MONIMEΣ ΣTHΛEΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 14-08-12

Η σιγουριά του πέτρινου νομίσματος Tου Σεραφειμ Κωνσταντινιδη / serkon@otenet.gr Οι απόψεις για την ελληνική οικονομία δεν συμπίπτουν. Αλλοι θεωρούν ότι χρειάζεται κεφάλαια, άλλοι λένε να δοθεί προτεραιότητα στις μεταρρυθμίσεις και άλλοι επιμένουν να καλυφθούν πρώτα οι δημοσιονομικές ανάγκες. Αυτό όμως που χρειάζεται επειγόντως η οικονομία είναι να καλυφθεί το έλλειμμα εμπιστοσύνης. Να αποκτήσει αξιοπιστία όσον αφορά τις προοπτικές της, να είναι «επενδύσιμη» επειδή προσφέρει ευκαιρίες. Να καλυφθεί το έλλειμμα ευκαιριών. Και για να υπάρχει εμπιστοσύνη, απαιτείται βεβαιότητα, σιγουριά, χαρακτηριστικά που βρίσκονται στη βάση κάθε συστήματος, ακόμα και των πρωτόγονων κοινωνιών. Τα νησιά Γιαπ, που βρίσκονται στην Ομοσπονδία των Μικρονησίων, έγιναν διάσημα για το ασυνήθιστο είδος νομίσματος που είχαν. Πέτρινοι τροχοί με τρύπα στη μέση ώστε να διευκολύνεται η μεταφορά τους, καθώς είχαν διάμετρο έως και τα τέσσερα μέτρα. Υπήρχαν βέβαια και μικρότερα πέτρινα νομίσματα, αλλά προφανώς ούτε αυτά διευκόλυναν τις συναλλαγές, καθώς ήταν δύσκολη η μεταφορά τους. Γι’ αυτό οι κάτοικοι του μικρού νησιωτικού συμπλέγματος που δεν έχει μεταλλεύματα τοποθετούσαν τις πέτρες μπροστά από τα σπίτια τους και χάραζαν πάνω τους το όνομα του ιδιοκτήτη ώστε να τον γνωρίζουν όλοι. Και όταν μεταβιβάζονταν σε νέο ιδιοκτήτη έγραφαν στη βάση του δίσκου το νέο όνομα και συχνά η πέτρα παρέμενε στην αυλή του παλιού ιδιοκτήτη. Πρακτικά δεν είχε σημασία πού βρισκόταν η πέτρα, αλλά όσο μεγαλύτερος ήταν ο τροχός και καλύτερης ποιότητας η πέτρα, τόσο υψηλότερη η αξία που είχε. Ο Μίλτον Φρίντμαν, που έχει γράψει μια ενδιαφέρουσα μελέτη για το θέμα (The island of stone money), θεωρεί ότι το νομισματικό σύστημα των απομονωμένων νησιών, που ήταν γερμανική αποικία έως το 1919, δεν είναι παράλογη. Στηρίζεται στην εμπιστοσύνη και την απόλυτη πίστη ότι οι στρογγυλές πέτρες με την τρύπα έχουν αξία. Αναφέρεται, μάλιστα, η περίπτωση εύπορης οικογένειας του νησιού που εθεωρείτο πλούσια επειδή πρόγονος της οικογένειας, καθώς μετέφερε μια μεγάλη πέτρα (νόμισμα) από γειτονικό νησί, βρέθηκε σε θύελλα, ανατράπηκε η βάρκα και η πέτρα έπεσε στη θάλασσα. Πολλοί είχαν δει τη μεγάλη πέτρα, βεβαίωναν την αξία της και έτσι όλοι θεωρούσαν την οικογένεια πλούσια επειδή διέθετε πέτρα μεγάλης αξίας. Κι ας βρισκόταν στον βυθό της θάλασσας απ’ όπου δεν υπήρχε η δυνατότητα να ανασυρθεί, με τα μέσα της εποχής. Η εμπιστοσύνη, η βεβαιότητα ότι η αξία υπάρχει και είναι αναλλοίωτη, ήταν η βάση του πρωτόγονου νομισματικού συστήματος. Ισως είναι τα στοιχεία που απουσιάζουν από τη σημερινή πραγματικότητα στην οποία δεν αναγνωρίζεται καμία αξία... Η αξία των ακινήτων κινείται σε έντονη πτωτική τροχιά, η αξία των επιχειρήσεων όπως καταγράφεται στο Χρηματιστήριο είναι σε ιστορικά χαμηλά, η αξιοπιστία της οικονομίας διεθνώς, αρνητική. Το έλλειμμα εμπιστοσύνης πρέπει να καλυφθεί ώστε η οικονομία να προσφέρει ευκαιρίες που έχουν αξία.