Οι Αμερικανοί διεκδικούν τα πλούτη του Διαστήματος

Πριν καλά καλά ξεκαθαριστούν οι διεκδικήσεις των διαφόρων χωρών για το πλούσιο υπέδαφος της Αρκτικής, ξεκινούν οι κόντρες για το ποιος θα έχει δικαιώματα εκμετάλλευσης των πόρων στο Διάστημα.

Η ανθρωπότητα θα είναι σε θέση να αντλήσει τα πολύτιμα συστατικά που κρύβουν στο εσωτερικό τους οι αστεροειδείς το νωρίτερο σε μία δεκαετία, και αυτό βάσει των πιο αισιόδοξων προβλέψεων. Το αμερικανικό Κογκρέσο, όμως, πιστό στη ρήση ότι «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν», προνόησε και πέρασε ήδη νόμο που αναγνωρίζει στις αμερικανικές εταιρείες δικαιώματα εκμετάλλευσης, και μάλιστα με τη λογική «όποιος το βρει πρώτος, του ανήκει».

Μια μικρή, αλλά καθοριστική... λεπτομέρεια είναι ότι ήδη από το 1967 η Συνθήκη Εξώτερου Διαστήματος απαγορεύει τις διεκδικήσεις κυριαρχικών εδαφικών δικαιωμάτων στο Διάστημα, χαρακτηρίζοντάς το κτήμα ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Γι' αυτό τον λόγο το Κογκρέσο προσπάθησε να χρησιμοποιήσει μια μάλλον ασαφή διατύπωση, ώστε η όποια διεκδίκηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης να αφορά μόνο τους πόρους που έχουν συλλεχθεί στο Διάστημα. Ακόμη και αυτό, όμως, αφήνει περιθώρια στη διεκδίκηση πόρων που έχουν εντοπιστεί από μακριά. «Σαφώς και το Κογκρέσο δεν είχε αυτή την πρόθεση, αλλά αυτό δεν θα εμποδίσει τους δικηγόρους του μέλλοντος να προσπαθήσουν να "κλειδώσουν" σημαντικούς πόρους και να χρεώνουν δικαιώματα πολύ πριν γίνει η εξόρυξή τους», λέει χαρακτηριστικά ο Τζέιμς Ντάσταν από το τεχνολογικό think tank «TechFreedom».

Φορτία
Στο ηλιακό μας σύστημα έχουν εντοπιστεί περισσότεροι από 150 εκατομμύρια αστεροειδείς με διάμετρο άνω των 100 μέτρων, με ένα πολύ πλούσιο φορτίο σε ορυκτά και μεταλλεύματα, και μάλιστα σε μεγέθη το βάρος των οποίων δεν θα μπορούσε καν να αντέξει η Γη.

Οι ειδικοί κάνουν λόγο για πόρους αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων και συγκεκριμένα πλατίνα, χρυσό, ασήμι, σίδηρο, κοβάλτιο και, πρωτίστως, νερό. Το νερό αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς στόχους της βιομηχανίας εξερεύνησης του Διαστήματος, καθώς αξίζει το βάρος του σε χρυσό. Χωρίς αυτό δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί καμιά επανδρωμένη αποστολή στο Διάστημα, όμως το κόστος αποστολής νερού σε τροχιά γύρω από τη Γη είναι αστρονομικό, καθώς ανέρχεται στα 50 εκατομμύρια δολάρια ανά τόνο. Το νερό χρησιμοποιείται επίσης στην παρασκευή καυσίμων για τους πυραύλους.

Εφόσον, λοιπόν, θα μπορούν να δημιουργηθούν «δεξαμενές» καυσίμων στο Διάστημα, τα διαστημόπλοια δεν θα είναι πλέον μιας χρήσης. Τα ορυκτά που βρίσκονται στους αστεροειδείς μπορούν να αξιοποιηθούν ως υλικά κατασκευής, μειώνοντας το κόστος των διαστημικών αποστολών.

Η σημασία των πόρων, που καταδεικνύεται από τη σπουδή του Κογκρέσου, προμηνύει πάντως ένα νέο πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις. Θυμίζουμε ότι αυτήν τη στιγμή η Αρκτική αποτελεί μήλον της Εριδος μεταξύ Ρωσίας, ΗΠΑ, Καναδά, Δανίας και Νορβηγίας, εξαιτίας των πλούσιων ενεργειακών κοιτασμάτων που διαθέτει. Το λιώσιμο των πάγων, δε, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, καθιστά προσβάσιμες -και διεκδικήσιμες- διαρκώς νέες εκτάσεις γης. Είναι ενδεικτικό ότι πριν από λίγο καιρό ο ρωσικός στόλος εντόπισε εννέα νέα νησιά και επτά ακρωτήρια, προσθέτοντας εδάφη στη ρωσική επικράτεια.

Η Ρωσία εκτιμά ότι το 20%-25% των γνωστών αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου του πλανήτη, δηλαδή πάνω από 10 δισ. τόνοι ισοδύναμου καυσίμου, βρίσκεται κάτω από τον παγωμένο Αρκτικό Ωκεανό. Ανάλογες εκτιμήσεις κάνουν και οι γεωλόγοι του αμερικανικού US Geological Survey, που πιστεύουν ότι η περιοχή κρύβει το 15% των αποθεμάτων αργού πετρελαίου και το 30% του φυσικού αερίου. Οι διεθνείς συμβάσεις και το Δίκαιο της Θάλασσας δίνουν στα παράκτια κράτη δικαίωμα εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων στην αποκλειστική οικονομική ζώνη, που φτάνει μέχρι τα 200 ναυτικά μίλια. Με τα νέα δεδομένα οι διεκδικήσεις πλέον θα μετρώνται σε... έτη φωτός.

ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ