Η Ελλάς αντιμέτωπη με τους δαίμονες της
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οπως ήταν αναμενόμενο, οι εκλογές οδήγησαν σε αστάθεια. Η νέα κυβέρνηση βιάστηκε να συγκρουστεί με τους θεσμούς της πολιτικής οικονομίας της Ευρωζώνης. Το άμεσο αποτέλεσμα ήταν να προκληθεί σοβαρή αποσταθεροποίηση στην οικονομία.
Η επιχειρηματική εμπιστοσύνη επέστρεψε στα χαμηλά επίπεδα της κρίσης στις αρχές του 2014. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις απέσυραν κοντά στα 15-17 δισ. ευρώ από το πιστωτικό σύστημα. Επενδυτές ανέβαλαν κάθε σχέδιο, περιμένοντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Φορολογούμενοι και δανειολήπτες καθυστερούν τις πληρωμές τους. Η τραπεζική ρευστότητα στέρεψε, τα δάνεια σταμάτησαν και οι επιχειρήσεις προβληματίζονται πώς θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Το 2014 έκλεισε με σπουδαίο επίτευγμα: τη δημιουργία τριπλού πλεονάσματος. Οι λογαριασμοί του κράτους ήταν θετικοί με πλεόνασμα ουσιαστικό, ικανό να υποστηρίξει μακροχρόνια το χρέος του Δημοσίου, μετά τη διευθέτησή του.
Οι διεθνείς λογαριασμοί, το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, ήσαν θετικοί, κάτι που δεν είχε συμβεί ποτέ πριν στην ελληνική οικονομία, γεγονός που αύξησε τις ελπίδες για μια αυτοτροφοδοτούμενη θετική ανάπτυξη.
Το τραπεζικό σύστημα, πλήρως κεφαλαιοποιημένο, είχε ανακτήσει μεγάλο μέρος της ρευστότητας που είχε χάσει μέχρι το καλοκαίρι του 2012. Μπορούσε πλέον να προσφέρει νέα δάνεια στην οικονομία, ενώ επιτάχυνε τη διαγραφή των «κόκκινων» δανείων.
Το κύριο θέμα ήταν, όμως, η αύξηση του ΑΕΠ, δηλαδή η έξοδος από την ύφεση. Το τελευταίο τρίμηνο το ΑΕΠ έτρεξε με ετήσιο ρυθμό πάνω από 3%, εξέλιξη που μπορούσε να ανατρέψει, επί το θετικότερον, όλους τους μέχρι τούδε υπολογισμούς, μαζί και αυτόν που αφορά την εξυπηρέτηση, δηλαδή τους τόκους, του χρέους.
Η εικόνα αυτή έχει ανατραπεί. Η οικονομία βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπη με τους δαίμονές της. Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια πολύ δύσκολη περίοδο προσαρμογής. Η επιστροφή των ελλειμμάτων είναι το κύριο χαρακτηριστικό των δυσκολιών που μας περιμένουν.
Τα δημόσια οικονομικά είναι και πάλι ελλειμματικά, μετά αρκετούς μήνες πλεονασμάτων. Οι φόροι δεν επαρκούν, ενώ η κυβέρνηση δεν έχει βρει δημοσιονομικά ισοδύναμα στους φόρους που ετοιμάζεται να καταργήσει. Το εκτιμώμενο από την τρόικα δημοσιονομικό κενό εκτιμάται τώρα στα 5 δισ. ευρώ, χωρίς να έχει προβλεφθεί κάποια πηγή χρηματοδότησής του.
Το τραπεζικό σύστημα έχει σήμερα έλλειμμα, μεταξύ χορηγήσεων και καταθέσεων μεγαλύτερο από 65 δισ., το οποίο καλύπτεται μόνον με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου (μέσω του μηχανισμού ΕLA), καθώς οι συστημικές τράπεζες απομακρύνονται σταδιακά από την ασφάλεια της αναχρηματοδότησής τους από τους μηχανισμούς του ευρωσυστήματος.
Οι εξωτερικές υποχρεώσεις της χώρας δεν έχουν πλέον την εγγύηση της Ευρωζώνης. Με την άρνηση Βαρουφάκη να εισπράξει τα κεφάλαια που είχε προβλέψει το «τελειωμένο» δεύτερο Μνημόνιο, έχει δημιουργηθεί έλλειμμα χρηματοδότησης του διεθνούς δανεισμού της χώρας, γεγονός που βλάπτει καθοριστικά την υγεία των ιδιωτικών επιχειρήσεων και παγιδεύει στο χρέος το ελληνικό Δημόσιο.
Ομως, το μεγαλύτερο έλλειμμα, καθοριστικής σημασίας, για όλα τα παραπάνω και, κυρίως, για τη ζωή όλων μας είναι το έλλειμμα επενδύσεων.
Αν δεν αποκατασταθεί σύντομα η ομαλότητα σε ό,τι αφορά τη θέση της Ελλάδας στη Ζώνη του Ευρώ, τα διεθνή κεφάλαια που τοποθετούνται σε αξίες της ελληνικής οικονομίας θα απομακρυνθούν οριστικά.
Αν δεν αποσυρθούν οι αριστερίστικες αντιρρήσεις υπουργών σε ζητήματα επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας, η οικονομία δεν θα καταφέρει να προσφέρει τις θέσεις εργασίας που απαιτεί η μείωση της ανεργίας.
Η ελπίδα είναι ότι τις αμέσως επόμενες μέρες θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρώπη. Θα χρειαστεί όμως τεχνική ευστροφία και πολιτικό θάρρος για να μετατραπεί η θετική αυτή αποστροφή σε μια αναπτυξιακή άνοιξη για την Ελλάδα. Η πραγματική πρόκληση για τη νέα κυβέρνηση δεν είναι το μνημόσυνο του Μνημονίου αλλά η δημιουργία νέων ευκαιριών διατηρήσιμης ανάπτυξης.
Η επιχειρηματική εμπιστοσύνη επέστρεψε στα χαμηλά επίπεδα της κρίσης στις αρχές του 2014. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις απέσυραν κοντά στα 15-17 δισ. ευρώ από το πιστωτικό σύστημα. Επενδυτές ανέβαλαν κάθε σχέδιο, περιμένοντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Φορολογούμενοι και δανειολήπτες καθυστερούν τις πληρωμές τους. Η τραπεζική ρευστότητα στέρεψε, τα δάνεια σταμάτησαν και οι επιχειρήσεις προβληματίζονται πώς θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Το 2014 έκλεισε με σπουδαίο επίτευγμα: τη δημιουργία τριπλού πλεονάσματος. Οι λογαριασμοί του κράτους ήταν θετικοί με πλεόνασμα ουσιαστικό, ικανό να υποστηρίξει μακροχρόνια το χρέος του Δημοσίου, μετά τη διευθέτησή του.
Οι διεθνείς λογαριασμοί, το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, ήσαν θετικοί, κάτι που δεν είχε συμβεί ποτέ πριν στην ελληνική οικονομία, γεγονός που αύξησε τις ελπίδες για μια αυτοτροφοδοτούμενη θετική ανάπτυξη.
Το τραπεζικό σύστημα, πλήρως κεφαλαιοποιημένο, είχε ανακτήσει μεγάλο μέρος της ρευστότητας που είχε χάσει μέχρι το καλοκαίρι του 2012. Μπορούσε πλέον να προσφέρει νέα δάνεια στην οικονομία, ενώ επιτάχυνε τη διαγραφή των «κόκκινων» δανείων.
Το κύριο θέμα ήταν, όμως, η αύξηση του ΑΕΠ, δηλαδή η έξοδος από την ύφεση. Το τελευταίο τρίμηνο το ΑΕΠ έτρεξε με ετήσιο ρυθμό πάνω από 3%, εξέλιξη που μπορούσε να ανατρέψει, επί το θετικότερον, όλους τους μέχρι τούδε υπολογισμούς, μαζί και αυτόν που αφορά την εξυπηρέτηση, δηλαδή τους τόκους, του χρέους.
Η εικόνα αυτή έχει ανατραπεί. Η οικονομία βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπη με τους δαίμονές της. Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια πολύ δύσκολη περίοδο προσαρμογής. Η επιστροφή των ελλειμμάτων είναι το κύριο χαρακτηριστικό των δυσκολιών που μας περιμένουν.
Τα δημόσια οικονομικά είναι και πάλι ελλειμματικά, μετά αρκετούς μήνες πλεονασμάτων. Οι φόροι δεν επαρκούν, ενώ η κυβέρνηση δεν έχει βρει δημοσιονομικά ισοδύναμα στους φόρους που ετοιμάζεται να καταργήσει. Το εκτιμώμενο από την τρόικα δημοσιονομικό κενό εκτιμάται τώρα στα 5 δισ. ευρώ, χωρίς να έχει προβλεφθεί κάποια πηγή χρηματοδότησής του.
Το τραπεζικό σύστημα έχει σήμερα έλλειμμα, μεταξύ χορηγήσεων και καταθέσεων μεγαλύτερο από 65 δισ., το οποίο καλύπτεται μόνον με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου (μέσω του μηχανισμού ΕLA), καθώς οι συστημικές τράπεζες απομακρύνονται σταδιακά από την ασφάλεια της αναχρηματοδότησής τους από τους μηχανισμούς του ευρωσυστήματος.
Οι εξωτερικές υποχρεώσεις της χώρας δεν έχουν πλέον την εγγύηση της Ευρωζώνης. Με την άρνηση Βαρουφάκη να εισπράξει τα κεφάλαια που είχε προβλέψει το «τελειωμένο» δεύτερο Μνημόνιο, έχει δημιουργηθεί έλλειμμα χρηματοδότησης του διεθνούς δανεισμού της χώρας, γεγονός που βλάπτει καθοριστικά την υγεία των ιδιωτικών επιχειρήσεων και παγιδεύει στο χρέος το ελληνικό Δημόσιο.
Ομως, το μεγαλύτερο έλλειμμα, καθοριστικής σημασίας, για όλα τα παραπάνω και, κυρίως, για τη ζωή όλων μας είναι το έλλειμμα επενδύσεων.
Αν δεν αποκατασταθεί σύντομα η ομαλότητα σε ό,τι αφορά τη θέση της Ελλάδας στη Ζώνη του Ευρώ, τα διεθνή κεφάλαια που τοποθετούνται σε αξίες της ελληνικής οικονομίας θα απομακρυνθούν οριστικά.
Αν δεν αποσυρθούν οι αριστερίστικες αντιρρήσεις υπουργών σε ζητήματα επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας, η οικονομία δεν θα καταφέρει να προσφέρει τις θέσεις εργασίας που απαιτεί η μείωση της ανεργίας.
Η ελπίδα είναι ότι τις αμέσως επόμενες μέρες θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρώπη. Θα χρειαστεί όμως τεχνική ευστροφία και πολιτικό θάρρος για να μετατραπεί η θετική αυτή αποστροφή σε μια αναπτυξιακή άνοιξη για την Ελλάδα. Η πραγματική πρόκληση για τη νέα κυβέρνηση δεν είναι το μνημόσυνο του Μνημονίου αλλά η δημιουργία νέων ευκαιριών διατηρήσιμης ανάπτυξης.
No comments:
Post a Comment