Περιβάλλον & Επιστήμη

Δούρειος ίππος για το κλίμα η συμφωνία TTIP;

Η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου ΗΠΑ - ΕΕ προβληματίζει τους περιβαλλοντολόγους. Θεωρούν ότι τη «νύφη» θα πληρώσει τελικά το περιβάλλον λόγω των διαφορετικών επιπέδων προστασίας στις δύο ηπείρους.

H Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων, γνωστή με τα αρχικά ΤΤΙΡ, βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ κεκλεισμένων των θυρών από το 2013. Πολλά έχουν γραφτεί, αλλά κανένα πραγματικό ντοκουμέντο δεν έχει βγει στη δημοσιότητα, παρά μόνο κάποιες προτάσεις της Κομισιόν στο διαδίκτυο, κι αυτές είτε υπό τη δημόσια πίεση είτε μέσω διαρροών.

Διαφορετικές περιβαλλοντικές προδιαγραφές

Από το 2013 κεκλεισμένων των θυρών οι διαπραγματεύσεις για την συμφωνία TTIP

Ο διακηρυγμένος στόχος της συμφωνίας είναι μια λεγόμενη «κανονιστική συνεργασία», μέσω της οποίας θα απλοποιηθούν τα στάνταρντ στην ΕΕ και στις ΗΠΑ στον τομέα του εμπορίου. Αυτό αναφέρει η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος. Συχνά όμως το πλαίσιο περιβαλλοντικής προστασίας στην ΕΕ είναι πιο αυστηρό από ό,τι στις ΗΠΑ -κυρίως στον τομέα χημείας. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ, αλλά απαγορεύονται στην ΕΕ γιατί περιέχουν καρκινογόνες ουσίες. Τα όρια προστασίας είναι πιο αυστηρά στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ. Το 2012 εντοπίστηκαν μεγάλες ποσότητες καλαμποκιού που είχαν μολυνθεί με τη δηλητηριώδη ουσία αφλατοξίνη Β1. Αυτές θα έπρεπε κανονικά να εξουδετερωθούν στην Ευρώπη, αλλά στην προκειμένη περίπτωση μεταφέρθηκαν ως τροφή στις ΗΠΑ.

«Φοβόμαστε ότι μέσω της συμφωνίας θα χαλαρώσουν τα στάνταρντ στον τομέα περιβάλλοντος και ότι μέσω της συμφωνίας θα προκύψουν μέθοδοι που μελλοντικά θα δυσκολέψουν την επιβολή προδιαγραφών», προβλέπει ο Καρλ Μπερ, από το Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Μονάχου. Ο Μπερ ήταν από τους διοργανωτές της μεγάλης διαδήλωσης κατά του TTIP, που έγινε το περασμένο Σάββατο στο Βερολίνο.

«Σκληρά οικονομικά συμφέροντα»

Πιο αυστηρές οι προδιαγραφές ασφαλείας για τα φυτοφάρμακα στην Ευρώπη

Η επίτροπος Εμπορίου Σεσίλια Μάλmστρομ υπεραμύνεται της συμφωνίας και επιβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει προϊόν στην ευρωπαϊκή αγορά που να μην ανταποκρίνεται στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ΤΤΙΡ δεν αφορούν μόνο στην εξίσωση ή στην αναγνώριση και από τις δύο πλευρές των υπαρχόντων στάνταρντ, αλλά και στον τρόπο ψηφοφορίας στο πλαίσιο αυτής της κανονιστικής διαδικασίας. Ο φόβος πολλών περιβαλλοντολόγων είναι ότι η ΕΕ θα μπορούσε να λυγίσει υπό την πίεση των ΗΠΑ και να αποδεχθεί πιο χαλαρές προδιαγραφές. «Θα παραμείνει πάντα θέμα πολιτικής βούλησης εάν πρέπει ή θέλουμε μελλοντικά να λαμβάνουμε υπόψη μας τις αμερικανικές θέσεις ή όχι», υποστηρίζει ο Φέλιξ Νόιγκαρτ, εκπρόσωπος του Γερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου DIHK. «Εάν επιθυμεί κανείς να θέσει στην Ευρώπη υψηλότερα στάνταρντ από ό,τι στην Αμερική, μπορεί να το διασφαλίσει φυσικά μέσω της κανονικής νομοθετικής διαδικασίας».

Αλλά και τα σχέδια προστασίας των επενδύσεων μπορεί να αποτελέσουν εμπόδιο στους περιβαλλοντολόγους, υποστηρίζει ο Καρλ Μπερ. Για παράδειγμα, με βάση την ΤΤΙΡ οι επιχειρήσεις ίσως αποκτήσουν τη δυνατότητα να ζητούν αποζημίωση από ένα κράτος σε περίπτωση που θέλει να αυστηροποιήσει την περιβαλλοντική του νομοθεσία. «Προς το παρόν οι διαπραγματεύσεις είναι ακόμη μακριά από το να ρυθμιστούν όλα αυτά θέματα προστασίας του καταναλωτή, του περιβάλλοντος και των κοινωνικών προδιαγραφών», είπε πρόσφατα ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ κάνοντας έναν πρόχειρο απολογισμό. Μετά από δέκα γύρους διαπραγματεύσεων η κατάσταση είναι στάσιμη. Ο λόγος; «Σκληρά οικονομικά συμφέροντα» και από τις δύο πλευρές. Κανονικά θα έπρεπε μέχρι τέλος του χρόνου να υπάρχει ένα πλαίσιο συμφωνίας, αλλά ο στόχος είναι ανέφικτος.

Χίλκε Φίσερ/Ειρήνη Αναστασοπούλου