Ο Γκένσερ και η πτώση του Τείχους

25 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την πτώση του Τείχους. Κανείς δεν μπόρεσε να μαντέψει τι θα συνέβαινε. Ίσως μόνο ο Χανς Ντίντριχ Γκένσερ, ο οποίος είπε την πιο διάσημη... μισή φράση στην ιστορία.

Καλοκαίρι 1989. Οι Ανατολικογερμανοί γυρίζουν την πλάτη στο κράτος τους και αναζητούν προστασία στις γερμανικές πρεσβείες στην Ουγγαρία, την Πολωνία και την Τσεχία αλλά και στην Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Δυτικής Γερμανίας στο Ανατολικό Βερολίνο. Στην αρχή είναι μερικές δεκάδες, αργότερα εκατοντάδες και στη συνέχεια χιλιάδες που προσπαθούν να πετύχουν την έλευσή τους στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Στην Ουγγαρία κυβερνούν μεταρρυθμιστές σοσιαλιστές, η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής χρεοκοπία. Αδιαφορόντας για τις διαμαρτυρίες της Ανατολικής Γερμανίας η Βουδαπέστη αποφασίζει να ανοίξει τα σύνορά της προς την Αυστρία.

Στις 11 Σεπτεμβρίου χιλιάδες Ανατολικογερμανοί περνούν το άλλοτε σιδηρούν παραπέτασμα. Ο Έρικ Χόνεκερ και η κυβέρνησή του στην Ανατολική Γερμανία είναι εξοργισμένοι. Θεωρούν πως οι κινητοποιήσεις των πολιτών είνια παράνομες. Κανείς δεν φανταζόταν τι έμμελε να γίνει. Τα θεμέλια του Ανατολικού Μπλοκ έτριζαν.

Ο Γκένσερ στην Πράγα

Η πίεση των πολιτών διαρκώς αυξάνεται. Ο Χανς Ντίντριχ Γκένσερ είχε την ευκαιρία να συζητήσει στη σύνοδο των ΗΕ στις 27 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη την κατάσταση με τους ομολόγους του της Σοβιετικής Ένωσης, της Ανατολικής Γερμανίας και της Τσεχοσλοβακίας. Εκείνο το βράδυ ο Χανς Ντίντριχ Γκένσερ θα δειπνήσει με τον ομόλογό του από το ανατολικό Βερολίνο Όσκαρ Φίσερ. Κάνει δυο προτάσεις. Η πρώτη είναι υπάλληλοι της Ανατολικής Γερμανίας να δώσουν ταξιδιώτικές άδειες και να σφραγίσουν τα διαβατήρια όσων βρίσκονται κλεισμένοι στις πρεσβείες και η δεύτερη είναι οι πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας ταξιδεύουν με τρένο μέσω ανατολικών εδαφών προς τη Δύση. Ο Φίσερ θέλει πρώτα να ενημερώσει τον Χόνεκερ. Πολύ αργά απαντά ο Γκένσερ.

H αρχή του τέλους

Οι συνθήκες υγιεινής στις πρεσβείες εντωμεταξύ όλο και χειροτερεύουν. Στις 28 Σεπτεμβρίου ο Γκένσερ έχει και πάλι τηλεφωνική επικοινωνία με τον Φίσερ ενω ζητάει να δει στη Νέα Υόρκη τον Έντουαρτ Σεβαρντάντσε. Του παραθέτει τις άθλιες συνθήκες και ο Σεβαρντάντσε ρωτάει εάν βρίσκονται και παιδιά ανάμεσά τους. Ο Γκένσερ του απαντάει πως ναι και παίρνει την απάντηση «θα σας βοηθήσω».

Η γερμανική πρεσβεία στην Πράγα το 1989

Στις 29 Σεπτεμβρίου παίρνει μήνυμα από τον Φίσερ ότι έχει σημαντικές πληροφορίες και στις 30 Σεπτεμβρίου μαθαίνει ότι η Ανατολική Γερμανία αποδέχθηκε τη δεύτερη λύση. Οι πολίτες θα μεταφερθούν με τρένα στη Δύση. Ο Γκένσερ λαμβάνει άδεια να συνοδεύει τον κόσμο ωστόσο λίγο αργότερα οι Ανατολικογερμανοί του την αφαιρούν. Η πίεση αυξάνεται.

Ο Γκένσερ θα πάει στην Πράγα και στις 18:58 θα εκφωνήσει την πιο διάσημη φράση στην ιστορία που έμεινε μισή «Αγαπητοί συμπολίτες ήρθαμε εδώ για να σας ανακοινώσουμε ότι σήμερα η αναχώρησή σας...». Η υπόλοιπη φράση χάθηκε μέσα στις επευφημίες. Δυο ώρες αργότερα θα φύγει το πρώτο τρένο από την Πράγα με κατεύθυνση τη Δρέσδη.

Στις 6 η ώρα το πρωί θα φθάσουν οι πρώτοι 1.200 Ανατολικογερμανοί στα σύνορα. Μόλις έξι εβδομάδες αργότερα πέφτει το Τείχος του Βερολίνου.

Volker Wagener / Μαρία Ρηγούτσου   dw de