ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗΦΠΑ στον κύκλο της ζωής
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Στην Ελλάδα, τα άτομα άνω των 65 ετών αποτελούν το 19,3% του πληθυσμού. Εκτιμάται ότι περίπου 10.000 ηλικιωμένοι διαβιούν σε οίκους ευγηρίας. Συνολικά λειτουργούν νόμιμα, πανελλαδικά, περί τις 150 Μονάδες Χρόνιας Φροντίδας Ηλικιωμένων. Tο μηνιαίο κόστος διαμονής σε έναν οίκο ευγηρίας μπορεί να ξεκινήσει από 600-700 και να φτάσει τα 2.000 ευρώ. Οι περισσότεροι δεν χρεώνουν πάνω από 1.000 ευρώ τον μήνα. Η αύξηση του ΦΠΑ από το 13% στο 23% και η μηνιαία επιβάρυνση, γύρω στα 100 ευρώ, που συνεπάγεται, προκάλεσε αναστάτωση και αντιδράσεις.
Είναι λογικό να δημιουργείται τόσος θόρυβος για 10.000 άτομα, τη στιγμή που μια χώρα 11 εκατ. ανθρώπων πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο; Οι ηλικιωμένοι, επιπλέον, δεν συγκαταλέγονται στη σταθερή εκλογική πελατεία των κομμάτων - αν υποθέσουμε ότι εξακολουθεί να υπάρχει, μετά τις τόσο απρόβλεπτες μετακινήσεις των ψηφοφόρων. Η μόνη «δυσκολία» για τα κόμματα είναι ότι παρόμοια θέματα ευαισθητοποιούν τα ΜΜΕ και η εικόνα ανήμπορων γερόντων είναι σπαρακτική. Αρκεί να θυμηθούμε τον ηλικιωμένο που κατέρρευσε τον περασμένο Ιούνιο των capital controls, έξω από ένα υποκατάστημα τραπέζης. Η φωτογραφία του με την έκφραση απόγνωσης μέσα σε αναφιλητά έκανε τον γύρο του κόσμου. Η επίδραση που είχε ήταν πολλαπλάσια από οποιαδήποτε οικονομική ανάλυση ή στατιστική μελέτη.
Οι σύντομες συνεντεύξεις από οίκους ευγηρίας δεν ενεργοποιούν μόνο συναισθήματα. Η «γιαγιά» και ο «παππούς» -αναπόφευκτη η προβολή πάνω στα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων, οικείων αναμνήσεων- αποτελούσαν πυλώνα της ελληνικής οικογένειας στα μέσα του περασμένου αιώνα. Με την οικονομική κρίση επέστρεψαν σε πρωταγωνιστικό ρόλο: η σύνταξή τους στήριξε (και στηρίζει) καταρρακωμένα νοικοκυριά. Οχι, βέβαια, για πολύ ακόμη αφού και αυτή η σύνταξη θα περικοπεί. Οι οίκοι ευγηρίας μπορεί να είναι μια διακριτή απόσυρση, αλλά την ίδια στιγμή είναι και μια υποστηρικτική δομή. Δεν ζουν εκεί μόνον ηλικιωμένοι χωρίς οικογένεια, αλλά και πολλοί που χρειάζονται ειδική φροντίδα.
Εχοντας προσωπική επαφή για αρκετά χρόνια και με οίκους ευγηρίας και με ιδρύματα, θα είχα να προσάψω πολλά στον τρόπο λειτουργίας τους· τα περισσότερα όμως κρατούν με ευπρέπεια στη ζωή ανθρώπους που βρίσκονται στο όριο, αν όχι στις παρυφές της πραγματικότητας, και ο καθένας από αυτούς αποτελεί, συνήθως, μια μικρογραφία της ιστορίας της χώρας. Καθένας, σχεδόν, από τους διαμένοντες σε μονάδες για ηλικιωμένους, έχει να διηγηθεί -εφόσον μπορεί- πολέμους, μετακινήσεις, οικογενειακές ανατροπές και παράδοξες διαδρομές ή, απλώς, επιλογές που τον έφεραν στο τέλος του βίου του σε ένα - ας πούμε- ειδικής φύσης ξενοδοχείο.
Οι ηλικιωμένοι, όπως κάθε ευπαθής ομάδα, είναι κι αυτοί «φωτογενείς». Είναι δυσάρεστη και εξοργίζει εύκολα η αφήγησή τους ότι με την αύξηση του ΦΠΑ μπορεί και να μείνουν στον δρόμο. Το κράτος χρεώνεται αναλγησία και όλα βρίσκουν την αναμενόμενη θέση τους.
Ομως το πρόβλημα είναι ότι το κράτος, στον ανερχόμενο τριτομνημονιακό πανικό του, απλώς επιβαρύνει με επιπλέον ΦΠΑ κάτι με το οποίο ουδέποτε ασχολήθηκε σοβαρά: τους οίκους ευγηρίας. Τα κληροδοτήματα, τα ιδρύματα, τους τρόπους διαχείρισης και λειτουργίας τους, το σκέλος των οικονομικών που έχει απευθείας σύνδεση με τα δημόσια ταμεία. Για να μη μιλήσουμε για τους ανεπαρκείς υγειονομικούς ελέγχους. Μέσα σε λίγες ημέρες προσπαθεί να εξισορροπήσει διαφυγόντα κέρδη δεκαετιών.
H Ελλάδα του 21ου αιώνα υπερφορολογεί την εκπαίδευση και τους ηλικιωμένους. Συμβολικά, όλον τον κύκλο ζωής: από την ανατολή στη δύση του, τιμωρώντας έτσι τόσο την αρχή όσο και το τέλος της.
Είναι λογικό να δημιουργείται τόσος θόρυβος για 10.000 άτομα, τη στιγμή που μια χώρα 11 εκατ. ανθρώπων πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο; Οι ηλικιωμένοι, επιπλέον, δεν συγκαταλέγονται στη σταθερή εκλογική πελατεία των κομμάτων - αν υποθέσουμε ότι εξακολουθεί να υπάρχει, μετά τις τόσο απρόβλεπτες μετακινήσεις των ψηφοφόρων. Η μόνη «δυσκολία» για τα κόμματα είναι ότι παρόμοια θέματα ευαισθητοποιούν τα ΜΜΕ και η εικόνα ανήμπορων γερόντων είναι σπαρακτική. Αρκεί να θυμηθούμε τον ηλικιωμένο που κατέρρευσε τον περασμένο Ιούνιο των capital controls, έξω από ένα υποκατάστημα τραπέζης. Η φωτογραφία του με την έκφραση απόγνωσης μέσα σε αναφιλητά έκανε τον γύρο του κόσμου. Η επίδραση που είχε ήταν πολλαπλάσια από οποιαδήποτε οικονομική ανάλυση ή στατιστική μελέτη.
Οι σύντομες συνεντεύξεις από οίκους ευγηρίας δεν ενεργοποιούν μόνο συναισθήματα. Η «γιαγιά» και ο «παππούς» -αναπόφευκτη η προβολή πάνω στα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων, οικείων αναμνήσεων- αποτελούσαν πυλώνα της ελληνικής οικογένειας στα μέσα του περασμένου αιώνα. Με την οικονομική κρίση επέστρεψαν σε πρωταγωνιστικό ρόλο: η σύνταξή τους στήριξε (και στηρίζει) καταρρακωμένα νοικοκυριά. Οχι, βέβαια, για πολύ ακόμη αφού και αυτή η σύνταξη θα περικοπεί. Οι οίκοι ευγηρίας μπορεί να είναι μια διακριτή απόσυρση, αλλά την ίδια στιγμή είναι και μια υποστηρικτική δομή. Δεν ζουν εκεί μόνον ηλικιωμένοι χωρίς οικογένεια, αλλά και πολλοί που χρειάζονται ειδική φροντίδα.
Εχοντας προσωπική επαφή για αρκετά χρόνια και με οίκους ευγηρίας και με ιδρύματα, θα είχα να προσάψω πολλά στον τρόπο λειτουργίας τους· τα περισσότερα όμως κρατούν με ευπρέπεια στη ζωή ανθρώπους που βρίσκονται στο όριο, αν όχι στις παρυφές της πραγματικότητας, και ο καθένας από αυτούς αποτελεί, συνήθως, μια μικρογραφία της ιστορίας της χώρας. Καθένας, σχεδόν, από τους διαμένοντες σε μονάδες για ηλικιωμένους, έχει να διηγηθεί -εφόσον μπορεί- πολέμους, μετακινήσεις, οικογενειακές ανατροπές και παράδοξες διαδρομές ή, απλώς, επιλογές που τον έφεραν στο τέλος του βίου του σε ένα - ας πούμε- ειδικής φύσης ξενοδοχείο.
Οι ηλικιωμένοι, όπως κάθε ευπαθής ομάδα, είναι κι αυτοί «φωτογενείς». Είναι δυσάρεστη και εξοργίζει εύκολα η αφήγησή τους ότι με την αύξηση του ΦΠΑ μπορεί και να μείνουν στον δρόμο. Το κράτος χρεώνεται αναλγησία και όλα βρίσκουν την αναμενόμενη θέση τους.
Ομως το πρόβλημα είναι ότι το κράτος, στον ανερχόμενο τριτομνημονιακό πανικό του, απλώς επιβαρύνει με επιπλέον ΦΠΑ κάτι με το οποίο ουδέποτε ασχολήθηκε σοβαρά: τους οίκους ευγηρίας. Τα κληροδοτήματα, τα ιδρύματα, τους τρόπους διαχείρισης και λειτουργίας τους, το σκέλος των οικονομικών που έχει απευθείας σύνδεση με τα δημόσια ταμεία. Για να μη μιλήσουμε για τους ανεπαρκείς υγειονομικούς ελέγχους. Μέσα σε λίγες ημέρες προσπαθεί να εξισορροπήσει διαφυγόντα κέρδη δεκαετιών.
H Ελλάδα του 21ου αιώνα υπερφορολογεί την εκπαίδευση και τους ηλικιωμένους. Συμβολικά, όλον τον κύκλο ζωής: από την ανατολή στη δύση του, τιμωρώντας έτσι τόσο την αρχή όσο και το τέλος της.
No comments:
Post a Comment