τα τρία καθοριστικά βήματα....

Τα τρία καθοριστικά βήματα για την επίτευξη του στόχου

Του Μπάμπη Παπαδημητρίου

Το κρίσιμο, στους αμέσως επόμενους μήνες, είναι η επίτευξη ενός διπλού στόχου. Στη διάρκεια του χειμώνα, να έχει διασφαλιστεί η σταθεροποίηση της οικονομίας. Ωστε, με το καλό, την άνοιξη, ή έστω το καλοκαίρι του 2014 να αναζητήσουμε τα πρώτα σημάδια θετικής εξέλιξης του εγχώριου προϊόντος. Θα γνωρίζουμε ότι η προοπτική αυτή πραγματοποιείται, εφόσον έχουν καταγραφεί θετικά σημάδια σε τρία, τουλάχιστον, ζητήματα. Θα έχει, πρώτον, επιτευχθεί μικρό αλλά «δεμένο» πλεόνασμα στον προϋπολογισμό που τρέχει εφέτος. Επ' αυτού άλλωστε, κυβέρνηση και τρόικα επιδιώκουν να συμφωνήσουν στην ταυτόχρονη έγκριση των δύο επόμενων δόσεων του προγράμματος. Αν γίνει αυτό, η Ελλάδα θα εξασφαλίσει κάτι περισσότερο από 8 δισ. ευρώ για το τρέχον εξάμηνο. Θα μένει μετά ένα παρόμοιο ποσό για το πρώτο εξάμηνο του 2014, ώστε να εξαντληθούν οι ευρωπαϊκής προέλευσης δανειακοί πόροι που είχαν προβλεφθεί για την υποστήριξη των στόχων του δεύτερου μνημόνιου. Ο δεύτερος στόχος αφορά στη βελτίωση των γενικότερων προοπτικών της ελληνικής οικονομίας. Αν οι διεθνείς αγορές κρίνουν ότι η επίτευξη θετικού δημοσιονομικού αποτελέσματος είναι πλέον εξασφαλισμένη για τα πολλά επόμενα χρόνια, τότε οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων θα προσγειωθούν σε λογικά επίπεδα. Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα μπορούσε «να δοκιμάσει τις αγορές», να επιχειρήσει δηλαδή τον δανεισμό ενός μικρού ποσού, γύρω στα 3 δισ. ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί άλλωστε στις προβλεπόμενες χρηματοδοτικές για τα 4-5 επόμενα χρόνια. Αν όμως η επαναφορά του ελληνικού Δημοσίου δεν μπορεί να συμβεί, είναι σχεδόν αυτονόητο ότι θα χρειαστεί ένα τρίτο πρόγραμμα για την Ελλάδα, ώστε να καλυφθεί το, έστω μικρό, χρηματοδοτικό κενό. Στην προοπτική αυτή άλλωστε, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο απαιτεί, όπως ορίζει ο εσωτερικός κανονισμός του, να εξασφαλιστεί σύντομα η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους σε δωδεκάμηνο ορίζοντα. Το τρίτο ζήτημα αφορά όσα πρέπει να γίνουν στις τράπεζες, τώρα που έκλεισε η φάση των επανακεφαλαιοποιήσεων. Η επιτυχία των τριών συστημικών τραπεζών (Alpha, Εθνική, Πειραιώς) στην εξεύρεση κεφαλαίων από παλαιούς και νέους μετόχους δεν ήταν δεδομένη, άλλαξε όμως πλήρως τις προοπτικές του συστήματος. Εξασφάλισε τη συνέχεια στη διοίκηση των συγκεκριμένων τραπεζών, εξέλιξη που αποκτά ξεχωριστή σημασία όπως δείχνει η τροπή των διοικητικών πραγμάτων στην τέταρτη συστημική τράπεζα, την Eurobank, στην περίπτωση της οποίας δημιουργούνται πλέον σοβαροί κίνδυνοι ταχείας απώλειας της πολύ καλής θέσης που διαθέτει στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Οι τράπεζες περνούν τώρα στην κρίσιμη φάση κατά την οποία πρέπει να διακανονίσουν υπάρχοντα δάνεια ώστε να δημιουργήσουν καλύτερες προϋποθέσεις για νέο δανεισμό, ο οποίος πάντως δεν πρέπει να αναμένεται πριν από το δεύτερο εξάμηνο του 2014. Πρόσφατα, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος περιέγραψε ότι το σύστημα διαθέτει ένα μαξιλάρι που ξεπερνά κατά πολύ τα 10 δισ. ευρώ. Ενα ποσό 7 δισ. δεν χρησιμοποιήθηκε για την ολοκληρωμένη ανακεφαλαιοποίηση. Οι τράπεζες συγκέντρωσαν μόνες τους σχεδόν άλλα 3 δισ. ευρώ. Οι πωλήσεις περιουσίας (ξενοδοχεία και άλλα μη τραπεζικά στοιχεία) αλλά και η πώληση τραπεζικής περιουσίας στο εξωτερικό θα συνδράμουν με πρόσθετους πόρους. Το γεγονός αυτό προσφέρει σπουδαία εξασφάλιση έναντι του ενδεχόμενου να χρειαστούν περισσότερα κεφάλαια, προκειμένου να καλύψουν «τρύπες» που θα μπορούσε να βγάλει ο νέος έλεγχος «τύπου Blackrock» και, επομένως, δεν προβλέπεται να χρειαστούν νέα βοήθεια από τους μετόχους τους. Παρά ταύτα, οι τράπεζες θα αργήσουν να επιστρέψουν δυναμικά στον δανεισμό των μικρότερων επιχειρήσεων. Χρειάζονται εκεί χρηματοδοτικά ταμεία ειδικού σκοπού, όπως αυτό που θα υπογραφεί στην Αθήνα, κατά την επίσκεψη Σόιμπλε. Το στοίχημα παραμένει: σε ποιο τρίμηνο θα γυρίσει το πρόσημο της οικονομικής συγκυρίας; Θα είναι μέσα στο 2014 ή, όπως οι ρεαλιστές εκτιμούν, θα χρειαστεί να περιμένουμε το 2015;   καθημερινή