ΠOΛITIΣMOΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 20-01-13 Δημόσια κτίρια, κλειστές πόρτες Οι ξεναγήσεις για απλούς πολίτες αποτελούν ταμπού σε πολλά ιστορικά και αρχιτεκτονικά σύμβολα της ΑθήναςΤου Δημητρη Ρηγοπουλου Οταν φτάσαμε στην αίθουσα συσκέψεων κάναμε σαν μικρά παιδιά. Επιτέλους, βλέπαμε από κοντά όσα ξέραμε τόσα χρόνια από τη μικρή οθόνη. «Εδώ καθόταν ο Σαμαράς!» «Και αριστερά ο Βενιζέλος!» «Στην τηλεόραση, ο χώρος φαίνεται μεγαλύτερος...» Στη μία και πλέον ώρα που είχε διαρκέσει η ξενάγηση, γνωρίζαμε ότι ανήκουμε σε μια μικρή ομάδα προνομιούχων Ελλήνων που κατάφεραν να περιηγηθούν στο Προεδρικό Μέγαρο στην οδό Ηρώδου του Αττικού. Το φαινομενικά απροσπέλαστο κτίριο, έργο του Ερνέστου Τσίλλερ, είχε ανοίξει τις πόρτες του επειδή ήμασταν «ομάδα», μια ομάδα στο Διαδίκτυο με κοινό ενδιαφέρον για την πόλη μας. Διαφορετικά, ως ιδιώτες, δεν θα είχαμε αυτήν την ευκαιρία. Με αφορμή αυτή την εμπειρία, έφτιαξα στο μυαλό μου έναν πρόχειρο κατάλογο από δημόσια, κυρίως, κτίρια που θα ήθελα να δω από κοντά και να ξεναγηθώ. Το γειτονικό Μέγαρο Μαξίμου, η Βουλή των Ελλήνων, το Ζάππειο Μέγαρο, η Βιβλιοθήκη Αθηνών, το κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών, το Δημαρχείο της οδού Αθηνάς, η Παλαιά Βουλή, το Αστεροσκοπείο. Κοινό συμπέρασμα: με φωτεινή εξαίρεση τη Βουλή των Ελλήνων, σε κανένα άλλο τοπόσημο της αθηναϊκής ιστορίας και αρχιτεκτονικής δεν πραγματοποιούνται οργανωμένες ξεναγήσεις. Στα περισσότερα η είσοδος επιτρέπεται, γιατί απλώς δεν μπορεί να απαγορευθεί. Για παράδειγμα, το βασικό αξιοθέατο του Ζαππείου Μεγάρου, που είναι το περιστύλιο, είναι ανοικτό τις καθημερινές μέχρι τις 3, όσο δηλαδή οι υπάλληλοι βρίσκονται στα γραφεία τους. Στην Εθνική Βιβλιοθήκη, το Κεντρικό Αναγνωστήριο είναι ανοιχτό από Δευτέρα μέχρι Πέμπτη από το πρωί έως τις 8 το βράδυ. Και το Αναγνωστήριο Χειρογράφων είναι προσβάσιμο μέχρι τις 2 το μεσημέρι. Στο Δημαρχείο της οδού Αθηνάς μπορείτε να έχετε πρόσβαση στην μπροστινή και πιο «επίσημη» πλευρά του κτιρίου, αν παρακολουθήσετε κάποιο δημοτικό συμβούλιο κατόπιν σχετικής αίτησης. Αλλά και στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής μπορείτε να μπείτε αρκεί να πληρώσετε το ταπεινό αντίτιμο για την είσοδο στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Η ιστορική αίθουσα του πρώτου κοινοβουλίου της χώρας είναι εκεί και σας περιμένει. Ειδικά ο εκθεσιακός χώρος προσφέρει πανοραμική θέα. Οι ξεναγήσεις είναι ορισμένες φορές θέμα-ταμπού. Επισήμως δεν γίνονται (Εθνική Βιβλιοθήκη, Ακαδημία Αθηνών), αλλά αν εκδηλωθεί ενδιαφέρον υπάρχει όλη η καλή πρόθεση να οργανωθούν. Καλύτερα να ανήκετε σε κάποιον σύλλογο, αλλά ακόμα κι αν είστε μόνος και πείσετε τη διοίκηση του ιδρύματος για το ειλικρινές ενδιαφέρον σας, κάτι μπορεί να γίνει. Η αναπληρώτρια γενική διευθύντρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος Αντωνία Αράχωβα θυμήθηκε την προσωπική ξενάγηση σε Γερμανό αρχαιοελληνιστή από τη Βόννη, ο οποίος έδειχνε η περιήγηση στο ιστορικό κτίριο της Αθηναϊκής Τριλογίας να είναι σχεδόν ζήτημα ζωής και θανάτου. Το Μέγαρο Μαξίμου είναι από τα κτίρια όπου δεν μπαίνεις με τίποτα. Κατά καιρούς έχουν περάσει την πόρτα του σχολεία και σύλλογοι αλλά σπανίως και όχι πολύ πρόσφατα (ούτε μία φορά στη διάρκεια της θητείας της σημερινής κυβέρνησης). Ο βασικός λόγος είναι η ασφάλεια, αλλά όπως μας είπε άνθρωπος μέσα από το Μέγαρο: «Δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και από το κοινό για επισκέψεις». Κρίμα. Το Μέγαρο Μαξίμου οικοδομήθηκε το 1924, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Χέλμη, αποφοίτου της Ecole Speciale του Παρισιού. Ανήκε στον Δημήτριο Μάξιμο (1873-1955), οικονομολόγο, διοικητή της Εθνικής Τραπέζης, γερουσιαστή και εξωκοινοβουλευτικό πρωθυπουργό κυβέρνησης συνασπισμού. Μεταπολιτευτικά λειτούργησε ως ξενώνας υψηλών φιλοξενουμένων και από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 άρχισε να χρησιμοποιείται, στην αρχή περιστασιακά και από τη δεκαετία του 1990 συστηματικά, ως έδρα του εκάστοτε πρωθυπουργού. Στο Προεδρικό Μέγαρο τον θεσμό των ξεναγήσεων εγκαινίασε και ενεθάρρυνε ο πρώην Πρόεδρος Κωστής Στεφανόπουλος. Ωστόσο, η σχετική διατύπωση στην ιστοσελίδα της Προεδρίας δεν είναι τόσο... ενθαρρυντική: «Το Μέγαρο δεν είναι ανοικτό στο ευρύ κοινό, δέχεται όμως επισκέψεις όλων των δχολείων που το επιθυμούν καθώς και άλλων ομάδων». Μιλώντας με τις δημόσιες σχέσεις, πληροφορηθήκαμε ότι δεν μπορείς να επισκεφθείς το κτίριο μεμονωμένα, με τους φίλους ή την οικογένειά σου. Πρέπει να είσαι μαθητής σχολείου ή να ανήκεις σε κάποια ομάδα, σύλλογο κ.λπ. Και να τηλεφωνήσεις στα παρακάτω νούμερα: 210-72.83.289 και 210-72.24.939. Αντίθετα, ο κήπος του Προεδρικού Μεγάρου είναι από το 2010 ανοικτός σε όλους κάθε Κυριακή (εκτός από αργίες), από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι. Η είσοδος πραγματοποιείται από την οδό Βασιλέως Γεωργίου Β΄ 2. Στην οικία Σλήμαν και σημερινή έδρα του Νομισματικού Μουσείου διοργανώνονται ξεναγήσεις κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα (οπότε και είναι δωρεάν η είσοδος) που αφορούν συνήθως κάποια περιοδική έκθεση ή τη μόνιμη συλλογή. Σε κάθε περίπτωση και ανάλογα με το ενδιαφέρον γίνεται αναφορά στην ιστορία του λαμπρού αυτού αθηναϊκού μεγάρου. Αν επιθυμείτε πιο εξειδικευμένη ξενάγηση και δεν είστε μόνος σας, στείλτε email στον διευθυντή του μουσείου, στη διεύθυνση nma@otenet.gr. Για την Ακαδημία Αθηνών θα πρέπει να υποβάλετε αίτημα στον κ. Ιωάννη Σκαρέντζο, στο γραφείο Δημοσίων Σχέσεων (210-36.64.733, 210-36.64.705). Στην Εθνική Βιβλιοθήκη ανάλογα αιτήματα γίνονται δεκτά στα τηλέφωνα 210-36.37.938 και 210-33.92.093. Το Αστεροσκοπείο Αθηνών ανακοίνωσε πρόσφατα ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ανοίγματος προς το ευρύ κοινό, αλλά προς το παρόν οι εγκαταστάσεις του είναι επισκέψιμες κατόπιν συνεννοήσεως (τηλ. 210-34.90.151). Το (καλό) παράδειγμα της Βουλής Οργανωμένες ξεναγήσεις για το κτίριό της προσφέρει τόσο σε μαθητές όσο και σε (μεμονωμένους) ενηλίκους μόνο η Βουλή. Για τους ενηλίκους το Iδρυμα της Βουλής των Ελλήνων οργανώνει πρόγραμμα ενημερωτικών ξεναγήσεων κάθε Κυριακή, για τον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία. Με τις ξεναγήσεις της Διεύθυνσης Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Ιδρύματος της Βουλής, δίνεται η δυνατότητα σε κάθε Ελληνα πολίτη να ξεναγηθεί στη Βουλή των Ελλήνων, να γνωρίσει το κτίριο της Βουλής και την ιστορία του και να ενημερωθεί για το έργο και τη λειτουργία του Κοινοβουλίου. Τις ξεναγήσεις, που γίνονται κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι, μπορεί να τις παρακολουθήσει όποιος πολίτης επιθυμεί, αρκεί να τηλεφωνήσει στην αρμόδια υπηρεσία του Ιδρύματος της Βουλής, στο 210-36.92.429 και 210-36.92.106 (Δευτέρα έως Πέμπτη, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα). Η ζήτηση είναι αυξημένη, αλλά δεν θα χρειαστεί να περιμένετε μεγάλο χρονικό διάστημα. Την εβδομάδα που μας πέρασε κλείνονταν οι τελευταίες θέσεις για την ξενάγηση της 10ης Φεβρουαρίου. Πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για τα σχολεία. Αν και οι ξεναγήσεις είναι καθημερινές, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ, η ισχυρή ζήτηση δημιουργεί συμφόρηση στις λίστες αναμονής. Οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά από τα ενδιαφερόμενα σχολεία σε συγκεκριμένες ημερομηνίες στην αρχή συνήθως κάθε εκπαιδευτικού τριμήνου. Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει ελεύθερη ημέρα και ώρα μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς.