Τα «διόδια» για τη μετά Ερντογάν εποχή

Τα «διόδια» για τη μετά Ερντογάν εποχή Του Ηλία Σιακαντάρη Η πολιτική στη Μέση Ανατολή είναι αδυσώπητη: Τη μια στιγμή είσαι ο «larger-than-life μεσσίας», παίζεις σκληρό γεωπολιτικό παιχνίδι στη Μεσόγειο έχοντας τον απόλυτο έλεγχο στο εσωτερικό, είσαι «πιστωμένος» με μια οικονομία που βρυχάται και σχεδιάζεις αναβάθμιση στο κορυφαίο αξίωμα της χώρας σου «με τα σκυλιά δεμένα». Ξαφνικά την επόμενη, πρέπει να θυσιάσεις τη μισή σου κυβέρνηση, να ξαναφιλτράρεις τους συγγενείς σου, να φωνάζεις «διεθνής σκευωρία» απειλώντας με εκδίκηση πρώην συνοδοιπόρους - ενώ την ίδια ώρα εξετάζεις και τα σενάρια διαφυγής σε περίπτωση που παρουσιαστείς ως ο «επόμενος μουσουλμάνος τύραννος» σε εξώφυλλο διεθνούς περιοδικού. Η στιγμή μοιάζει να μην αργεί. Μπορεί η Τουρκία να έπεσε στα μαλακά από τη Fitch (η αναταραχή πρέπει να συνεχιστεί για να επηρεάσει αρνητικά την αξιολόγηση) αλλά η απολυταρχία του Ταγίπ Ερντογάν αμφισβητείται και επικρίνεται διεθνώς - ενώ η λίρα πέφτει. Το πολιτικό δράμα της Τουρκίας κορυφώνει όλα τα τρέχοντα και παλιά μικροδράματα στην τεράστια γειτονική χώρα: Είναι συγκρίσιμο -σε εκτόπισμα και «σεισμικό μέγεθος»- με όλα τα ελληνικά σκάνδαλα, αθροιστικά, από εποχής Κοσκωτά. Η «κάθαρση» όμως είναι ακριβό σπορ για τον απλό Τούρκο: Η κεντρική του τράπεζα σπαταλά εκατομμύρια τη μέρα για να στηρίξει τη λίρα. Οι εισαγωγές ακριβαίνουν. Η εξυπηρέτηση του βραχυχρόνιου χρέους της Τουρκίας γίνεται πιο τσουχτερή. Η λειτουργία του κράτους, των πάντων, κοστίζει ακριβότερα. Ο πυρετός του «κόστους δανεισμού» -σε ύφεση στην Ελλάδα και την ευρωπαϊκή περιφέρεια- είναι σε έξαρση στην Τουρκία. Η οποία δεν έχει καν ευρώ. Εχει όμως μια τεράστια οικονομία που εξάγει ρούχα, αμαξίδια γκολφ, όπλα, αυτοκίνητα - αλλά «καίει» δανεικό, ξένο χρήμα. Η Τουρκία είναι αρχετυπικά «αναδυόμενη»: Το διεθνές κεφάλαιο πηγαίνει εκεί για βραχυχρόνιες ψηλές αποδόσεις, έτοιμο να διακτινιστεί μακριά με την πρώτη στραβή. Αν φύγει, η επακόλουθη πιστωτική ασφυξία της τουρκικής οικονομίας θα κάνει τον Ελληνα επιχειρηματία να αισθάνεται συγκριτικά τυχερός. Οι αγορές παίζουν «μουσικές καρέκλες», υπό την τονωτική μελωδία των κεντρικών τραπεζών. Οι επενδυτές αγοράζουν τα πάντα, μέχρι να σταματήσει η μουσική. Η έμφαση σε ένα αδύναμο κρίκο παρατείνει τον χρόνο που παίζει η μουσική για τους υπολοίπους. Η Τουρκία έχει όλα τα χαρακτηριστικά για τον ρόλο: Μοιάζει πιο εκτεθειμένη από άλλες αναδυόμενες, με τα λιγότερα διεθνή ερείσματα και τη μικρότερη «συστημική σημασία» για ένα σύστημα το οποίο, από το 2008, έχει γίνει πιο κανιβαλιστικό. Ο πιο αδύναμος ή εσωστρεφής, ξεμακραίνει και «τρώγεται» υπέρ της παράτασης επιβίωσης των υπολοίπων. Οπως η Τουρκία έδωσε για χρόνια «στόρι ανάπτυξης» μπορεί να δώσει πειστικό στόρι «καταστροφής». Τα ασφάλιστρα κινδύνου κάνουν άλμα. Τις γιορτές που πέρασαν, κάποιοι έκαναν σκι και ήπιαν κονιάκ σε ελβετικές πλαγιές με τις υπεραξίες που απεκόμισαν από το πρόσφατο στοίχημα εναντίον της γείτονος. Η Τουρκία είναι σε σταυροδρόμι. Ομως καμιά από τις εναλλακτικές δεν οδηγεί στο μέλλον που η ίδια η χώρα έχει θέσει ως στόχο εδώ και 20 χρόνια. Η «αποκάλυψη» εσωτερικών αντιφάσεων στην οικονομία ή «αναχρονιστικής» δημόσιας διοίκησης, μπορεί να «σοκάρει» τους ξένους επενδυτές και να γιγαντώσει ένα αρνητικό «τουρκικό» στόρι που μπροστά του το ελληνικό θα ωχριά. Οι υπόλοιποι θα κερδίσουν χρόνο. (Αναλογιστείτε τις πιθανές δηλώσεις: «Η Βραζιλία/Ινδία/Ινδονησία δεν είναι Τουρκία»!). Ο κίνδυνος είναι η Τουρκία να αποδειχθεί για τις αναδυόμενες οικονομίες ό,τι η Ελλάδα για την Ευρω-περιφέρεια: Η πρώτη πανηγυρική καταδίκη, ο πρώτος «αφελής πεσών». Το 2014 ξεκινά με σασπένς στη γειτονιά. Κάθε κρίση ανασηκώνει το Δυτικό πέπλο της Τουρκίας και αποκαλύπτει τα αληθινά της χρώματα και τις πραγματικές της προκλήσεις. Οταν γίνεται αυτό, οι Τούρκοι πολίτες πληρώνουν και οι γείτονες κινδυνεύουν από ξώφαλτσες.kathimerini