Τίμοθι Γκάρντον Ας: «Αν συντριβούν οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας θα γίνει πόλεμος»

Ποια η μεγαλύτερη πρόκληση για τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ;

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  06:00

Σκεφτικός ο Μπαράκ Ομπάμα ακούει τον Σι Τζινπίνγκ, κατά τη διάρκεια παλαιότερης επίσκεψης του Κινέζου προέδρου στις ΗΠΑ.

1

emailεκτύπωση  

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ; ρωτάει ο Βρετανός ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον Ας σε άρθρο του στον «Guardian». Πώς να χειριστεί την Κίνα, απαντάει. Η σχέση ανάμεσα στην αναδυόμενη και στη διαρκή υπερδύναμη αποτελεί το μεγαλύτερο γεωπολιτικό ερώτημα τη εποχής μας.  

Αν η Ουάσινγκτον και το Πεκίνο δεν ακολουθήσουν τον σωστό δρόμο, μάλλον θα γίνει πόλεμος κάπου στην Ασία κάποια στιγμή μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ο βρετανός ιστορικός και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης θεωρεί ότι η νεο-ιμπεριαλιστική Ρωσία τουΒλαντίμιρ Πούτιν και η ωμότητα του Ισλαμικού Κράτους είναι συγκριτικά μεσαίου μεγέθους προκλήσεις.  

Ο Γκάρτον Ας αναφέρει παραδείγματα «τραμπουκισμού» του Πεκίνου και του πολεμικού του ναυτικού στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ακόμη και παραβίαση των αμερικανικών χωρικών υδάτων κοντά στις Αλεούτιες Νήσους τον περασμένο μήνα, στα οποία η Ουάσινγκτον αντέδρασε πολύ χαλαρά.

Όλα αυτά σιγοβράζουν ενώ ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δεν αντιμετωπίζει καμία άμεση εσωτερική κρίση. Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα όμως αντιμετωπίζει μια μακροχρόνια κρίση νομιμοποίησης. Επί δεκαετίες αντλεί πολιτική νομιμοποίηση από την εντυπωσιακή οικονομική ανάπτυξη, η οποία σήμερα επιβραδύνεται.

Η κινεζική ηγεσία μπορεί να κρατήσει την κατάσταση υπό έλεγχο για αρκετά χρόνια αλλά, όπως συμβαίνει πάντα όταν αναβάλλονται οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, η ενδεχόμενη κρίση θα είναι μεγαλύτερη. Τότε η ηγεσία του ΚΚΚ θα μπει στον πειρασμό να παίξει το εθνικιστικό χαρτί, ίσως ακόμη και μια στρατιωτική ενέργεια. Ενδεχομένως δεν θα είναι μια άμεση σύγκρουση με κάποιον επίσημο σύμμαχο των ΗΠΑ αλλά ο κίνδυνος από έναν εσφαλμένο υπολογισμό που θα κλιμακωθεί είναι υψηλός. Με την κοινή γνώμη οργισμένη και εθνικιστική στις δύο χώρες, ούτε ο κινέζος ούτε ο αμερικανός ηγέτης θα έχουν το περιθώριο να φανούν ότι χάνουν _ και αμφότεροι διαθέτουν πυρηνικά όπλα.

Ο Γκάρτον Ας προτείνει μια ξεκάθαρη στρατηγική 20ετίας από πλευράς ΗΠΑ για την Κίνα: οι Κινέζοι δεν πρέπει να έχουν καμία αμφιβολία για το τι θα δέχονταν οι Αμερικανοί. Η αμερικανική πολιτική πρέπει να είναι το αντίθετο από εκείνο που εφάρμοσε ο Μπαράκ Ομπάμα στη Συρία, ο οποίος ανακήρυξε μια «κόκκινη γραμμή» και μετά επέτρεψε στονΜπασάρ αλ-Άσαντ να την ξεπεράσει ατιμωρητί.

Παράλληλα, η Ουάσινγκτον πρέπει να διπλασιάσει τις προσπάθειές της για εποικοδομητικές σχέσεις. Πρέπει να προσπαθήσει να βρει κοινό έδαφος σε τομείς όπως η κλιματική αλλαγή, η παγκόσμια οικονομία και γεωπολιτικά ζητήματα από τη Βόρεια Κορέα ως τη Συρία.

Ο σινολόγος Όρβιλ Σελ προτείνει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ να ορίσει ένα υψηλού επιπέδου απεσταλμένο για την Κίνα. Αν είναι η Χίλαρι Κλίντον, να ορίσει τον Μπιλ Κλίντον που διαθέτει το κύρος του πρώην προέδρου, την εμπειρία και τις διαπραγματευτικές ικανότητες. Αν είναι ο Μάρκο Ρούμπιο, θα μπορούσε να ορίσει τον Τζεμπ Μπους, του οποίου ο πατέρας ήταν ο απεσταλμένος των ΗΠΑ στο Πεκίνο το 1974-5 και ο αδερφός, Τζορτζ Γ. Μπους, είχε καλές σχέσεις με την Κίνα στη διάρκεια της προεδρίας του.

Η Κλίντον όμως έκανε ξεδιάντροπη, όπως την χαρακτηρίζει ο Γκάρτον Ας, στροφή 180 μοιρών στην άποψή της για την εμπορική συμφωνία ανάμεσα στις χώρες του Ειρηνικού, την οποία υποστήριζε με έμφαση επί πολλά χρόνια. Με τη στροφή αυτή προσβλέπει στις ψήφους των Δημοκρατικών συνδικαλιστών.  

Αυτή είναι η τραγωδία μιας πολιτικής που εξαρτάται απ' όλους μας, καταλήγει ο βρετανός ιστορικός.