Ολα τα τείχη έπεσαν Του Νίκου Κωνσταντάρα Ο συμβολισμός ήταν αναπόφευκτος. Στην Πύλη του Βραδεμβούργου, εκεί όπου το Τείχος του Βερολίνου διέσχιζε και δίχαζε την πρώην και μετέπειτα πρωτεύουσα των Γερμανών, και ήταν το πιο ορατό σύνορο μεταξύ δύο διαφορετικών κόσμων, ο Αμερικανός πρόεδρος αναγκάστηκε να εξηγήσει γιατί οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του παραβιάζουν το τείχος του ιδιωτικού χώρου πολιτών σε όλες τις χώρες της Γης. Αφότου πρώην συνεργάτης της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (NSA) των ΗΠΑ άρχισε τις αποκαλύψεις αυτόν τον μήνα, επιβεβαιώθηκε αυτό που πολλοί υποψιάζονταν: μυστικές υπηρεσίες όχι μόνο έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τα πάντα, αλλά το κάνουν κιόλας. Είμαστε όλοι πιθανά θύματα - ως άτομα, ως έθνη, ως πολυεθνικοί οργανισμοί. Γνωρίζουμε ότι αυτή είναι η τιμή που πληρώνουμε για να απολαμβάνουμε τα αγαθά της τεχνολογίας, αλλά επείγει να πάρουμε μέτρα για την προστασία μας. Ο Μπαράκ Ομπάμα πήγε στο Βερολίνο για την 50ή επέτειο της θρυλικής επίσκεψης του Τζον Φ. Κένεντι, ο οποίος είχε δηλώσει τη δυναμική υποστήριξη της χώρας του για την τότε Δυτική Γερμανία εναντίον της σοβιετικής αυτοκρατορίας που απλωνόταν πίσω από το Τείχος και γύρω από την απομονωμένη πόλη. Την περασμένη Τετάρτη, όμως, το μυαλό των Γερμανών οικοδεσποτών δεν ήταν τόσο στην ευγνωμοσύνη για έργα του παρελθόντος όσο στην αγωνία για την εκτεταμένη παραβίαση των προσωπικών δεδομένων αμέτρητων ανθρώπων. Σύμφωνα με την εφημερίδα The Guardian, η οποία παρουσίασε τις αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν, μόνο τον περασμένο Μάρτιο ένα πρόγραμμα σάρωσης πληροφοριών της NSA είχε συλλέξει 97 δισ. πληροφορίες από όλο τον κόσμο. Κανείς δεν γνωρίζει την πραγματική έκταση της παρακολούθησης και δεν υπάρχει καμία ασφαλιστική δικλίδα για μη Αμερικανούς πολίτες, όπως σημείωσε η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βίβιαν Ρέντινγκ. «Ενώ το μέγεθος του προγράμματος δεν είναι τελείως σαφές, οι Ευρωπαίοι βρίσκονται σε πολύ μειονεκτική θέση σε σχέση με τους πολίτες των ΗΠΑ. Μέσω του συστήματος Prism, οι αμερικανικές αρχές εθνικής ασφαλείας μπορούν να παρακολουθούν πολίτες των χωρών της Ε.Ε. με τρόπο που μάλλον θα ήταν αντισυνταγματικός εάν τον εφάρμοζαν σε πολίτες των ΗΠΑ. Επιπλέον, πολίτες της Ε.Ε. δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν αμερικανικά δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους», έγραψε η Ρέντινγκ σε άρθρο της στην International Herald Tribune. Ο Ομπάμα, όπως έκανε και στην πατρίδα του, υπεραμύνθηκε του προγράμματος, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε με την καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο. «Γνωρίζουμε τουλάχιστον 50 απειλές που απετράπησαν χάρη σε αυτές τις πληροφορίες, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά μερικές και εδώ, στη Γερμανία», είπε. Η Μέρκελ φάνηκε να γνώριζε την πληροφορία που αφορούσε τη Γερμανία, αλλά υπογράμμισε την ανάγκη για εγγυήσεις που θα απέτρεπαν την παραβίαση δικαιωμάτων. «Οι ελεύθερες δημοκρατίες βασίζονται στην αίσθηση ασφαλείας των πολιτών», είπε. Η μυστικότητα τέτοιων προγραμμάτων, και το γεγονός ότι οι υπεύθυνοι δεν λογοδοτούν σε κανέναν εκτός ΗΠΑ, δεν μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε πόσο επιτυχημένα είναι. Αυτό που είναι σίγουρο, πάντως, είναι ότι όταν χρησιμοποιούμε τις δωρεάν υπηρεσίες που παρέχουν κολοσσοί του Διαδικτύου όπως το Google, το facebook κ.ά., ήδη μπαίνουμε σε μια άτυπη συμφωνία όπου ανοίγουμε την προσωπική μας ζωή σε άλλους. Οπως και με το τηλεφώνημα και το μέιλ, γνωρίζουμε ότι οι κινήσεις μας στο Διαδίκτυο μπορούν να γίνουν αντικείμενο παρακολούθησης. Αυτό δεν σημαίνει ότι συναινούμε σε τέτοιους ελέγχους, ούτε ότι πρέπει να τους δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα. Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ενίσχυση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων είναι ένα σωστό βήμα. Το νομοσχέδιο επιβάλλει ευρωπαϊκούς κανόνες σε όσους παρέχουν υπηρεσίες σε πολίτες της Ε.Ε., ορίζει σαφώς τι είναι προσωπικό δεδομένο και περιορίζει τη μεταφορά τέτοιων δεδομένων σε εξαιρετικές περιπτώσεις και υπό δικαστικό έλεγχο. Για να γίνει νόμος, το σχέδιο αυτό πρέπει να επικυρωθεί από τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. και να ψηφιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό που οφείλουμε να γνωρίζουμε, ως πολίτες, είναι ότι όποιος θέλει μπορεί να παρακολουθεί τις κινήσεις μας. Η ίδια η τεχνολογία που παρέχει τόσες ευκαιρίες για επικοινωνία και δημιουργία, που δίνει υπεράνθρωπες δυνατότητες στον καθένα, είναι ο ιστός πάνω στον οποίο όλοι κρεμόμαστε, όπου είμαστε όλοι εκτεθειμένοι. Δεν υπάρχουν τείχη. Ούτε αυτά που μας απομόνωναν, ούτε αυτά που μας προστάτευαν.   kathimerini