Εκθεση ιδεών και Αριστερά
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Δεν τρέφω καμιά ιδιαίτερη εκτίμηση για τη διαχρονική συνέπεια των πολιτικών προτιμήσεων του οποιουδήποτε. Επειδή ανήκω σ’ αυτήν τη γενιά για την οποία η αριστερή ένταξη υπήρξε εξίσου υποχρεωτική με το φροντιστήριο για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο, όταν ακούω κάποιον να μου λέει πως, σε αντίθεση με εμένα, αυτός παρέμεινε πιστός στις ιδέες του, αναρωτιέμαι αν θα έλεγε το ίδιο για τον έρωτα ή για τον τρόπο που προσπαθούσε να σκεφτεί όταν έγραφε έκθεση ιδεών. Ενας άνδρας που στα πενήντα του έχει τις ίδιες αντιλήψεις που είχε στα δεκαεφτά του για τις σχέσεις του με τις γυναίκες, για παράδειγμα, είτε έχει ελλειμματική εμπειρία είτε δεν έχει καταλάβει τίποτε. Κοινώς δεν έχει ζήσει τη ζωή του.
Δεν αναφέρθηκα τυχαία στην έκθεση ιδεών. Στην εποχή μου ήταν το μάθημα των μαθημάτων. Εκεί κρινόταν και η επάρκεια των γνώσεων, και η χρήση της γλώσσας και οι δυνατότητες της κρίσης. Ή, τουλάχιστον, έτσι έπρεπε να είναι, αφού όλοι μας ξέραμε πως και σ’ αυτό το μάθημα η επιτυχία και ο καλός βαθμός εξαρτιόταν από την εφαρμογή μιας πολύ συγκεκριμένης τεχνικής και την αναπαραγωγή μιας πολύ συγκεκριμένης επιχειρηματολογίας. Δεν είναι τυχαίο ότι τα εκθεσάδικα όλης της χώρας ανθούν. Και δεν είναι τυχαίο ότι πολλούς εξηπάτησαν οι επιδόσεις τους στον τομέα. Επειδή είχαν καλό βαθμό στην έκθεση πίστεψαν πως μπορούν να γίνουν συγγραφείς, με ολέθρια συνήθως αποτελέσματα.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, όσοι από τη γενιά μου ασχολήθηκαν με την πολιτική δεν είχαν τη δύναμη, ή την ικανότητα, να ασχοληθούν με κάτι δημιουργικό και πιο προσωπικό. Αποφεύγω να χρησιμοποιήσω τη λέξη επάγγελμα. Πολλοί από εμάς ακολούθησαν μια επαγγελματική σταδιοδρομία, διέπρεψαν όμως σε άλλους τομείς, άσχετους με το επάγγελμά τους. Αυτό μπορεί να φαίνεται αδιανόητο για οργανωμένες κοινωνίες, όμως δεν είναι για τη χαοτική ελληνική. Η ενασχόληση με την πολιτική, όμως, πρόσφερε τόσες συγκινήσεις, και τόσες ευκολίες που δεν σου άφηνε περιθώρια για τίποτε άλλο.
Δεν αναφέρθηκα τυχαία στην έκθεση ιδεών. Στην εποχή μου ήταν το μάθημα των μαθημάτων. Εκεί κρινόταν και η επάρκεια των γνώσεων, και η χρήση της γλώσσας και οι δυνατότητες της κρίσης. Ή, τουλάχιστον, έτσι έπρεπε να είναι, αφού όλοι μας ξέραμε πως και σ’ αυτό το μάθημα η επιτυχία και ο καλός βαθμός εξαρτιόταν από την εφαρμογή μιας πολύ συγκεκριμένης τεχνικής και την αναπαραγωγή μιας πολύ συγκεκριμένης επιχειρηματολογίας. Δεν είναι τυχαίο ότι τα εκθεσάδικα όλης της χώρας ανθούν. Και δεν είναι τυχαίο ότι πολλούς εξηπάτησαν οι επιδόσεις τους στον τομέα. Επειδή είχαν καλό βαθμό στην έκθεση πίστεψαν πως μπορούν να γίνουν συγγραφείς, με ολέθρια συνήθως αποτελέσματα.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, όσοι από τη γενιά μου ασχολήθηκαν με την πολιτική δεν είχαν τη δύναμη, ή την ικανότητα, να ασχοληθούν με κάτι δημιουργικό και πιο προσωπικό. Αποφεύγω να χρησιμοποιήσω τη λέξη επάγγελμα. Πολλοί από εμάς ακολούθησαν μια επαγγελματική σταδιοδρομία, διέπρεψαν όμως σε άλλους τομείς, άσχετους με το επάγγελμά τους. Αυτό μπορεί να φαίνεται αδιανόητο για οργανωμένες κοινωνίες, όμως δεν είναι για τη χαοτική ελληνική. Η ενασχόληση με την πολιτική, όμως, πρόσφερε τόσες συγκινήσεις, και τόσες ευκολίες που δεν σου άφηνε περιθώρια για τίποτε άλλο.
Ας ξεκινήσω από τις συγκινήσεις. Ολες μαζί συμπυκνώνονται σε μία, στην αναγνωρισιμότητα. Σ’ αυτήν συνέτειναν και οι κλιματικές συνθήκες, που επέτρεψαν την άνθηση της καφενόβιας δημοκρατίας. Δεν ήταν και λίγο να είσαι τριαντάρης και να εμφανίζεσαι στην αγορά του καφενείου ως υποψήφιος βουλευτής ή κομματικό στέλεχος. Κάποιος Αμερικανός μού είπε τις προάλλες πως αυτό που τον εντυπωσίασε στη Γαλλία είναι η μεγαλοπρέπεια των υπουργικών γραφείων. Παράδοση Βερσαλλιών. Θα έλεγα πως το αντίστοιχο φαινόμενο σ’ εμάς είναι η αυταρέσκεια όσων ασχολούνται με την πολιτική. Η βεβαιότητα πως θα βρεθούν στο κέντρο της προσοχής ό,τι κι αν πουν. Αυτό στην Αριστερά ενισχύεται και από την αντιδημοκρατική παράδοση των κομμουνιστικών κομμάτων. Τα μέλη τους και η ιεραρχία τους κατέχουν την «αλήθεια» και γι’ αυτό βρίσκονται στην πρωτοπορία, ως εκ τούτου στο καφενείο έχουν έναν άσο κρυμμένο στο μανίκι.
Και τώρα στις ευκολίες. Κι εδώ θα τις συμπυκνώσω, χάριν ευκολίας, σε μία. Οταν ξέρεις πως ό,τι λες θα τραβήξει την προσοχή, επειδή το λες στο όνομα ενός κόμματος ή μιας πολιτικής, τότε δεν χρειάζεται να κουραστείς. Αρκεί να επαναλαμβάνεις μια ζωή αυτό που κάποτε είπες και σου έδωσε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του πολιτικού. Είναι και ζήτημα συνέπειας: τον κόσμο τον κατάλαβες από νωρίς, τον κόσμο τον εξήγησες από τα νιάτα σου, οπότε δεν χρειάζεται να κοπιάσεις για να προσπαθήσεις να μορφωθείς σαν τους ανίδεους. Φτάνει να ασχολείσαι «με τα κοινά», κοινώς να μπορείς να επαναλαμβάνεις τα ίδια και τα ίδια στο καφενείο. Κι αν βρεις και καμιά έξυπνη ατάκα, τόσο το καλύτερο και για την ατάκα και για σένα. Δεν φταις εσύ αν ο κόσμος αλλάζει. Ας πρόσεχε ο κόσμος.
Χωρίς βέβαια να παραγνωρίζω τον καιροσκοπισμό, που κι αυτός είχε τα ιδεολογικά του ερείσματα. Αν θεωρείς πως όλος ο καπιταλισμός και η αγορά είναι ένα σύστημα κλεπτοκρατίας, τότε γιατί να μην κλέψεις κι εσύ; Είπαμε, είμαστε αριστεροί. Δεν είμαστε ηλίθιοι, ίνα μη είπω άλλο τι. Κι αν έφαγες και καμιά σφαλιάρα στα νιάτα σου από την αστυνομία, τότε δικαιούσαι να μη φοράς γραβάτα, για να σε ξεχωρίζουν ακόμη πιο εύκολα στο γραβατωμένο πλήθος.
Πολύ απλά τα βλέπω τα πράγματα, θα μου πείτε. Για να τα απλουστεύσω όμως ακόμη περισσότερο, θα υπενθυμίσω και την παράμετρο «έκθεση ιδεών». Πιστεύω ότι αυτή ευθύνεται για τις αγκυλώσεις της παρ’ ημίν Αριστεράς, εξίσου με το παρατεταμένο καλοκαίρι. Οι ιδέες, όσο αφηρημένες κι αν είναι, προκύπτουν από πολύ συγκεκριμένους συλλογισμούς, που είναι κατατεθειμένοι σε πολύ συγκεκριμένα έργα που λέγονται κείμενα. Αν τις απομονώσεις από το περιβάλλον τους, τις απομονώνεις από την πραγματικότητά τους. Και επειδή η υστερομαρξιστική ριζοσπαστική αριστερά που ταλαιπωρεί τη χώρα έχει κάποια σοβαρά προβλήματα στη σχέση της με την πραγματικότητα, αναρωτιέμαι μήπως η μανία που έχουν να νεάζουν οφείλεται και στο γεγονός ότι δεν φρόντισαν να μάθουν άλλους τρόπους έκφρασης απ’ αυτόν που έμαθαν στο σχολείο.
Είναι ζήτημα κοινωνικής παιδείας. Σκεφθείτε μόνον ότι ο κ. Βαρουφάκης, επί επτά μήνες, απήγγειλε στους εταίρους εκθέσεις ιδεών για τη λειτουργία της οικονομίας. Ο δε κ. Τσίπρας μού θυμίζει όσους προσπαθούσαν να υπερβούν τους τεχνικούς περιορισμούς με διάφορες πιρουέτες δήθεν ανατρεπτικές. Τι θέλει να ανατρέψει; Ελα ντε! Σημασία έχει η έκθεση. Θα τολμήσω να πω ότι μια λύση του πολιτικού προβλήματος της χώρας θα ήταν η κατάργηση της έκθεσης ιδεών από τη Μέση Εκπαίδευση. Αστειεύομαι, αν και…
No comments:
Post a Comment