Ο Αρης, ο Μάριο και η θέση μας στον κόσμο Tου Νίκου Κωνσταντάρα Αύριο το πρωί, στις 8.31 δική μας ώρα, θα προσεδαφιστεί στον Αρη ένα αυτοκινούμενο εργαστήριο ονόματι Curiosity (Περιέργεια), σε μια αποστολή που θεωρείται καθοριστική για το μέλλον της εξερεύνησης της διαστημικής μας γειτονιάς. Οπου και αν είμαστε εκείνη την ώρα, θα μπορούμε να κοιτάξουμε νοτιοανατολικά στον ουρανό και να φανταστούμε το ρομπότ –μια πλατφόρμα σε μέγεθος μικρού φορτηγού με οκτώ τροχούς– να σηκώνει ένα σύννεφο καφετιάς σκόνης τη στιγμή που ακουμπάει στο έδαφος. Το Curiosity θα έχει διασχίσει περίπου 300 εκατ. χιλιόμετρα, σε ένα ταξίδι που ξεκίνησε στις 26 Νοεμβρίου 2011. Γιατί έχει τόση σημασία αυτή η αποστολή; Επειδή η NASA, η αμερικανική διαστημική υπηρεσία, έχει υποστεί σοβαρές περικοπές και αν χάσει τα 2,5 δισ. δολάρια (και την εργασία μιας δεκαετίας) που επένδυσε στο Curiosity, θα αργήσει πολύ να συνέλθει και να συνεχίσει τέτοιες έρευνες. Περίπου οι μισές αποστολές στον Αρη απέτυχαν, είτε στην εκτόξευση, είτε στην προσεδάφιση, είτε επειδή χάθηκαν στο Διάστημα. Αλλος λόγος για να ευχόμαστε να πετύχει είναι ότι η μελέτη του Αρη μπορεί να αποκαλύψει τι συνέβη εκεί πριν από 3,5 δισ. χρόνια, όταν γεωλογικές αλλαγές οδήγησαν στην απώλεια της ατμόσφαιρας του πλανήτη και χάθηκαν οι ωκεανοί που κάλυπταν μέρος της επιφάνειάς του. Πάνω απ’ όλα, όμως, η περιπέτειά μας στο Διάστημα εξυπηρετεί την ανάγκη μας να ξεφύγουμε από την τροχιά της καθημερινότητας, να εξερευνήσουμε το σύμπαν, να μάθουμε για το παρελθόν και το μέλλον μας, να καταλάβουμε το παρόν και να το αλλάξουμε. Οι υψηλοί στόχοι οδηγούν στην υπέρβαση, η γνώση δημιουργεί νέες αντιλήψεις: το άλμα στο κενό του Διαστήματος ανοίγει νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και έτσι μας βοηθάει να πατάμε πιο γερά στη Γη. Πριν από λίγες εβδομάδες, παρόμοιο άλμα («προς τα μέσα» αυτήν τη φορά, σε πεδία μικρά και αόρατα) οδήγησε στην επιβεβαίωση της ύπαρξης του μποζονίου του Χιγκς και μας έδειξε το σημείο όπου η ενέργεια γίνεται μάζα. Πού βρισκόμαστε εμείς, λοιπόν; Ως άνθρωποι, είμαστε μια ελάχιστη στιγμή στο Διάστημα, κάπου ανάμεσα στη σκοτεινή ύλη του αόρατου κόσμου και στο απόλυτο φως του Ηλίου· στον Χρόνο, μοιραζόμαστε μια στιγμή στο άπειρον – σαν μύγες, σαν θεοί, αδιάφοροι για τις τύχες πλανητών. Είμαστε, όμως, ο καθένας, και αυτοί που είμαστε: άτομα στο πλέγμα των «δικών μας» – των συγγενών, φίλων, γειτόνων, συμπολιτών, συμπατριωτών, Ευρωπαίων κ.ο.κ. Και, τα τελευταία χρόνια, εμείς οι Ελληνες είμαστε και πολύ ανήσυχοι και ζαλισμένοι, έχοντας υποστεί απανωτά πλήγματα. Για τρία χρόνια δεν έχουμε ακούσει ούτε μία καλή είδηση. Πηγαίνουμε από τη μία απώλεια στην άλλη, οι σχέσεις μας με άλλους αλλαγμένες, η ίδια η ταυτότητά μας ταραγμένη, σε αναζήτηση νέων ισορροπιών. Περιμένουμε να δούμε τι θα απαιτήσουν οι δανειστές μας, ποια νέα προσβολή θα εκτοξεύσει άλλος ένας εκ των εταίρων μας. Η ελπίδα μας εστιάζεται σε ποια μέτρα θα πάρουν οι υπεύθυνοι της Ευρώπης, ώστε, σώζοντας την Ευρωζώνη, να σώσουν και εμάς. Βλέπουμε, όμως, πολύτιμο χρόνο να χάνεται και τα χρέη, οι δυσκολίες, να συσσωρεύονται, έτσι που να φαίνεται αδύνατο να ξεφύγουμε και να βρούμε την πορεία μας, να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής στο μέλλον. Οσα και αν είναι τα διαρθρωτικά προβλήματα, όσες και αν είναι οι συστημικές αδυναμίες της Ελλάδας, τα χρόνια που πέρασαν απέδειξαν ότι η μεγαλύτερη αδυναμία μας είναι η έλλειψη ιδεών και ψυχικού σθένους των πολιτικών και των διανοουμένων μας. Δεν είχαμε τη φαντασία να δούμε τον κίνδυνο πριν από το δυστύχημα· ύστερα, αφού το καράβι προσέκρουσε στα βράχια, δεν μπορέσαμε να συστρατευθούμε, να αναζητήσουμε δικές μας λύσεις και πρωτοβουλίες. Ούτε όταν είδαμε ότι οι εταίροι μας και άλλοι ταγοί της Ευρώπης δεν γνώριζαν περισσότερα απ’ εμάς. Τα υπονοούμενα, οι παλινωδίες και οι ανολοκλήρωτες προτάσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, αυτό αποδεικνύουν. Ισως εμείς στις δικές μας στενωπούς δεν θα μπορούσαμε να ανακαλύψουμε αόρατα σωματίδια που λύνουν τα μυστήρια του σύμπαντος, ούτε να οραματιστούμε διαστημικά ταξίδια, αλλά κάτι θα μπορούσαμε να κάνουμε πέρα από το να τσακωνόμαστε μεταξύ μας, να παίζουμε τους ίδιους εξαντλημένους ρόλους, χωρίς να χαράσσουμε τη δική μας πορεία – την ώρα που το πλοίο μας ρυμουλκείται σε άγνωστη κατεύθυνση.                                     KATHIMERINI GR