Η αντιφατική τουρκική πολιτική έναντι του IS

Η τουρκική στάση έναντι του Ισλαμικού Κράτους έχει προκαλέσει τελευταία πολλά ερωτήματα. Μετά την αρχική της άρνηση, η Άγκυρα είναι πλέον διατεθειμένη να συμμετάσχει στη μάχη κατά του IS. Τι άλλαξε;

Προ δύο εβδομάδων ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαβεβαίωνε ότι η στάση της χώρας του εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους έχει αλλάξει μετά την απελευθέρωση των τούρκων ομήρων. Ήταν όντως αυτός ο λόγος της επιφυλακτικής στάσης που τηρούσε μέχρι πρότινος η Άγκυρα; Όπως είπε σε συνέντευξή του προς τη Γερμανική Ραδιοφωνία ο Μίχαελ Λούντερς, γερμανός ειδικός σε θέματα που αφορούν την Μέση Ανατολή:

Οι δυο στόχοι της Άγκυρας

«(...) Επί της ουσίας το Ισλαμικό Κράτος εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας καταστρέφοντας τις κουρδικές αυτονομιστικές προσπάθειες στη βόρεια Συρία»

«Όχι, επρόκειτο για ένα πρόσχημα. Ο πραγματικός λόγος είναι διαφορετικός. Η Άγκυρα ακολουθεί μια επιεικώς αντιφατική στρατηγική καθώς έχει δυο στόχους έναντι της Συρίας. Αφενός ονειρεύεται ακόμη την ανατροπή του δικτάτορα Μπασάρ Αλ Άσαντ. Σε αυτά τα συμφραζόμενα προσπαθεί να σταθμεύσει τα στρατεύματά της στη βόρεια Συρία με την επίσημη δικαιολογία ότι θέλει να προστατεύσει τους Κούρδους στο βόρειο Ιράκ, οι οποίοι δίνουν μάχη επιβίωσης στη συνοριακή πόλη Κομπάνι. Πρόκειται ωστόσο για μια δηλητηριώδη προσφορά καθώς επί της ουσίας το Ισλαμικό Κράτος εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας καταστρέφοντας τις κουρδικές αυτονομιστικές προσπάθειες στη βόρεια Συρία. Με τον τρόπο αυτό αποδυναμώνεται παράλληλα το PKK που θεωρείται στην Τουρκία τρομοκρατική οργάνωση».

Η Τουρκία, σύμφωνα με τον ειδικό, έχει τη στρατηγική επιλογή μεταξύ της μάχης κατά του IS ή κατά των κουρδικών επιδιώξεων για αυτονομία και προφανώς έχει αποφανθεί υπέρ του τελευταίου.

«Δεν αποκλείεται η Τουρκία να αποφασίσει την αποστολή στρατιωτών στο Κομπάνι. Όχι όμως για να συνδράμει πολιτικά τους Κούρδους, αλλά για να εγκατασταθεί ως δύναμη κατοχής, για να καταλάβει μέρος των εδαφών της Συρίας από όπου θα μπορέσει να εντείνει τη μάχη κατά του Άσαντ. Γνωρίζοντας ότι η σύγκρουση αυτή μπορεί να κλιμακωθεί πολύ γρήγορα. (…) Θέλουν πάση θυσία την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Και άλλοι το θέλουν, εντούτοις οι Αμερικανοί είναι τουλάχιστον στην παρούσα φάση πιο ρεαλιστές. Λένε, πρώτα θα κινηθούμε εναντίον του IS και σε ένα δεύτερο βήμα κατά του Άσαντ. Τα δυο δεν μπορούν να συνδυαστούν καθώς, εκτός των άλλων, Ρωσία και Ιράν συνεχίζουν να στηρίζουν τη Συρία».

Κίνδυνοι για την Τουρκία

Ο Μίχαελ Λούντερς, γερμανός ειδικός σε θέματα που αφορούν την Μέση Ανατολή

Όπως εκτιμά ο Μίχαελ Λούντερς η Τουρκία έκανε το ίδιο λάθος που έκαναν και άλλοι πρωταγωνιστές της περιοχής, νομίζοντας ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν τους ακραίους ισλαμιστές για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους:

«Όταν γίνει η αρχή, είναι πλέον δύσκολο να το ελέγξεις. Το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να δρα σχεδόν ανενόχλητα στην Τουρκία. Υπάρχει μια ‘συμφωνία κυρίων’, η τουρκική κυβέρνηση, οι αρχές, οι μυστικές υπηρεσίες δεν εμποδίζουν το IS, για παράδειγμα, στην προσέλκυση μαχητών. Μεγάλη αίσθηση είχε προκαλέσει προ διμήνου ένα βίντεο από τη γιορτή του ραμαζανιού στην Κων/πολη, η οποία διοργανώθηκε από το Ισλαμικό Κράτος. Στο μεταξύ περισσότεροι από χίλιοι Τούρκοι φαίνεται να έχουν προσχωρήσει στην οργάνωση. Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη πολιτική, και για την Τουρκία. Φυσικά ισχύει και το εξής: εάν η Τουρκία στρεφόταν ανοιχτά εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, αυτό θα κήρυσσε εμμέσως τον πόλεμο στην Τουρκία. Τρεις, τέσσερεις επιθέσεις στην Αντάλια θα έφταναν για να αποτελειώσουν την τουριστική βιομηχανία».

Κώστας Συμεωνίδης (DLF)   dw de