, μια πιτσαρία, ένα μικρό σούπερ μάρκετ. Τίποτα δεν δείχνει ότι βρισκόμαστε μπροστά από τον «καθεδρικό ναό» της jazz, τον ιστορικό πυρήνα όλων των μετά το 1955 εξελίξεων αυτού του είδους μουσικής. Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστούμε ότι για τους φίλους της σύγχρονης jazz το Village Vanguard συμβολίζει ό,τι και το Bayreuth Festival Theatre για τους οπαδούς του Wagner... Κανείς δεν περίμενε ότι ο μουσικός χώρος που άνοιξε ο Max Gordon το 1938 στο υπόγειο ενός τριγωνικού κτιρίου, σε μία από τις πιο μποέμ περιοχές της πόλης, θα γινόταν από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 το διασημότερο jazz club ολόκληρου του κόσμου. Στέκομαι στην είσοδο με δέος και ανυπομονησία. Οι πόρτες ανοίγουν και μια πολύ στενή και απότομη σκάλα μας «υποδέχεται». Μπαίνουμε σε μια μικρή σκοτεινή χαμηλοτάβανη αίθουσα για περίπου 130 άτομα, όπου κυριαρχεί μια έντονη μυρωδιά υγρασίας και φθαρμένης μοκέτας. Στους τοίχους οι φωτογραφίες των κορυφαίων μας υπενθυμίζουν ποιοι «πέρασαν» από αυτό το υπόγειο: Thelonius Monk, John Coltrane, Sonnie Rollins, McCoy Tyner... Και στο βάθος η μικρή σκηνή με τη χαρακτηριστική μπορντό κουρτίνα και το πολύτιμο Steinway πιάνο ανοιχτό να περιμένει υπομονετικά τους μουσικούς (τη μέρα εκείνη εμφανιζόταν το trio της σπουδαίας πιανίστριας Geri Allen). Το Vanguard είναι ουσιαστικά ένα εργαστήριο της jazz -εμφανίζονται τόσο νέοι καλλιτέχνες όσο και καταξιωμένοι μουσικοί της post bop εποχής. Με ύφος εντελώς ανεπιτήδευτο και χαλαρό (φαγητό δεν υπάρχει, μόνο ποτά σερβίρονται), γρήγορα γίνεται φανερό ότι ο χώρος είναι περισσότερο μια αίθουσα για μουσική δωματίου -με την έννοια της κλασικής μουσικής- και λιγότερο ένα συνηθισμένο jazz club. Επιπλέον, ένας από τους λόγους που έχει κάνει το club τόσο δημοφιλές σε μουσικούς και ακροατές είναι η εξαιρετική ακουστική του χώρου (πιθανότατα λόγω της ιδιαίτερης τριγωνικής γεωμετρίας του). Οι ηχογραφήσεις στο Vanguard χαρακτηρίζονται σαν κλασικές: ποιος πραγματικός φίλος της jazz δεν έχει ακούσει το «Sunday at the Village Vanguard» με το τρίο του πιανίστα Bill Evans (ένα από τα καλύτερα live όλων των εποχών), τις κλασικές ηχογραφήσεις του σαξοφωνίστα John Coltrane από το 1962 αλλά και τις νεώτερες του πολύ σπουδαίου σύγχρονου πιανίστα Brad Mehldau; Βγήκα από το club μαγεμένος και χάθηκα γρήγορα στα στενά του Greenwich Village σιγοτραγουδώντας όχι ένα jazz standard αλλά τον στίχο του Billy Joel «Ι am in a New York State of Mind»... * Ο κ. Παναγιώτης Κ. Παναγάκης είναι αρχιτέκτων μηχανικός.                kathimerini