Το σχέδιο «Αθηνά» και η υπονόμευσή του

Του Ιωακειμ Γρυσπολακη*

Η ελληνική κοινωνία χρειάζεται επειγόντως μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να συγκροτηθεί κράτος σύγχρονο και ικανό να δώσει ώθηση στον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής διαδικασίας και στη βελτιστοποίηση της ικανότητας των πολιτών να παράγουν αγαθά. Ο σημαντικότερος παράγων στην πορεία προς τον εκσυγχρονισμό δεν είναι άλλος από το εκπαιδευτικό σύστημα. Η επαναφορά των προτύπων σχολείων, τα οποία θα προετοιμάζουν και θα αποδίδουν τα ηγετικά στελέχη στην κοινωνία, η ενίσχυση της αριστείας στα πανεπιστήμια, η ενθάρρυνση των νέων μας να σπουδάζουν σε Κέντρα Μεταλυκειακής Επαγγελματικής Κατάρτισης, αντί να συνωστίζονται σε πανεπιστημιακά τμήματα και τμήματα των ΤΕΙ χωρίς αντικείμενο, και η σύνδεση όλων αυτών με την παραγωγή είναι εκ των ων ουκ άνευ. Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας θα πρέπει αμέσως να αποβάλλει τις φοβίες του πολιτικού κόστους και να προβεί σε ενέργειες που θα ξεβολέψουν ορισμένες τοπικές κοινωνίες, αλλά στη συνέχεια θα τις ωφελήσουν τα μάλα.

Οι μεταρρυθμίσεις, που προέρχονται από το νομικό πλαίσιο του 2010 για τα πρότυπα λύκεια και τον νόμο 4009/2011 για τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ θα πρέπει να ολοκληρωθούν για να αποδώσουν καρπούς. Είναι σαφές ότι το σχέδιο ΑΘΗΝΑ, που επιβάλλεται από το άρθρο 8 του νόμου 4009, δεν επιτρέπεται να προσαρμοστεί στα κακώς εννοούμενα συμφέροντα των τοπικών κοινωνιών, στις βουλές των τοπικών βουλευτών και στα προσωπικά συμφέροντα των πολιτευτών. Είναι αδιανόητο να υπάρχουν σκέψεις για εκπτώσεις στην αναγκαιότητα συγχώνευσης πανεπιστημίων και ΤΕΙ, κατάργησης δεκάδων άχρηστων τμημάτων και μετακίνησης πολλών επαγγελματικών σχολών από ΤΕΙ σε διετούς φοίτησης ΙΕΚ.

Πληροφορούμαστε ότι ο υπουργός Παιδείας σκέφτεται -μεταξύ άλλων εκπτώσεων από τον αρχικό σχεδιασμό- να αποδιοργανώσει δύο ολοκληρωμένα και καταξιωμένα πανεπιστήμια, προκειμένου να διατηρήσει δύο θνήσκοντα. Ειδικότερα, να διατηρήσει το Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδος (Λαμία και Λιβαδειά), μετακινώντας εκεί τμήματα από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όπως και να μετακινήσει τμήματα από το Πανεπιστήμιο Πατρών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ώστε αυτά να γίνουν βιώσιμα. Ελπίζω αυτά να είναι φήμες και μόνον, αφού το αντίστροφο και στις δύο περιπτώσεις είναι το φυσιολογικό. Στην αντίθετη περίπτωση, ας γνωρίζει η κυβέρνηση ότι κάθε υγιώς σκεπτόμενος άνθρωπος που τη στήριξε θα νιώσει προδομένος από τις διακηρύξεις του πρωθυπουργού για εξυγίανση του Δημοσίου. Εχω κατ’ επανάληψη τεκμηριώσει την αναγκαιότητα η ποιότητα στην Ανωτάτη Εκπαίδευση να υπερτερήσει της ποσότητας και το συμμάζεμα σε αυτήν να είναι σημαντικό και ουσιώδες. Η Ελλάδα δεν μπορεί να συντηρεί (τόσο οικονομικά όσο και με ανθρώπινο δυναμικό) 24 πανεπιστήμια και 16 ΤΕΙ με 512 τμήματα σε 72 πόλεις, όπως δεν μπορεί να εντάσσει στην Ανωτάτη Εκπαίδευση δεκάδες τμημάτων χωρίς γνωστικό αντικείμενο, αλλά και Τμήματα που θα έπρεπε να εντάσσονται στην επαγγελματική διετή κατάρτιση.

Ο υπουργός Παιδείας γνωρίζει την ύπαρξη τεκμηριωμένων προτάσεων και μελετών για το θέμα αυτό. Προσωπικά έχω εκφράσει δημοσίως και έχω υποβάλει προτάσεις από τον Φεβρουάριο του 2010 και τον Αύγουστο 2012.

Εν μέσω της πρωτοφανούς κρίσης για τη χώρα μας, αλλά και με διακηρυγμένη τη βούληση του πρωθυπουργού να προβεί σε τομές και σε εξυγίανση του Δημόσιου Τομέα, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν σκέψεις και πράξεις υπουργών του, οι οποίες υπονομεύουν το έργο του χωροταξικού εξορθολογισμού της ανωτάτης εκπαίδευσης στο απολύτως αναγκαίο και ακαδημαϊκά λειτουργικό μέγεθος, προς χάριν της εξυπηρέτησης κακώς εννοουμένων συμφερόντων τοπικών κοινωνιών ή προσωπικών συμφερόντων μελών της κυβέρνησής του.

Εδώ και τώρα λοιπόν αναμένουμε την ανακοίνωση της ουσιαστικής κατάργησης προσωποπαγών και θνησιγενών ακαδημαϊκών μονάδων, που το μόνο ρόλο που επιτελούν είναι να εκμαυλίζουν τις τοπικές κοινωνίες και να απενεργοποιούν ολόκληρες γενιές νέων ανθρώπων, απονέμοντάς τους άχρηστα και άνευ περιεχομένου πτυχία.

* Ο κ. Ιωακείμ Γρυσπολάκης είναι καθηγητής και πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης.  kathimerini