Σχέδιο - «ασπίδα» για να επιστρέψει η Ελλάδα στις αγορές -

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

Σχέδιο - «ασπίδα» για να επιστρέψει η Ελλάδα στις αγορές - Γιατί οι επόμενες 50 ημέρες θα κρίνουν το μέλλον της οικονομίας

Της Ελευθερίας Αρλαπάνου

Ανεβαίνει το θερμόμετρο στο τρίγωνο Αθήνας - Φραγκφούρτης - Βρυξελλών με στόχο την οριστικοποίηση συμφωνίας, το συντομότερο δυνατόν, για τον οδικό χάρτη της μεταμνημονιακής εποχής στην Ελλάδα.

Μετά το τελεσίγραφο των αγορών, που κλόνισαν τα ελληνικά ομόλογα, κλείνοντας μέσα σε 24ωρα την πόρτα του δανεισμού για τη χώρα, με ομοβροντία δηλώσεων εταίροι και Ελλάδα έσπευσαν να ξεκαθαρίσουν την κατάσταση: Η Ελλάδα θα έχει ισχυρό δίχτυ ασφαλείας, την επόμενη μέρα, που θα λειτουργήσει ως ασφάλιστρο κινδύνου, με ευρωπαϊκή σφραγίδα, ώστε να διευκολυνθεί ο δανεισμός της χώρας, με ανεκτό κόστος από τις αγορές.

«Αποτελεί στοιχείο των διαπραγματεύσεων μια πιθανή προληπτική γραμμή στήριξης, που θα προστάτευε τη χώρα από πιθανές αναταράξεις στις αγορές», ξεκαθάρισε χθες ο Αντ. Σαμαράς. «Έχει εξηγηθεί από την πλευρά της Ελλάδας ότι δεν χρειαζόμαστε νέο μνημόνιο», πρόσθεσε, τονίζοντας όμως πως προχωρεί μια σοβαρή συζήτηση με τους εταίρους και τους δανειστές μας για την πρώτη μεταβατική φάση και τη ρύθμιση όλων των λεπτομερειών της επόμενης μέρας.

Είχε προηγηθεί ισχυρή παρέμβαση και από το Βερολίνο με την εκπρόσωπο του Β. Σόιμπλε να κάνει λόγο για τελική διευθέτηση του χρέους πριν από τη λήξη του προγράμματος και μέσα στον Δεκέμβριο. Στηρίζουμε την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές, δήλωσε, θέτοντας όμως ως απαραίτητη προϋπόθεση την πλήρη εκτέλεση του δημοσιονομικού προγράμματος προσαρμογής και των μεταρρυθμίσεων, που θα συμβάλει στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών προς την ελληνική οικονομία.

Αγώνας δρόμου 50 ημερών
Το μείζον ζήτημα, πλέον, είναι οι εξελίξεις να δρομολογηθούν το συντομότερο δυνατόν, με κομβικό σημείο το Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου και μεγάλο «αγκάθι» τη λύση στον γρίφο των εγγυήσεων και των όρων εποπτείας που θα συνοδεύουν τον νέο μηχανισμό προληπτικής στήριξης που θα ενεργοποιηθεί για τη χώρα.

Κεντρικό ζητούμενο για την Αθήνα παραμένει, παράλληλα, η νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, όσο συντομότερα γίνεται. Κάτι, βέβαια, που για την Ευρώπη, αποτελεί κεντρικό πόλο στην άσκηση πιέσεων προς την Ελλάδα, με τους εταίρους να θέτουν ως μεγάλο προαπαιτούμενο για την οριστικοποίηση της όποιας συμφωνίας την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα. Η οποία περιλαμβάνει όπως έσπευσε να υπενθυμίσει στην Αθήνα, η Κομισιόν «φιλόδοξο πακέτο μεταρρυθμίσεων».

Καθαρή θέση από τον Αντ. Σαμαρά
Σε χθεσινή ανακοίνωσή του από το Μιλάνο, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής Ασίας - Ευρώπης, ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε την ελληνική θέση.

Κανείς δεν αμφισβητεί την επιτυχία της Ελλάδας είπε, προσθέτοντας πως η συζήτηση που γίνεται τώρα, είναι για το πώς θα προχωρήσουμε με τον πιο ασφαλή τρόπο. «Αυτή η συζήτηση γίνεται με τρόπο συστηματικό με όλους. Έχει εξηγηθεί από την ελληνική πλευρά ότι δεν χρειαζόμαστε νέο Μνημόνιο. Όπως αποτελεί και στοιχείο των διαπραγματεύσεων, μια πιθανή προληπτική γραμμή στήριξης, που θα προστάτευε τη χώρα από πιθανές αναταράξεις στις αγορές και μάλιστα σε μια στιγμή που η παγκόσμια οικονομία δείχνει σημάδια κάμψης», δήλωσε.

Διαβεβαίωσε δε πως η Ελλάδα θα συνεχίσει στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής εξυγίανσης. «Υπάρχει συμφωνία για την επόμενη μέρα και προχωρεί μια σοβαρή συζήτηση με τους εταίρους και τους δανειστές μας για την πρώτη μεταβατική φάση. Με σοβαρότητα, διάλογο και στενή συνεργασία προχωράμε να ρυθμίσουμε όλες τις λεπτομέρειες της επόμενης μέρας», υπογράμμισε.

Μόνη ανησυχία το πολιτικό ρίσκο
Το μόνο που προκαλεί ανησυχία είναι, είπε ο κ. Σαμαράς, το πολιτικό ρίσκο, δηλαδή ότι τα ελλείμματα θα επανέλθουν και οι μεταρρυθμίσεις κινδυνεύουν με ανατροπή, εκτίμησε, αποδίδοντας ευθύνες στον ΣΥΡΙΖΑ τον οποίο κατηγόρησε για στοιχειώδη έλλειψη σοβαρότητας. «Όλες οι υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις πρέπει να βοηθήσουν για τη μετάβαση στη μετά το Μνημόνιο εποχή. Δεν πρέπει το πολιτικό ρίσκο που ορισμένοι προκαλούν να θέσει σε κίνδυνο την πορεία της χώρας», προειδοποίησε ο πρωθυπουργός, εκτιμώντας πως «η έξοδός μας από την κρίση, θα είναι πολύ πιο γρήγορη και ασφαλής για τον ελληνικό λαό, αν είμαστε ενωμένοι, ιδιαίτερα τους επόμενους μήνες».

Πολιτικός γρίφος οι όροι του νέου μηχανισμού
Τα επιτελεία Αθηνών, Βρυξελλών και Φραγκφούρτης βρίσκονται σε ανοικτή γραμμή, αντιμέτωπα με το γρίφο των εγγυήσεων και των όρων εποπτείας που θα συνοδεύουν το νέο προληπτικό πρόγραμμα προς τη χώρα. Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν, με δεδομένους τους πολιτικούς περιορισμούς που διέπουν την ελληνική θέση αλλά και το «τελεσίγραφο» από τις αγορές.

Νέο δεδομένο που καθιστά απαραίτητη την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης για την εκταμίευση 7 δισ. ευρώ φέτος από Ευρωζώνη και ΔΝΤ, με τη χώρα σε πιο δυσμενή διαπραγματευτική θέση εξαιτίας της αντίδρασης των αγορών.

Το «κλειδί» του ΤΧΣ
Αυτό που ξεκαθαρίζει είναι πως η Ελλάδα θα χρειαστεί ένα προληπτικό πρόγραμμα στήριξης, είτε μέσω των μοντέλων που είναι ήδη διαθέσιμα, δηλαδή τις προληπτικές γραμμές του ESM, ή με τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου, πιο κοντά στις πολιτικές επιταγές της ελληνικής κυβέρνησης.

«Κλειδί» παραμένουν τα κεφάλαια του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, περίπου 11,5 δισ. ευρώ. Με βάση τον κανονισμό όσα κεφάλαια περισσέψουν από το κονδύλι αυτό, εφόσον δεν προκύψουν πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες για τις τράπεζες που δεν μπορούν να καλυφθούν με ίδια μέσα από τις αγορές, θα μπορούσαν να διοχετευθούν για ισόποση μείωση του χρέους.

Εναλλακτικά και κατόπιν έγκρισης από το Δ.Σ. του ESM αλλά και από ορισμένα ευρωπαϊκά κοινοβούλια τα κονδύλια αυτά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με άλλον τρόπο, ίσως και να αποτελέσουν το, προς αναζήτηση, «μαξιλάρι» έναντι των αγορών. Κάτι που σύμφωνα με ορισμένες ελληνικές πηγές ενδεχομένως ανοίγει τον δρόμο για πιο χαλαρούς όρους, σε σχέση με τη χρήση μιας καθαρής γραμμής πίστωσης από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς. Ωστόσο προϋποθέτει τη δυνατότητα άντλησης σημαντικών κεφαλαίων, της τάξης τουλάχιστον των 10 δισ. ευρώ, από τις αγορές τον επόμενο χρόνο.

Το μεγάλο «αγκάθι» της αξιολόγησης

«Προαπαιτούμενο» για τη λήψη αποφάσεων για το μέλλον, η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα

Παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις για το μοντέλο του νέου προληπτικού μηχανισμού, που πρέπει να λειτουργήσει από την 1η Ιανουαρίου 2015, αφού φέτος λήγει το ευρωπαϊκό σκέλος του προγράμματος, «τρέχουν» και οι διαβουλεύσεις για την επικείμενη αξιολόγηση από την τρόικα. Οι ελεγκτές αναμένεται να επιστρέψουν, εκτός απροόπτου, στις αρχές Νοεμβρίου και πρέπει στις συζητήσεις αυτές να υπάρξει συμβιβασμός και κατάληξη σε μια σειρά από πολύ δύσκολα θέματα.

Στενή συνεργασία
Θα συνεργαστούμε στενά με τις ελληνικές αρχές για την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης, που περιλαμβάνει ένα φιλόδοξο πακέτο μεταρρυθμίσεων, διαμηνύει η Ευρώπη, θέτοντας ως ανελαστικό προαπαιτούμενο την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, για την όποια συζήτηση επί χρέους και μελλοντικού πλαισίου στήριξης.

Στην κορυφή της ατζέντας βρίσκονται ακανθώδη κεφάλαια, όπως το ασφαλιστικό, οι εργασιακές σχέσεις, τα «κόκκινα» δάνεια, οι φοροελαφρύνσεις, η νέα βελτιωμένη ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία και τα Ταμεία.

Θέματα που μέχρι πριν από λίγες μέρες ήταν σαφώς ευκολότερο για την κυβέρνηση να τα διαπραγματεύεται, θέτοντας «κόκκινες» γραμμές. Τώρα, με τις αγορές να ζητούν ισχυρές εγγυήσεις ότι δεν θα παρεκκλίνουμε από τους στόχους και τις μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις, και διατηρώντας πρακτικά κλειστή την πόρτα του δανεισμού, η διαπραγμάτευση που έρχεται θα αποδειχθεί, επιεικώς, μια δύσκολη άσκηση.

Επιφυλάξεις
Κριτική από τη Moody's

Tο μήνυμα ήταν σαφές και από τους οίκους αξιολόγησης, στους οποίους προσβλέπει η Eλλάδα για αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου μεσοπρόθεσμα, βασική προϋπόθεση για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές.

«Mια γρηγορότερη έξοδος από το πρόγραμμα θα δημιουργούσε χρηματοδοτικά ρίσκα για την Eλλάδα, δεδομένων των υψηλών χρηματοδοτικών της αναγκών για το 2015», εκτιμά η Moody's, υπολογίζοντας τις ανάγκες αυτές στα 20 δισ. ευρώ, εφόσον η Eλλάδα δεν λάβει οικονομική βοήθεια από τους επίσημους πιστωτές της. Προειδοποιεί δε για επιβράδυνση του ρυθμού των μεταρρυθμίσεων, εάν δεν υπάρχει σύνδεσή τους με τους αυστηρούς όρους που υπάρχουν στο πρόγραμμα.

Όσον αφορά στο πολιτικό ρίσκο, εκτιμούν πως η πρόσφατη ψήφος εμπιστοσύνης δεν αποκλείει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών στις αρχές του 2015, εάν η κυβέρνηση συνεργασίας δεν μπορέσει να εξασφαλίσει την απαραίτητη πλειοψηφία για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Yποστηρίζει δε πως ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές θα επηρεάσουν ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη των επενδυτών.

Σε ό,τι αφορά τα 20 δισ. ευρώ των χρηματοδοτικών αναγκών, εκτιμά πως μπορεί να αντληθούν είτε από τις αγορές, ή με άλλους τρόπους, αναφέροντας μεταξύ άλλων και τη χρήση του αποθεματικού του Tαμείου Xρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.  HMERHSIA