Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 5 Ιουνίου 2013

«Τα δέντρα της Ταξίμ τράφηκαν από τους νεκρούς μας»

Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑ

«Ολα τα δέντρα της Ταξίμ έχουν τραφεί από τους νεκρούς μας. Ομως ακόμη κι αυτά θα θαφτούν κάτω από ένα τερατώδες mall ή θα ξεριζωθούν μαζί με τις ρίζες της αρμενικής ιστορίας».

Ταξίμ στο παρελθόν. Ως το 1930 βρισκόταν εκεί το αρμενικό νεκροταφείο Πανγκαλτί. Πάνω στην Ταξίμ βράζει το αίμα του τουρκικού λαού, κάτω ουρλιάζει η ιστορία των ΑρμενίωνΠάνω στην Ταξίμ βράζει το αίμα του τουρκικού λαού. Από κάτω ουρλιάζει η ιστορία των Αρμενίων. Ιστορία η οποία παραλίγο να ξεριζωθεί στο βωμό της ανάπτυξης. Κάθε άλλο παρά τυχαίο το γεγονός ότι ανάμεσα στους πρώτους 50 διαδηλωτές που κατέφθασαν στην πλατεία Ταξίμ, στις 28 Μαΐου, ήταν διανοούμενοι της Πόλης, οι περισσότεροι ενεργοί στα θέματα της αρμενικής γενοκτονίας. Ανάμεσά τους ο γνωστός και στην Ελλάδα, κοινωνιολόγος και ιστορικός Τανέρ Ακτσάμ, ο καθηγητής Κοινωνικής Ιστορίας Τζεγκίζ Ακτάρ και άλλοι υποστηρικτές των ελευθεριών μειονοτήτων. Φωτογραφήθηκαν και ανέβασαν τη φωτογραφία τους στο facebook: Occupy Gezi. Μπιριντζί γκιουν. Ελληνιστί, 1η μέρα διαδήλωσης.

Αναδρομή στο παρελθόν: ώς το 1930 η περιοχή της Ταξίμ ήταν νεκροταφείο - το μεγαλύτερο μη μουσουλμανικό. «Ηταν το αρμενικό νεκροταφείο Πανγκαλτί. Ηταν ιδιοκτησία του αρμενικού νοσοκομείου/εκκλησίας Σουρπ Αγκόπ (Αγιος Ιάκωβος)» λέει η Κουίν Μινασιάν, εκπαιδευτικός, Ελληνίδα αρμενικής καταγωγής, κρατώντας στα χέρια της τη φωτογραφία του μνημείου της 11ης Απρίλη. «Αυτό ήταν το αρμενικό μνημείο για τη γενοκτονία στο Ταξίμ», συνεχίζει η ίδια. «Θάφτηκε για πάντα κάτω από το ξενοδοχείο "Ντιβάν". Αρμενικές ταφόπετρες έβγαιναν στην επιφάνεια τις μέρες που γίνονταν τα έργα στο πάρκο Γκεζί».

Ολόκληρη η περιοχή, εκεί που βρίσκεται σήμερα το «Χίλτον», το «Ντιβάν» και τα κτήρια των κρατικών καναλιών (Radio Istanbul Harbiye Military camp) ήταν μέχρι το 1930 το νεκροταφείο των Αρμενίων. Χτίστηκε το 1560 με πανάκριβες πλάκες «ντουφ» οι οποίες με την κατάσχεσή του, πουλήθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του πάρκου Γκεζί και της πλατείας Εμινονού.

Μέσα στο λευκό πλαίσιο η ιδιοκτησία του αρμενικού νοσοκομείου Σουρπ Αγκόπ, στο οποίο ανήκε και το νεκροταφείο Πανγκαλτί, πριν κατασχεθείΕπιστροφή στο παρόν. Στην πρώτη διαδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στην Ταξίμ στις 28 Μαΐου, συμμετείχαν περίπου 300 πολίτες (οι οποίοι σε λίγες ώρες έγιναν περισσότεροι από 1.000). Ανάμεσα τους ο Σίρι Σουρέ Οντέρ, Τούρκος βουλευτής, ενεργός σε θέματα δικαιωμάτων των μειονοτήτων, ο οποίος συμμετείχε και φέτος σε πολλές εκδηλώσεις για τη γενοκτονία του 1915. «Ηταν κατά κάποιο τρόπο, ο επικεφαλής της πρώτης διαδήλωσης. Ξεκίνησε να μιλάει στους αστυνομικούς ώσπου κάθισε μέσα στη δαγκάνα της μπουλντόζας. Τον ψέκασαν από πολύ κοντινή απόσταση στα μάτια. Διακομίστηκε στο νοσοκομείο και έχει ακόμα προβλήματα. Το ίδιο βράδυ στήθηκαν σκηνές στην πλατεία», λέει η κ. Μινασιάν. Η ίδια την Πρωτομαγιά είχε δει τη σπίθα της εξέγερσης, ενώ βρισκόταν στην πλατεία Ταξίμ. Το σίγουρο είναι ότι τα δέντρα του Γκεζί δεν μπορούν να κρύψουν το δάσος: η ιστορία του τόπου κραυγάζει μέσα από τα χαλάσματα όχι μόνο την επιστροφή της κλεμμένης περιουσίας -που ακολούθησε τη γενοκτονία- από τις τουρκικές μειονότητες, αλλά και τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.

* Εκδήλωση-συζήτηση με θέμα: «Ελλάδα και νεοθωμανισμός, ιστορικό βάθος, σύγχρονες προκλήσεις και προοπτικές» οργανώνει η Κίνηση Πολιτών Αρδην σήμερα στις 19.30. Θα μιλήσουν οι Φραγκούλης Φράγκος, επίτιμος Α/ΓΕΣ, Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας, Σταύρος Λυγερός, δημοσιογράφος. Συντονιστής: Κων/νος Ντίνος, μέλος της Κίνησης Πολιτών Αρδην. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο χώρο πολιτικής και πολιτισμού του Αρδην, Ξενοφώντος 4, 6ος όροφος, Σύνταγμα.